Bitişik El Yazısı

Başta tüm eğitimcilerin hatırlayacağı üzere 2004-2005 öğretim yılından itibaren ülke genelinde yeni ilköğretim programları dönemi başlamıştı. Yeni programları hazırlanması aşamasında, çocukların zihinsel, bedensel, sosyal ve psikolojik gelişimleri dikkate alınmıştır. Özellikle ilköğretim Türkçe programlarının hazırlanma sürecinde ilk okuma yazma öğretiminde bitişik eğik yazının öğretiminin öneminin üzerinde çok fazla durulmuştu. Ne yazık ki geçen bu süre içinde özellikle bitişik el yazısı öğretimi konusunda velilerden oldukça yoğun şikâyetler geldi. Okula yeni başlayan öğrenciler sorun yaşamazken ara sınıflar çok fazla sorun yaşadıklarını çok fazla tanık olduk. Veliler, kalabalık sınıflar nedeniyle çocuklarının el yazısını iyi öğrenemediklerini dile getirmişlerdir. Bazı öğretmenlerin de el yazısı konusundaki yetersizliği “bitişik eğik yazı” öğretimini tartışılır hale getirmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığımızın yayınladığı yazıda, “İlköğretim 6-8. sınıflar Türkçe dersi öğretim programında, bitişik eğik yazı öğretiminin, ilk okuma yazma öğretimiyle birlikte başlayıp ilk sınıflarda kazandırılacağından, öğrencilerin bütün derslerde bitişik eğitim yazıyı işlek ve güzel kullanmalarına özen gösterileceği hüküm altına alınmıştır” denildi. Öğrencilere işlevsel bir el yazısı öğretiminin, ilköğretimin 1. sınıfından başlanarak tüm derslerde ve tüm sınıflarda sağlanması, işlek bir yazısı kazandırılması ile ilgili gerekli tedbirlerin il ve ilçe milli eğitim müdürleri, eğitim müfettişleri, okul yöneticileri ve öğretmenler tarafından alınması istendi. İlköğretim 2. Kademede bitişik el yazısı yazma konusunda özellikle öğretmen arkadaşları daha fazla duyarlılık göstermeleri gerekmektedir.
Bitişik eğik yazı, harflerin birbirine bağlanarak kelimeler oluşturulan ve 70 derece sağa eğik yazılan bir yazıdır. Bitişik yazı demek, bir harfin bittiği nokta ile bu harften sonra gelen harfin başladığı noktayı birbirine bağlamak demektir. Bitişik eğik yazıda harflerin birbirine nasıl bağlanacağını iyi bilmek gerekmektedir. Bu nedenle öğrencilere önce harflerin yazımı ile bağlantıları öğretilmektedir. Harflerin yazılışı yukarıdan başlamakta ve aşağıda bitmektedir. Bir harfin bittiği yerden onu izleyen harfe başlamak için kalemle soldan sağa ve aşağıdan yukarıya doğru giden bir çizgi çizilmektedir.
Bitişik el yazısını yararları artık tartışılmamalıdır. Günümüz eğitim anlayışı olan yapılandırıcı yaklaşım, bilgilerin bütünleştirilerek anlamlandırılmasını ve zihinde yapılandırılmasını öngörmektedir. Yapılandırıcı yaklaşımda, öğrenilen her bilgi bir sonraki bilginin alt yapısını oluşturmaktadır. Yeni bilgiler önceden yapılandırılmış bilgilerle anlamlı bağlar kurularak bütünleştirilmektedir. Bu işlem bilginin üst üste konulması değil, bilginin düşünülmesi ve yeniden anlamlandırılmasıdır. Bitişik eğik yazı bağlantılı yazılan bir yazı olduğu için öğrencinin bilgileri zihninde bütünleştirerek yapılandırmasına katkı getirmektedir. Bu nedenle çoğu araştırmacı bitişik eğik yazının yapılandırıcı yaklaşıma uygun olduğunu, çocuğun zihinsel ve bedensel gelişimine önemli katkılar getirdiğini belirtmektedir. Ayrıca bitişik eğik yazı okuma-yazma öğretimini de kolaylaştırmaktadır. Yazma sadece bir öğrenme alanı değil aynı zamanda bir iletişim aracı, kişinin kendini ifade etme aracıdır. Bir iletişim aracı olarak yazının taşıması gereken en önemli özellik okunaklı olmasıdır.
Günümüzde hızla gelişen bilim ve teknoloji, insan beyninin etkili kullanılmasını, dil ve zihin becerilerinin üst düzeyde geliştirilmesini gerektirmektedir. Üst düzey dil ve zihinsel beceriler, bireyin düşünme, anlama, sorgulama, sorun çözme gibi süreçlerini etkilemekte, bilginin kullanımını ve üretimini kolaylaştırmaktadır. Doğuştan zekânın yüksek olması, dil ve zihinsel becerilerin yüksek olacağı anlamına gelmemektedir. Bu nedenle erken yaşlardan itibaren öğrencilere verilecek eğitimde, düşünme, anlama, araştırma, sorgulama, sorun çözme gibi becerilerin nasıl geliştirileceği öğretilmelidir. Düşünme öğretilirken öğrencilere ne düşünecekleri değil, nasıl düşünecekleri öğretilmelidir. Bu anlayışla yürütülen eğitim çalışmaları, öğrencileri ezbercilikten kurtarmakta, zihinlerini harekete geçirerek üst düzeyde gelişmelerini sağlamaktadır.
