Hepinize iyi haftalar sevgili okurlarımız. Bu haftaki köşemizde kamulaştırmasız el atma davaları ile ilgili bilgilere yer vereceğiz.
Kamulaştırmasız el atmadan bahsedilebilmesi için, İdare?nin kamu yararı amacıyla, kamulaştırma yapmaksızın fiili bir el atması bulunmalıdır.
İdare kamulaştırma işlemine başlamış, ancak işlemleri tamamlamadan el atmışsa yine kamulaştırmasız el atma söz konusu olacaktır.
Kamulaştırmasız el atmadan söz edebilmek için, fiilin sürekli olması gerekmektedir. Eğer fiil sürekli değilse, bu durumda kamulaştırmasız el atma davası değil, haksız fiil hükümleri çerçevesinde tazminat davası açılabilecektir.
El atmanın önlenmesi ve ka?l davasını, el atılan taşınmazın maliki ya da mirasçısı açabilecektir. Mirasçılardan her biri tek başına bu davayı açabilir. Davalı ise, taşınmaza el atan İdare?dir. Uygulamada davalı gösterilecek İdare sıklıkla karıştırılmaktadır.
Davada görevli Mahkeme, el atılan taşınmazın değerine göre belirlenecektir.
Bu davada davacı, el atılan taşınmazındaki tecavüzün önlenmesini ve kaldırılmasını talep edecektir.
Malik isterse bedel davası da açabilecektir. Bu davada malik, taşınmazın mülkiyetini davalı İdare?ye bırakmakta ve İdare?den taşınmazın bedelini istemektedir. İştirak halinde mülkiyet ve paylı mülkiyet durumunda, her hissedar ayrı ayrı dava açabilir. Hissedar, dava sonunda el atılan kısma isabet eden hissesi oranında bedel alabilecektir.
Dava sırasında taşınmazın bedeli tespit edilirken, Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin hükümleri kıyas yoluyla uygulanacaktır. Yargıtay?ın yerleşik içtihatlarına göre, taşınmazın el atma tarihindeki nitelikleri dikkate alınarak, dava tarihindeki değeri tespit edilecektir.
Arsa niteliğindeki taşınmazın üzerinde ağaç varsa, taşınmazın değeri tespit edildikten sonra ağaçların değeri tespit edilecek ve taşınmazın değeri üzerine eklenecektir.
Taşınmaza kısmi el atma söz konusuysa, el atmanın taşınmazın değerini etkileyip etkilemediğine bakılır.
Taşınmazın değerinde azalma söz konusu oluyorsa bu durumda, bu azalma değeri tespit edilir ve kamulaştırma değerine eklenir. Geriye kalan taşınmazın değerinde artma oluyorsa, artma miktarı tespit edilir ve kamulaştırma bedelinden düşülür.
Taşınmazın geri kalan kısmı işe yaramaz hale geliyorsa, talep halinde İdare kalan kısmı da kamulaştırmak zorundadır.
Bu davalar zamanaşımına tabi değildir.
Taşınmaza kamulaştırmasız el atma durumunda, İdare tarafından başkaca zararlar da verilmişse, bu durumda Borçlar Kanunu hükümlerinde haksız fiilden doğan tazminat davası da açılabilecektir. Haksız fiilden doğan tazminat davasını malik açabileceği gibi zilyet de açabilir.
Malik taşınmazı, el atılan süre boyunca kullanamadığından dolayı ecrimisil davası da açabilir. Malik mülkünden fayda sağlayamadığı için kira miktarı kadar ecrimisil talep edebilir. Ecrimisil davaları 5 yıllık zamanaşımına tabidir.
Sevgili okurlarımız; bu haftaki köşemizin de sonuna geldik. Her zaman tekrarladığımız gibi, bu haftaki konumuzla ilgili bir durum ile karşılaştığınızda da hukuki yardım almanızı tavsiye ederiz. Önümüzdeki hafta aynı köşeden görüşebilmek ümidiyle, esen kalın?