29.04.2013 / 00:00
Miken Medeniyeti, MÖ 2.000 yılında Anadolu?dan Yunanistan?a göç eden Akalar tarafından kurulmuştur. Kurdukları şehir devletlerinin içinde en önemlisi Miken Kentidir.
Akaların siyasi tarihlerinde en çok konuşulan olay Turva Savaşı?dır. Önemli mimari eserler bırakmışlardır. Miken Medeniyeti, Dorlar tarafından yıkılmıştır…
Son Tunç Çağında, Ege Adaları, Batı ve Güney Anadolu kıyılarında, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs Adasın?nda görülen Mikenlerin kökeni Sipylus Dağı?nın eski sahiplerinde aranmalıdır…
Son Tunç Çağı?nın başladığı süreç içinde Anadolu, Yunanistn, Ege Adaları ve köklü değişimler yaşandı. Minos uygarlığı, Thera Yanardağı?nın MÖ 1628?de patlamasının ardından kentler yok oldu ve güçünü kaybetti.
Miken kültürü geniş bir coğrafyada kendisini gösterdi. Miken kültürünü kıta Yunanistan?da değil, Ege denizindeki adalar, Troia ve Güneyde Rodos Adası ile sınırlandırılan Batı Anadolu?da aramak daha doğru olur.
En erken Miken buluntuları, Limantepe, İasos, Miletos, Panaztepe ve Kazanlı?da görülmüştür. Anadolu?da Miken dönemine ait kazılar çok azdır.
Bir görüşe göre Mikenler, Minos krallığının kolonileri olarak Anadolu?da yayılmıştır. Doğu Akdenizde de Miken yayılımından söz ediliyor. Yunanlılar, kökenlerinin Sipylus Dağı?ndan geldiğini kabul etmişlerdir.
Ahhiyawa?nın Miken toplumundan bağımsız hareket ettiği bilinmektedir. Ege Adaları ve Batı Anadolu?nun küçük bir bölümünde faaliyet göstermişlerdir. Pelops?un oğlu, Ahhiyawalı Atrasiya, atalarının ve babasının vatanı Zippasla Ülkesini ele geçirmek istemiştir.
Yapılan araştırmalarda, Miletos?un bir Miken yerleşimi olduğu ortaya çıkarıldı. Anadolu?da Miletos dışında, Miken yerleşimi bulunamadı.
Son yıllarda artan kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarında, Miken buluntu merkezlerinin sayısı 88?e ulaştı, Miken dönemine ait en kapsamlı çalışma Frumark tarafından yapılmıştır. ?Prehistorik – Prohistorik Çağlarda Manisa ve Çevresi? başlıklı Yüksek Lisans Tezi, Aydın Üniversitesi?nden Umut Bilen tarafından 2008 yılında hazırlandı. Tübitak Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Grubu tarafından desteklendi. Manisa il sınırları içinde yürütülen yüzey araştırmalarında önemli veriler elde edildi.
MİKENLER VE AHHİYAWA SORUNU
Homeros destanlarında adı geçen Akalar ile Mikenlerin aynı halk olduğu söyleniyor. Girit Adasın?da bulunan Linear B tabletlerinde ?aka-wi-ya-de? kelimesi, Hitit tabletlerinde adı geçen Ahhiyawa da, Ahhiyawa Ülkesi ile bir tutulmuştur. Ahhiyawa toplumu ile Mikenler ve Akaların aynı halk olduğu iddia edilmiştir. Miken=Ahhiyawa eşitlemesi Forrer tarafından da ileri sürülmüştür. Hitit metinlerinde Ahhiyawalılar hakkındaki bilgi MÖ 15-13. yüzyıla aittir.
Ahhiyawalılar, denizsel bir toplumdu, topraklarının bir kısmı Batı Anadolu kıyılarındadır. Deni ticaretinde söz sahibi olmuşlardı. 100 Savaş Arabası ile Zippasla Ülkesi?ne (Sipylus) saldırmışlardı, karşılarında Hititleri buldular. Tarihçilerin büyük bir kısmı Miken=Ahhiyawa sürümünü tartışmasız bir şekilde kabul etmektedir.
