KENAN ERİM: AFRODİSİAS'A SEVDALI BİR BİLİM ADAMI * Haydar Aksakal

09.12.2013 / 00:00

Prof. Dr. Kenan Tevfik Erim, 11 Şubat 1929 yılında İstanbul'da, bir diplomatın oğlu olarak dünyaya geldi. Tarih sayfalarında yerini alan ve Türk Milleti'nin yetiştirdiği idealist bir insandı. Yaşamını ve tüm emeğini Afrodisias antik kentinin ortaya çıkarılması için harcadı. İsviçre'de başladığı eğitime, babası Tevfik Erim'in Birleşmiş Milletler Türkiye daimi temsilciliğine atanmasıyla, 1948 yılından sonra New York Üniversitesi'nde, klasik arkeoloji bölümünde devam etti. 1953'de mezun oldu. Princeton Üniversitesi'nde yüksek lisans ve doktora yaptı. Heykeltıraşların eserlerine duyduğu ilgi, zamanla arttı. 1961 yılında organize ettiği keşif ve kazı programlarıyla Afrodisias Antik Kenti'nde bilimsel araştırmaların başlamasını sağladı.

Arkeolog ve akademisyen olarak, Helenistik çağ sonlarından başlayıp, erken Roma devri boyunca, heykeltıraşlık okulunun merkezi olan Afrodisias'ı kazarak gün yüzüne çıkardı. Dünyanın bu güzel kenti tanımasını sağladı.

Aydın İli, Karacasu İlçesi, Geyre Köyü'ndeki kazılar ile özdeşleşti. Afrodisias kazılarının unutulmaz ve saygı duyulan bir arkeologu ve bilim adamı oldu.

Amerika'nın büyülü atmosferinden uzaklaşarak kendisini Anadolu'ya adadı. New York Üniversitesi'nde sahip olduğu bilimsel kariyerini, klasik çağ profesörlüğünü ölümün dek sürdürdü.

ABD'de yaptığı geziler, konuşmalar, yazdığı makaleler ve konferanslar ile Afrodisias kentinin dünya çapında üne kavuşmasını sağladı. Kazılar içinde gerekli finansmanı temin etti. Kişisel girişimleriyle New York, Paris, Londra, İzmir ve İstanbul'da, Afrodisias'ı sevenler Dernekleri kurarak, kültürel ve arkeolojik kazılara büyük katkı sağladı.

İstanbul Geyre Vakfı, Müzenin yenilenmesi ve Sebasteion-Sevgi Gönül Salonu'nun yapılması için maddi destek verdi. Çalışmalarıyla önemli bağlantılara ev sahipliği yaptı…

Kazılarda ortaya çıkarılan mimari ve sanatsal yapıtlar, heykel sanatına ait ürünler, göz kamaştırıcı bir şekilde Türkiye'nin en güzel salonlarından birisine sahip olan Geyre'deki Afrodisias Müzesi'nde sergilenmektedir.

Prof. Arkeolog Kenan Tevfik Erim'in hayatını ve yaşamını harcadığı rüya gerçekleşmiş, Afrodisias dünya çapında saygın bir şöhrete erişmiştir.

1986 yılında hazırladığı Afrodisias kitabı ABD'de yayımlandı. 1972'de National Geographic Magazine Mecmuası'nda, Afrodisias ilgi bir yazısı yayına girdi. Afrodisias kitabı 2002 yılında Türkçeye çevrilerek ulusal kültüre kazandırıldı.

1996'da “New York City” Özgürlük Madalyası, 1987'de İtalya Cumhuriyeti Yararlık Madalyası, 1988'de “National Geographie Society” Yüzüncü Yıl Madalyası'na sahip oldu.

Afrodisias'lı heykeltıraşların ustalıklarını gelecek kuşaklara göstermek için yaptıkları ve Ekim 1990 yılında, Tetrapylon Anıtsal Tören Kapısının açılışında mutluydu. Ortaya çıkarılan eserler görülmeğe değerdi.

Anıtın açışından üç hafta sonra vefat etti. “sevgilisinin koynunda” yatmaktadır. Mezarı Tetrapylon Anıtının güney tarafındadır.

Müze'de bir büstü vefa örneği olarak sergilenmektedir. Büst değil, heykeli Afrodisias Kentine dikilmesi gereken bir arkeolog ve bilim adamıdır.