İzmir Kuş Cenneti Gediz Deltası * Haydar Aksakal

18.11.2013 / 00:00

İzmir Kuş Cenneti, İzmir İli Çiğli İlçesi'nde bulunan, Orman Genel Müdürlüğü tarafından korunan doğal bir alandır. 1982'de “Su Kuşları Koruma ve Üreme Sahası ve 1985 yılında birinci derece doğal sit alanı ilan edilmiştir. 8000 hektarlık koruma alanında 205 tür kuş çeşidi yaşamaktadır. Kuş Cenneti, kuşların göç yolları üzerinde, her yıl 50.000 kuşun konakladığı, ülkemizin en sulak alanlarından birisidir.

Yıllardan beri kuş cennetini ziyaret etmeyi düşlüyordum. Yaz aylarım, Çeşme, Germiyan Yalısı'ndaki yazlıkta geçiyordu. Karşıyaka Göz Hastanesinde bulunan bir dostumuzu ziyaret için yola çıktık…

Rotamızı kuş cennetine, İzmir İli Çiğli İlçesi'ne 10 km, Karşıyaka'dan 26 km uzaklıkta, Ege Denizi kenarında, İzmir Körfezi'nin kuzeyinde bulunan Gediz Nehri Deltası'nın üzerindeki Tekel Çamaltı Tuzlası'nın bulunduğu, Menemen İlçesine bağlı Seyrek Mahallesine çevirdik. Tepeli pelikan, kanatlı flamingo, yalıçapkını, gri ve siyah leylekleri yakından tanımak, ve görmek istiyorduk…

Doğal ve arkeolojik sit alanı ilan edilen bölge, Yaban Hayatı Koruma Sahası ve Uluslar arası koruma statüsü bulunan RAMSAR alanı olarak da ilan edilmiş. Anadolu'da bulunan kuş türlerinden 220'si yaşamlarının burada geçirmektedir, 59 türün burada kuluçkaya yattığı tespit edilmiştir (Flamingo, Tepeli Pelikan, Leylek, Küçük kerkenez, Suna, Angıt, Deniz Saksağanı, Kılıç gaga, Deniz Kırlangıcı, Gümüşü Martı, Uzun bacak, Tepeli Tarlakuşu, Arı Kuşu, Kuyrukkakan ve Çulha Kuşu).

Dünyada soyları gittikçe azalan Tepeli Pelikan, Küçük Karabatak ve Küçük Kerkenez gibi kuşlarda bu yörede bulunmaktadır. Bu bölgede yaban hayatından tanıdığımız Tilki, Çakal, Tavşan, Sansar, Porsuk, Gelincik, Kirpi, Yabandomuzu ve Sazlık Kedileri de yaşamaktadır.

Tepeli pelikan, 3 metreyi geçen kanat açıklığıyla, dünyadaki en büyük uçan kuşlardan biridir. Bostanlı üzerinde ve İzmir Körfezi'nde görülen bu kuşun nesli koruma altındadır.

Kuş Cenneti'nde bulunan ziyaretçi merkezinde, Orman Genel Müdürlüğünün bir toplantısı vardı. Doğal ve Yaban Hayatı hakkında yerel yöneticilerle konuşma fırsatı bulduk.

Kuş Cenneti'ne bisikletleriyle gelenler de vardı. Ziyaretçi merkezinden bölge ile bilgileri aldık.

Daha sonra kuş gözlem kulelerine doğru uzandık. Doğaseverler ve fotoğrafçılık için Çam altı Tuzlası ve Kuş Cenneti bulunmaz bir fırsat…

Yol üzerinde ve doğal alanın içinde bulunan Çam altı Tuzlası'nda üretilen yıllık 600 bin ton tuz, Türkiye'nin tuz ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılamaktadır.

Yaz aylarında, su seviyesinin azalmasıyla, doğal alanda yaşayan kuşlar sıkıntı çekmektedir. DSİ Bölge Müdürlüğü ekipleri tarafından yerinde yapılan bir incelemeden sonra, Suzbeyli pompa istasyonu Mansap kanalı tahliyesine pompalanan sular, bir kapak vasıtasıyla Kuş Cenneti Dalyan Bölümüne aktarılmıştır.

Sulama mevsiminde su seviyesinin düştüğü durumlarda kurulan pompa-terfi sistemiyle kesintisiz su sağlanmıştır. Kuş Cennetine Gediz Irmağı'nın yatağından da su sağlanacağı ve su miktarının sürekli izleneceği söylenmiştir.

Dünya'nın En Büyük Flamingo Üreme Adası Tamamlandı.

“26 Ocak 2012 tarihinde başlayan Flamingo üreme adası yenileme çalışmasında 14 Mart 2012 tarihi itibariyle mutlu sona ulaşıldı. 6.440 m_ lik yüzölçümüne sahip olan ada, daha önce Fransa'daki Rhone Deltası'nda 1970 yılında yapılan 6.200 m_ ve 2006 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti'nde Küçük Flamingo'lar için yapılan 6.250 m_ lik iki adadan da büyük olması nedeniyle Dünya'nın en büyük yapay Flamingo üreme adası haline geldi. Yoğun kış şartlarına rağmen İzmir Büyükşehir Belediyesi ekiplerinin özverili çalışmalarıyla 1,5 ay gibi kısa sayılabilecek bir zamanda inşa edilen adada, en az 13-14.000 çift Flamingo'nun kuluçkaya yatması bekleniyor. Ada çalışması yapılırken yaklaşık 800 m_ lik mevcut üreme adası ve üzerindeki yuvalar korundu. Ayrıca önümüzdeki günlerde uzmanlar ve gönüllülerce adanın üzerine yapay yuvalar da yapılması planlanıyor. Bu şekilde kuşların adayı daha kolay bir şekilde sahiplenmesi hedefleniyor. Flamingo'ların genel olarak nisanın ilk haftası kuluçkaya yatması nedeniyle, ada bu yılki üreme dönemine yetiştirilmiş oldu. Flamingo'ların kuluçka dönemi 28-30 gün sürüyor ve ilk yavrular mayısın ilk haftasında görülmeye başlıyor. %98 oranında tek yumurta yapan Flamingo'ların yumurtadan çıkan yavruları 2 aylık bir sürenin sonunda uçmaya başlıyor.” (1)

Kaynakça: (1) http://www.izmirkuscenneti.gov.tr/