(YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ)
Hepinize iyi haftalar sevgili okurlarımız. Bu haftaki köşemizde, memnu hakların iadesi ile ilgili bilgilere yer vereceğiz.
Memnu hakların iadesi, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunumuzun 13/A maddesi ile düzenlenmiştir.
5237 sayılı Yeni Türk Ceza Kanunumuzun kabulü ile eski kanunumuzdakinden farklı bir yaptırım rejimi tercih edilmiş; ceza ve güvenlik tedbirleri ayrımına yer verilmiştir. 5237 sayılı kanunla, belli bir suçtan mahkumiyete bağlı olarak kişiyi ömür boyu belli haklardan yoksun bırakacak yaptırım sistemi terk edilmiştir.
Türk Ceza Kanununun ?belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma? başlıklı 53. maddesindeki düzenlemeye göre, belli bir suçtan mahkumiyete bağlı olarak sürekli hak yoksunluğundan söz edilemeyecektir. İşlediği suç dolayısıyla toplumda suçluya karşı duyulan güven sarsılacağı için, suçlu kişi, özellikle karşılıklı güven ilişkisinin gerektirdiği bazı haklarını kullanmaktan yoksun bırakılacaktır. Ancak bu hak yoksunları sürekli olmamalıdır. Cezalandırmanın asıl amacı, suçlunun yaptığı eylemlerinden dolayı etkin pişmanlık duymasını sağlayıp onu topluma geri kazandırmak olmalıdır.
Buna göre, Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkumiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilecektir.
Memnu hakların iadesi yoluna gidilebilmesi için (Türk Ceza Kanununun 53. maddesinin 5 ve 6. fıkraları saklı kalmak kaydıyla) ;
?Mahkum olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık sürenin geçmiş olması,
?Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması gerekmektedir.
Mahkum olunan cezanın infazına genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir nedenle son verilmişse memnu hakların iadesi yoluna gidilebilmesi için hükmün kesinleşmesinden itibaren beş sene geçmesi gerekmektedir. Ancak bu süre, kişinin mahkum olduğu hapis cezasına üç yıl eklenmek suretiyle bulunacak süreden az olamayacaktır.
Yasaklanmış hakların geri verilebilmesi için, hükümlü ya da vekili, cezayı veren mahkemenin ya da hükümlünün yerleşim yerindeki aynı derecedeki mahkemeye talepte bulunmalıdır. Mahkeme bu husustaki kararını, dosya üzerinden inceleme yaparak verebileceği gibi Cumhuriyet savcısını ve hükümlüyü dinleyerek de verebilir.
Yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin karar kesinleştiğinde adli sicil arşivine kaydedilecektir.
Bu haftalık da köşemizin sonuna geldik sevgili okurlarımız. Her zaman söylediğimiz gibi her somut olay birbirinden farklılık gösterebileceğinden, memnu hakların iadesi konusunda da, herhangi bir ihtilafınız olması durumunda hukuki yardım alarak yola çıkmanızı tavsiye ederim. Önümüzdeki hafta yine bu köşeden yeniden görüşebilmek ümidiyle, esen kalın?