05.05.2014 / 00:00
Bir zamanlar iç deniz olan Manisa Ovası'nda, bataklığa saplanıp kalan gemilerin ne olduğunu düşlerken, aldığımız bir duyum bizi heyecanlandırdı. Söylenenler doğru muydu? yalan mıydı?
Gördes Barajı'ndan İzmir'e doğru döşenen 2 metre çapındaki su borularının geçtiği güzergahta, “Gediz Nehri kıyısında, toprağın 3.8 metre altında bir gemi var” haberi üzerine, gemiyi gören ve üzerine damperle toprak atan İbrahim Koç ile iletişim kurduk…
Koç diyor ki; “Ben öz be öz Manisalı'yım. Gördes'ten İzmir'e su taşıyacak 2 metre çapındaki su boruları, Gediz Ovası'nda toprağın 4 metre altına döşendi. Kanal kazılıp, borular döşendikten sonra üzeri tekrar toprakla örtülüyordu. Grayder operatörü toprağı açarken büyük bir cisme takıldı. Bir geminin burnu görülmüştü, 10 metre uzunluğundaydı. İşlerin aksamaması ve işçilerin yağmalama yapmaması için kimseye haber vermedik. Buluntuyu, bir topograf, grayder operatörü ve ben görmüştük. O yöredeki iş bitinceye kadar bilgiyi sakladık.”
“Her söylencenin altında bir gerçek vardır” deyimine uyarak, gerçeği yerinde incelemeye karar verdik. Söylence doğruysa Manisa ve Batı Anadolu tarihini değiştirecek bir bulgunun izi ortaya çıkacaktı.
Yol güzergahını adım adım izledik. 16 Şubat 2014 tarihinde, bir Pazar sabahı saat: 11'de yola çıktık. Manisa Hükümet Binası önünden Nurlupınar kavşağına doğru yol aldık. 6'ncı km de, Çakalazmağı Tımarı'ndan geçerek 10. km de Harmandalı Köyü'ne geldik. 14. km de Çavuşoğlu Köyü'nden sonra, bağların arasında devam eden köy yolundan, geminin görüldüğü araziye doğru ilerledik. 16.7'nci kilometrede Yeşilköy-Koldere kavşağından sağa döndük.
Gemi bulundu sözünü afişe edemezdik, konuyu değiştirdik ve Ankara Firması Taşeli-Cemsel İş Ortaklığı Ltd. Şirketi'nin saha formeni olarak görev yapan Dursun Ali ile söyleşilerimiz devam etti: “Gördes Barajı'ndan İzmir, Kemalpaşa'ya kadar içme suyu ishale hattı döşendi. Borular 2 metre çapında, 12 metre uzunluğunda, 24 Bar'a kadar su basıncı olacak.
Devlet Su İşlerinin açtığı ihale 2012 yılında gerçekleşti, hattın döşenmesinde 125 kişi çalışıyor. Proje bedeli, 133 milyon Türk lirası olan su borusu döşeme işi 2014 yılında bitmiş olacak. Kemalpaşa-Buca arasında 2.800 metrelik bir tünel yapıldı. İsale hattı onun içinden geçiyor. Bozköy-İğdecik Köyü'nün üst kısımlarında su pompalama istasyonu bulunmaktadır.
Halitpaşa'dan Kemalpaşa'ya kadar ulaşan hat 67 km uzunluğundadır.”
Gittiğimiz yer Gediz Nehri kenarında, Yeşil Köy'e 5 km uzaklıkta. Sekiz işçi, boruların son kontrollerini yapıyor. İşçilerin gemi buluntusundan haberleri yok. Konuyu onlara açmayı doğru bulmadık.
Nirengi olarak belirlediğimiz bir ağaçtan kuzeye doğru, 55 adım sonra geminin bulunduğu iddia edilen yeri belirledik. Her taraf Gediz kumuyla dolu.
Arazinin bulunduğu yer, deniz seviyesinden 10 metre yükseklikte.
Zeminden 3,80 metre aşağıda gemi olduğu söyleniyor. Doğru veya yalan, her şeyin araştırılması gerektiğine inanıyoruz. Gemi yoksa, anlatılan bir efsane bitmiş olacak.
Manisa'nın kültürel ve ulusal varlıklarının korunması bilinciyle; bir geminin Gediz Nehri kenarında olduğu duyumunu İl Kültür Turizm Müdürü'ne bildirdik. Gemiyi gören İbrahim Koç ile Kültür Müdürü makamında konuştu. Gerekenin yapılacağını söyledi.
Böyle bir gemi buluntusu, Marmaray hattı döşenirken İstanbul 'da ortaya çıktı. Avrupa'da ise böyle bir gemi için özel müze yapmışlar.
3.Jeolojik devirde, deniz dibindeki tortuların yükselmesiyle Manisa Dağı ve etrafındaki tepeler oluşmuştur. Deniz dibi tortularını Çeşme Başı Köyü'nün Güneyi'nde bulunan Sülüklü göl çıvarında görmek mümkündür. Manisa'nın bir zamanlar iç deniz olduğunun delilidir. Tantalos Krallığı döneminde de Herakles Sütunları da gemicilere yol göstermiştir.
Saruhan Bey döneminde, beyliğin 50 gemisi olduğu söyleniyordu. Saruhan tarihinin yazıldığı “Düsturname-i Enveri'de bir şiirin son iki satırı da ilgi çekicidir:
Boğaza varınca yeyüp içtiler
Gemiye binüp öteye geçtiler