Afrodias Antik Kentini Ortaya Çıkaran Gazeteci * Haydar Aksakal

02.12.2013 / 00:00

Ülkemizin ünlü fotoğraf sanatçılarında Aral Güler, 1958 yılında Kemer Barajı'nın açılışını fotoğrafladıktan sonra, dönüş yolunda arabası bozulur. Yürümeye başlar, kaybolacağı sırada yolda gördüğü köylüler, çevrede bulunan bir köyde konaklamasını söyler. Çevrede bir tek köy vardır, Geyre Köyü. Güler, geceyi Geyre Köyü'nde geçirir. Köylüler onu sıcak bir şekilde misafir ederler. Köyde elektrik yoktur, sohbet gece yarılarına kadar sürer…

Sabah kalktığında köylülerin hazırladığı kahvaltı, mimari sütun başları üzerinde sunulmuştur. Sağına soluna bakar, her yerde mimari objeler vardır. Köyün sokaklarını ve evlerini dolaşır. Antik kente ait rölyefler, heykeller, sütunlar, mermerler, evlerin ve işyerlerinin belli kısımlarında inşaat malzemesi olarak kullanılmıştır. Fotoğraf makinesi çalışmaya başar. Gördüklerini fotoğraf karelerine alır. Belgelediği objeler, Afrodisias antik kentine aittir. Yaşadığı ortamdan etkilenmiştir. Köyden bir türlü ayrılmak istemez…

Zorlu bir yolculuktan sonra İstanbul'a döner. Çektiği fotoğrafları dönemin aydınlarına, sanatçılarına gösterir, kimse onun söyledikleri ve gösterdiği fotoğraflarla ilgilenmez.

Fotoğrafları ve Afrodisias ile ilgili yazıyı Amerika da yayımlanan Horizon dergisine gönderir. Gönderdiği yazı ve resimler büyük ilgi görür. Horizon Dergisi Yazı İşleri Müdürlüğü, fotoğraflar renkli olursa Afrodisias için 10 sayfa ayıracaklarını söylemeleri üzerine, Ara Güler tekrar Geyre'ye döner. Ören yerinin fotoğraflarını çeker, daha detaylı bir yazı ile dergiye gönderir. Çektiği fotoğrafların Hotrizon Dergisi'nde yayınlanmasından sonra Afrodisias antik kenti gündeme gelir ve kazıların başlamasına neden olur…

Amerika Birleşik Devletlerinde öğretim görevlisi olan Kenan Erim ile görüşür, Erim, arkeolojik kazılar için gerekli izinleri alıp detaylı çalışmalara başlar

Afrodisias kentinde ilk kazılar, 1904-1905 yıllarında, Paul Gaudin tarafından yapılmıştır. Gaudin, daha önce Yortan Bölgesini (Manisa-Akhisar-Bostancı Köyü) gelişi güzel kazan ve çıkan eserleri Avrupa'ya götüren mühendistir.

Günümüzde devam eden Afrodisias kazıları, 1961 yılında Kenan Erim tarafından başlatılmıştır. Kenan Erim tüm kariyerini vefatına kadar buraya adamıştır. Kazılar New York Üniversitesi tarafından koordine edilmektedir.

Arkeoloji kazıların devamı, New York Üniversitesi gözetiminde Oxford Üniversitesi Lincoln Kürsüsü'ndeki Arkeoloji ve Sanat Profesörü olan Prof. R. R. R. Smith ile New York Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü'nden Prof. Christopher Ratte'nin birlikteliği ile sürmektedir.

Kentin etrafında bulunan sur duvarlarından itibaren 1 km'lik alan 1 derece sit alanı ilan edilmiştir. Arkeolojik kalıntıların zenginliği nedeniyle inşa edilen Geyre Müzesi yetersiz kalmış, 1 Haziran 2008'de Afrodisias Antik Kenti'nde bulunan müzeye ek olarak Sebastion-Sevgi Gönül Salonu ziyarete açılmıştır.

Ara Güler, 16 Ağustos 1928 yılında İstanbul'da doğdu. 1950'de Yeni İstanbul Gazetesi'nde gazeteciliğe başladı. 1951'de Getronagan Ermeni Lisesi'nden mezun oldu. Fotoğraf muhabiri ve yazardır. 20'ye yakın kitabı yayımlandı. 1961 yılında, İngiltere'de yayınlanan Photography Annual tarafından dünyanın en iyi yedi fotoğrafçısından biri seçildi.

Yaşamı boyunca birçok ödül aldı…