KUZEY BATI ANADOLU?DA MİKEN BULUNTULARI
Son yıllarda, Anadolu?nun çoğu yerinde Miken buluntularına rastlanmaktadır. Arkeolojik ve Akademik bir çalışma ile Miken Uygarlığını kökenlerini aramak ve bulmak, eski dönemlere ait yeni tarih sayfalarını ortaya çıkaracaktır.
Batı Anadolu?nun kuzeyinde Çanakkale il merkezinin 48 km. kuzeybatısında bulunan Gökçe Ada?da, Miken buluntusu saptanan yer Yeni Bademli Höyüğüdür.
Yeni Bademli Höyük yerleşiminde İlk Tunç Çağ ve Son Tunç Çağ dönemine tarihlenen tabakalar bulunmuştur. Buluntuların M.Ö. II. Bin yıla ait olduğu söylenmektedir. Bu alanda Miken seamikleride ele geçmiştir.
Troia ve limanı Beşiktepe de Kuzey Batı Anadolu?da yer alan Miken buluntu merkezleridir. Troia Hisarlık Tepesi, Tevfikiye Köyü sınırları içindedir. 200 x 150 metre boyutlarında, Kara Menderes ve Dümrek çaylarının oluşturduğu ovada 31,20 metre yüksekliğindedir. Schliemann tarafından 1870?de başlayan kazı 1890 yılına kadar sürmüş, bulunan esrlerin büyük bir kısmı yurt dışına kaçırılmıştır.
Troia VI. Dönemiyle birlikte, yerel üretim 500 parça Miken seramiği ortaya çıkarılmış, Bunlar arasında; amphara, armut biçimli testiler, alabastron, goblet, kulplu emzikli kaplar, kylikxler, tek kuplu fincanlar, testiler ve kavanozlar bulunmaktadır. Troia VI h. yapı katında ele gecen Miken buluntuları arasında mezar alanı, kremataryum ve sütunlu evler tespit edilmiştir.
BATI ANADOLU?DA MİKEN BULUNTU MERKEZLERİ
Batı Anadolu?da, Miken kültürüne ait buluntuların ortaya çıkarıldığı yerler arasında İzmir, Manisa, Aydın, Muğla ve Denizli illeri yer almaktadır. Önemli Miken buluntu merkezlerinin başında İzmir ve çevresi gelmektedir.
Phokaia antik kentinde yapılan kazılarda Miken dönemine ait skyphoslar, maşrapa, kaseler, Miken taklidi yerel kaplar ve Miken seramiği ortaya çıkarılmıştır. Panaztepe, ve Limantepe, İzmir yöresinde Miken dönemine ait buluntuların araştırıldığı, kazıların devam ettiği önemli yerlerdir. 1982?de, bir Miken mezarlığından çıkarılan 2 pyxis, 2 armut biçimli testi, 2 kylix, 6 miken kapı, 1 kılıç, 1 ustra, 1 kanatlı okçu uçu, 3 adet bronz Miken eseri olmak üzere, toplam 28 parça Miken buluntusu, Manisa Müzesi tarafından satın alınmış ve Panaztepe?nin önemi anlaşılmıştır. 1985 yılında Erkanal başkanlığında başlatılan kazılar, günümüzde de devam etmektedir. Miken dönemine ait önemli bir merkez olduğu söyleniyor
Sipylus Dağı?nda bulunan bir yazıtın sekizinci satırında ?Sipylus Magnetleri? yazmaktadır. Mikenler hakkında Manisa Dağı?nda bulunan ve tarafımızdan dijital ortamda kaydı yapılan tek belgedir. Mikenlerin kökeninin Anadolu?da aranmasının daha doğru olduğuna inanıyoruz.