Araştırma sonuçları bitişik eğik yazı beynin çalışmasına uygun olmakta ve çocuğun zihin gelişimini desteklemektedir.
1.Beyin, kelimeyi resim gibi bütün olarak almamakta ve işlememektedir. Beyin kelimenin bütün biçimine duyarlı değildir.
2.Beyin, uzman okuyucularda bile kelimenin harflerini tek tek incelemekte ve bu inceleme sonucu harfleri birleştirerek kelimeyi tanımaktadır.
3.Kelimenin anlamı, harflerin birleştirilerek kelimenin tanınması ve zihinsel sözlükteki anlamla eşleştirilmesi sonucu belirlenmektedir.
Bitişik eğik yazı öğretimine küçük birimlerden başlanmaktadır. Bitişik eğik yazı öğretimi harf, hece ve kelime şeklinde küçük birimlerden büyük birimlere doğru öğretilmektedir. Çocuğun başlangıçta elini kaldırmadan bir kelimeyi yazması yorucu olabilmektedir. Bu nedenle çocuklara önce harflerin yazımı ve bağlantıları öğretilmektedir.
Bitişik eğik yazı yazının bireyselleştirmesini sağlamaktadır. Dik temel yazı yazan öğrenciler bir süre sonra kendine göre bir yazı biçimi oluşturmakta, normal yazı yönleri ile biçimini terk etmektedir. Bitişik eğik yazı bireyin kendine özgü biçim oluşturması açısından daha uygun olmaktadır. İlköğretimin başındaki öğrencilerin dikkatleri genellikle çabuk dağılır ve bu nedenle düşündüklerini çabuk unuturlar. Özellikle ağır yazan öğrenciler düşüncelerini yazıya aktaramadan unuturlar. Bitişik eğik yazının sürekli, akıcı ve hızlı olması, öğrencinin düşündüklerini unutmadan yazıya aktarmasını kolaylaştırmaktadır. Düşüncelerini kaybetmeden hızla yazıya aktarabilen bir öğrenci kendini daha iyi ifade edebilmektedir. Bitişik eğik yazının estetik yönü öğrenciye zevk vermektedir. Araştırmalara göre bitişik eğik yazı öğrencinin beden gelişimine de uygundur. Bu gelişim parmak, el, bilek ve kol kasları açısından ele alınmaktadır. Bitişik el yazış parmak ve el kasları için uygundur. Aynı zamanda bitişik eğik yazı solak öğrenciler için daha uygundur. Solak öğrenciler dik temel yazarken el tarafından harflerin kapanmasına neden olmaktadır. Diğer taraftan, defterlerini ve kitaplarını değiştirmek sol sayfalarda yazdırmak daha iyi olur. Zaten elin yazıyı kapatmaması için en uygun pozisyon 70 derecelik açıdır. Bitişik eğik yazının dik uygulanması sol elle yazılırken yazının el tarafından kapanmasını getirir. Bu durumu önlemek için 70 derece eğik yazı uygulanmalıdır. Bu açı, elin sola kaymasını ve yazının daha az kapanmasını getirmektedir. Ayrıca yazıyı aşağıya indirmekte ve satır çizgisine yaklaştırmaktadır. Bu uygulama büyük harfler için de yapılmalıdır.
Ülkemizde bitişik eğik yazı öğretimine Atatürk döneminde başlanmıştır. Atatürk, kara tahta başında yeni Türk Latin harflerinin örneklerini bitişik eğik el yazısı ile göstermiştir. Atatürk döneminin kuşağı; yaşlısı genci, bitişik eğik yazıyı çok iyi öğrenmiş ve yıllarca kullanmıştır. O döneme ait diplomalar, nüfus cüzdanları, tapu kayıtları vb. birçok belge bitişik eğik yazı ile yazılmıştır. Ancak daha sonraki programlarda üzerinde durulmaması, gerekli önemin verilmemesi nedeniyle bitişik eğik yazı kullanılmamıştır. Bu ilgisizlik 1997 Yazı Öğretim Programına kadar sürmüş, Kasım 1997 tarih ve 2482 sayılı Tebliğler Dergisinde yayınlanan Yazı Öğretim Programında ilköğretim okullarındaki öğrencilere bitişik el yazısı öğretilmesi tekrar ele alınmıştır.1997 yılından bu yana ilköğretim okullarında bitişik eğik yazı öğretimi yapılmaktadır. Ancak üzerinde çok durulmadığından istenilen amaca ulaşılamamıştır. 2004 Türkçe Öğretim Programı ile bu konuya tekrar ağırlık verilmiş ve birinci sınıftan itibaren zorunlu hale getirilmiştir.2004 yılından bu yana yapılan bütün araştırmalar, öğrencilerimizin bitişik eğik yazıyı çok iyi öğrendiklerini, zihinsel ve dil becerilerini üst düzeyde geliştirdiklerini göstermektedir.
Öğrencilerimizi en iyi şekilde yetiştirmek için tüm eğitimciler olarak çaba gösterelim.
KAYNAK: Güneş, Firdevs.(2007).Ses Temelli Cümle Yöntemi ve Zihinsel Yapılandırma, Nobel Yayınları