2001 yılında İzmir'de kurulan Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği (YKKED), Türkiye çapında 21 şubesi, yayımladığı kitaplar, yayın organı Yeniden İmece Dergisi ve etkinlikleri, projeleriyle ülkemizin eğitim-kültür yaşamına katkı veren etkin bir demokratik kitle örgütü… Köy Enstitüleri kazanımları üzerinden geleceği arayan, eğitimin demokratikleşmesini hedefleyen bir beraberlik.
YKKED Genel Merkezi, 2011 genel kurulunda İzmir'de halkevi gibi çalışacak, düşün atölyelerinin, söyleşilerin, sanatsal etkinliklerin yapılacağı bir mekan sahibi olma kararı almıştı. Son üç yıl boyunca Köy Enstitülü büyüklerimiz ve aileleri, YKKED üyeleri-şubelerimiz, aydınlar, akademisyenler, yerel yönetimlerdeki dostlarımız YKKED'in “Bir Tuğla da Sen Koy” imece çağrısına yüreklerini kattılar. Onların heyecanları, başarma duygusu, biz yaparız enerjileri kolektif bir güce dönüştü ve bize ulaşan yaklaşık 600 imececi dostumuzun olağanüstü çabasıyla hedefimizi gerçekleştirdik. Sağolsunlar… Onlar şimdi aldığımız mekanın onur duvarında sonsuza kadar hep var olacaklar.
YKKED-Genel Merkez Yönetim Kurulu, 1960'lı yıllardan beri Köy Enstitüleri kazanımlarını, felsefesini günümüze taşımak adına çok değerli çalışmalar üreten, düşünsel katkılar sağlayan, YKKED-2004 Aydınlanma Onur Ödülü verdiğimiz Sayın Dr. Engin Tonguç'un adının bu mekana verilmesini kararlaştırmıştır. Köy Enstitülerinin kuramcısı ve uygulayıcısı, enstitülülerin 'Tonguç Baba'sı İsmail Hakkı Tonguç'un oğlu olan Dr. Engin Tonguç, 1928 Ankara doğumlu.1951 Ankara Tıp Fakültesi çıkışlı. Almanya'da iç hastalıkları ihtisası yapar, hekimlik dışında 1960-1964 yılları arasında Hasanoğlan Atatürk İlköğretmen Okulunda sağlık bilgisi öğretmenliği, 1961 yılında Sabahattin Eyüboğlu önderliğinde çıkan İmece dergisi yürütmesinde yol alır, 1961 YÖN bildirisini imzalayan aydın grubu içinde yer alır. Engin Tonguç, 1978-1980 arası SSK Genel Müdür Yardımcılığı yapar ve 1980 yılında emekli olur. Etkin görevden ayrıldığında Türk Tabibler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Erdal Atabek'in ilettiği mesajda Engin Tonguç ile ilgili “…Genel Müdür Yardımcılığı görevinizi, hiç değişmeyen doğru ilkelerle, her koşulda inançlarınızı eyleme geçirerek, işçiden, emekçiden, çalışandan yana, meslek örgütümüzle yakın dayanışma içinde yürüttünüz. Hepimize ve sizden sonra bu göreve geleceklere, inançlı ve namuslu insanların yönetim görevine geldiklerinde nasıl hareket etmeleri gerektiğinin kalıcı bir örneğini verdiniz. Yönetimi demokratikleştirmenin uygulamalı dersini verdiniz. Görev anlayışınızın ve uğraş verdiğiniz amaçların hepimizi etkileyen bir onur savaşımı olduğunu bilmenizi istiyoruz. Bütün çalışma döneminizde bizim onurlu bir temsilcimiz oldunuz. Sizinle onur duyuyoruz” ifadeleri yer alıyordu.
