02.07.2012 / 00:00
Troia Savaşı?na ilişkin tek kaynak, epik bir şiirdir. Homeros?un İliada?sı, Troia savaşından yüzyıllar sonra, Demir Çağı?nda M.Ö. 700 civarında yazılmış, Troia Antik Kentini günümüze taşımıştır. Biga Yarımadası, Gülpınar Beldesi?nde bulunan Apollon Smintheus Tapınağı?nda yapılan kazılarda, Troia Savaşını gösteren rölyefler bulunmuştur.
Antik dönemin destanlarıyla beslenen, büyülü tarihi kent, ozanlara, şairlere ve araştırmacılara ilham vermiştir. 5.000 yıllık geçmişe dayanan Troia hikâyesi, yüzlerce yıldan beri, insanları tarihi mekânlarına çekmiştir?
Troas Bölgesi, 1996 yılında Tarihi Milli Park ilan edildi. Unesco?nun ?Dünya Kültür Mirası? listesine alındı.
Troia Antik Kenti, arkeolojik eserleri, tarihi ve hazineleriyle göz kamaştırıyor?
Truva (Troia) ve İlion isimleri M.Ö. 2.000 yılından beri kullanılıyor. Anadolu halkının kullandığı, Luwi dilinden gelme yöre adlarının Helen diline uydurulmuş biçimleridir.
Luvice Hititçe?ye benzer, Batı Anadolu?da konuşulurdu.
Homeros, İliada Destanı?nda; Troia ve İlion isimlerinin, yöre halkının Kralı Tros ile oğlu İlos?un adlarından geldiğini anlatır.
?Son yirmi yılda, Troya Savaşı araştırmalarında arkeoloji ve epigrafide yaşanan iki devrim etkili oldu. Kilit olaylar, 1988?den beri Troya?daki arkeolojik sitte yapılan kazılar ve Orta Anadolu?daki büyük Hitit krallığının belgelerinde yapılan yeni incelemeler oldu. Sonuç şudur: Homeros?un anlattıklarının, gerçek öyküden daha sıradan olsa bile, önemli ölçüde tarihsel gerçek içerdiğini düşünmek için elimizde bugün daha fazla neden var.
Troia da, Tunç Çağı?nda (M.Ö. 3000?1000) bir veya bir dizi savaş olmuştu. Yunanlı savaşçılar kente saldırmıştı. Homeros?taki renkli ayrıntıların bile çoğu (teke tek dövüşler, bir kadın uğruna savaş, savaş alanında tanrıların ve tanrıçaların bulunması), Tunç Çağı kültürünün bir parçasıydı. Hatta Truva Atı bile tarihsel bir gerçek olabilirdi.
Geç Tunç Çağı?nda Batı Anadolu?da bazı krallıklar vardı ama bizim için ilginç olanı Hitit metinlerinde Vilusa (Wilusa) olarak adı geçen krallıktır. Vilusa, birçok akademisyen tarafından Yunanlıların önce Villion sonra İlion -yani Troya- şeklinde adlandırdıkları kent olarak kabul edilir.?(1)
Vilusa orta büyüklükte bir kentti. Kralları zengin ve çok eşliydi. Bağlar, tarlalar, hayvan sürüleri ve kentler kralın emrindeydi. Askeri güçleri vardı. Hititler müttefikleriydi?
Anadolu?nun kültür değerlerinin ortaya çıktığı zengin Troia Kenti, Çanakkale Boğazı?nın güneyinde, bir liman kenti olarak kuruldu. Kara Menderes (Skamendros) Nehri?nin taşıdığı alüvyonlar nedeniyle denizden uzaklaştı ve önemini kaybetti.
Troia höyüğü, yaklaşık 20?25 metre yüksekliğinde, üçgen biçimli bir platonun üstünde yer almaktadır. Savunma sistemli, stratejik bir konumu vardı. Deniz, höyüğün kuzeyindeki yükseltiye kadar ulaşıyordu.
Troialılar, binlerce yıl bu topraklarda yaşadı, pek çok yıkıma ve savaşa şahit oldular. Doğal felaketler, saldırılar ve savaşlar sonrasında kent terk edildi.
Troia Antik Kenti, kent merkezine 30 km. uzaklıkta, İntepe Bucağı, Tevfikiye (Asarlık) Köyü yakınında, Hisarlık mevkiinde bir tepenin üzerindedir.
Mitolojide kentin kurulduğu tepe, Anadolu Tanrısı Zeus tarafından, Olympos?tan aşağı atılan Tanrıça Ate?nin düştüğü yerdir. Dardanos Kentinin Kralı Dardanos?un soyundan gelen, Kral Tros?un oğlu İlios, Frigya kralının düzenlediği bir yarışmada siyah boğayı ödül olarak kazanır. Boğa koşmaya başlar, tanrıçanın düştüğü yerde çöker, onu takip eden İlios, orada bir kent kurmaya karar verir. Kente kurucusunun ve babasının adı verilir, İlion ve Troya.
Tanrı Zeus çapkındır. Kral Ganymede?nin kızını kaçırır. Karşılık olarak krala özel atlar verir.
Deniz Tanrısı Poseidon ve Apollon, Zeus?u kızar ve onu devirmek isterler. Tanrı Zeus, tanrıça Thetis?in yardımıyla kurtulur, Poseidon ve Apollon?a kentin surlarını yapma cezası verir…
Görev tamamlanınca, Kral Laemedon söz verdiği altınları tanrılara vermez. Poseidon bir deniz canavarını Truva?ya gönderir. Yarı Tanrı Herkül, kralın atlarına karşılık canavarı ve sözünde durmayan kralı da öldürür. Kralın oğlu, Troya Kralı Priamos olur.
Troya antik kenti, Hisarlık da 1871?de, Heinrich Schliemann tarafından keşfedildi.
Antik kentte yapılan kazılarda, farklı dönemlerde üst üste dokuz yerleşim ve 33 katman olduğu tespit edilmiştir.
Troia, stratejik bir noktada, iki kıta arasında ticaret yollarının buluştuğu yerde, önemli bir konuma sahipti? M.Ö. 3.000 yıllarında Lelegler tarafından kuruldu. M.Ö. 2.bin yıllarına kadar bir kültür kenti olarak kaldı. M.Ö. 13.yüzyılda, Troia Savaşı?ndan sonra büyük bir yangın geçirdi… Kentin yaşamı, M.S. 500 yılına kadar devam etmiştir.
3.500 yıl içinde, depremler, doğal afetler ve savaşlarda yıkılmış, tekrar aynı yerde yeni kentlerini kurmuşlardır. Dokuz kez yeniden kurulan antik kent, tarihin en romantik savaşında yok oldu… (Devamı yarın)