Dr. Engin Tonguç'a YKKED-2004 Aydınlanma Onur Ödülü gerekçemizde, “Köy Enstitüler, ilerici aydınlarla yayınlanan İmece dergisinin yöneticiliğini yaptınız. Bu dergi yayınları arasında Fay Kirby'nin “Türkiye'de Köy Enstitüleri”, İ. Hakkı Tonguç'un ve arkadaşlarının A. Rufer'den çevirdikleri “Pestalozzi ve Devrim” kitaplarını, ayrıca Tonguç'un “Pestalozzi Çocuklar Köyü” ile “Mektuplarla Köy Enstitülü Yıllar” yayına hazırladınız. Kendi çalışmanız olan “Devrim Açısından Köy Enstitüleri ve Tonguç” dev eseriniz “Bir Eğitim Devrimcisi İsmail Hakkı Tonguç” kitabınızla önemli katkılarda bulundunuz. İmece, Yön, Varlık dergilerinde yazılar yazdınız” ifadeleri vardı.
Dr. Engin Tonguç, ilerleyen yaşına ve sağlık problemlerine rağmen hayata müdahil olmaya devam ediyor. Kaybettiği eşi adına Soma'da yaptırdığı “Müstesna Tonguç Kız Öğrenci Yurdu” Somalı kızların eğitim hakkı adına aydınlık bir yuvadır. Yine İsmail Hakkı Tonguç'un kültürel mirasının günümüze taşınması adına dostlarıyla kurduğu “İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı” günümüzde aydınlanma düşüncesine çok değerli bir katkıdır. Dr. Engin Tonguç, bir aydın ve toplumsal işlevi anlamında örnek bir ilerici ve düşün insanıdır. YKKED-Genel Merkezi olarak kendisini saygıyla, sevgiyle selamlıyoruz….
YKKED, imecevi içerisindeki odaların girişlerinde de bize çok değerli katkılar sunan Köy Enstitülü, Öğretmen Okullu büyüklerimiz, arkadaşlarımız “Keziban-Yusuf Korkut, İbrahim Türker, İlyas Kalay ve Mustafa Özdemir” adları da onurla hep parlayacaktır. Sabahattin Eyüboğlu Köy Enstitüleri için “Köy Enstitüleri, bozkırda ağaç dikmek ve tutturmaktır. Çorak bir yeri yemyeşil etmek, bir bataklığı kurutmak, susuz yere su götürmektir. Vatan sevgisi, bilim sevgisi, ekmek sevgisi ekmektir” ifadelerini kullanır.
YKKED, Tonguç'un, Yücel'in, Eyüboğlu'nun yaktığı aydınlanma ışığını günümüze taşımayı hedefleyen çalışmalar yapan çok önemli bir beraberlik. Bu anlamda büyük Köy Enstitüleri ailesinin bu dayanışması ülkenin içinde bulunduğu iklimde dayanışmayla, birlikte bir proje gerçekleştirmek adına umudun ve direncin zaferi olmuştur. Hep birlikte ürettiğimiz bu mekanda akıl ve bilimin referansıyla “Nasıl bir eğitim?”, “Nasıl bir Türkiye?” sorularının yanıtları aranacaktır. 13 Haziran 2015 günü saat 15'te Konak-İsmet Kaptan Mahallesi, Hürriyet Bulvarı, No 3/1'de dostlarımızın da katılımıyla “YKKED-Genel Merkezi Engin Tonguç İmecevi” açılışı bu sevinç ve coşkuyla gerçekleşecek.
YKKED-Genel Merkezi, 14 Haziran 2015 tarihinde de tüm şubelerinden gelen 320 delegesiyle, 5. Olağan Genel Kurulunu gerçekleştirecek. Bu genel kurulda derneğimizin önümüzdeki dönemde çalışmalarını ve yeni projeleri tartışacağız. Önümüzdeki dönemde “YKKED- İmece Bursları, Eğitim Reformu Platformu Taslak Çalışmaları” ağırlıklı olacak. Bu genel kurulda YKKED bir çağrı yaparak “Tüm Köy Enstitülü ailelerin her meslekten çocuklarını, torunlarını, İlköğretmen okulu çıkışlı arkadaşlarımızı, her meslekten Öğretmen-Anadolu Öğretmen Liseli arkadaşlarımızı ve çalışan öğretmenlerimizi” YKKED imecesinde birlikte çalışmaya davet ediyor.
Hayat hep umuttur ve iyiden güzelden yana arayıştır.
Işığın sönmeyeceği bir Türkiye umuduyla…