04.06.2012 / 00:00
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı, Çanakkale il sınırları içindedir. Gelibolu Yarımadası'nın güney ucunda, Eceabat İlçesi'nin tamamını içine alır. Çanakkale Boğazı'nın Avrupa yakasında, 33.000 hektarlık bir alan, milli park olarak düzenlenmiştir.
Bakanlar Kurulunun 7/6477 sayılı kararı ile 25.05.1973 tarihinde “orman rejimi” içine alındı. 2 Kasım 1973'de Şehitler Abidesi ile birlikte, Milli Park ilan edildi?
Tarihi Milli Parkın, Uzun Devreli Gelişme Planı ODTÜ tarafından hazırlandı. Uluslar arası ihale açıldı. İhaleyi bir Norveç firması kazandı, ardından proje hayata geçirildi?
2004?2005 yıllarında, devlet tarafından yatırım yapıldı. Yolar asfaltlandı, şehitlikler ve eserler yeniden elden geçirildi.
Mili Park, 18 Mart 2005 tarihinde ziyarete açıldı?
Çanakkale Harbi'nde, Deniz ve Kara Savaşlarının yapıldığı yerler, Yarımada sınırları içindedir. Batık gemiler, toplar, siperler, kaleler, burçlar ve savaşla ilgili yüzlerce kalıntı Gelibolu sınırlarında? 60.000 Türk Şehidi, 250.000'i aşan Avustralya, Yeni Zelanda, İngiliz ve Fransızların mezarları ve anıtları Gelibolu Tarihi Milli Parkında?
Çanakkale Savaşları, Türk Milletinin en zor günlerde, dünyanın en güçlü ordularına karşı koyduğu bir savunma destanıdır?
Çevrenin doğal güzellikleri ve savaş alanları dışında piknik ve kamp alanları mevcuttur. Çadır ve karavanla konaklama imkânı sunulmuştur.
4533 sayılı “Gelibolu yarımadası Milli Parkı Kanunu” yürürlüğe girmiştir.
Çanakkale Savaşları'nda yaşanan kahramanlıkları, anıları gelecek kuşaklara aktarmak ülke tarihi ve kültürü için önemlidir.
Gelibolu Yarımadası Milli Parkı içinde bulunan şehitlikleri ve anıtları, yıllar içinde bir kaç kez geziyoruz…
Çanakkale'den Kilit bahir'e ulaşım, Denizyollarıyla sağlanıyor. Gelibolu yarımadası'nda, Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybetmiş Türk, İngiliz, Avustralyalı (Anzak) ve Yeni Zelandalı askerlerin mezarları ve anıtları var. Anzaklar, her yıl 25 Nisan'da Anıt Mezarlarını ziyarete geliyorlar.
Tarihi Milli Parkı, insanların tek başına gezmeleri oldukça zor, turizm acentelerinin organize ettiği turlarda daha çok yer ziyaret ediliyor. Gelibolu Milli Parkına gezi Eceabat'tan başlıyor. Kilit bahir savaşlarda önemli bir savunma noktası?
Eceabat'ın güney kıyısını izleyerek, yolun solunda isimsiz Yüzbaşı Şehitliği ve tanıtma merkezinin yanında Çamburnu Kalesi görülür. Çamburnu tepesinde, Balkanlar'da ve Çanakkale'de şehit düşenler için yapılmış bir anıt bulunmaktadır.
Kilid-ül Bahir (Deniz kilidi), Değirmenburnu yöresi, Çanakkale Savaşları'nda hastane olarak kullanıldı. Kilit-bahir Köyü'nde bulunan kalenin güneyinde, daha önce yapılan Namazgâh Tabyaları da Çanakkale Savaşları'nda kullanılmıştır.
Hamidiye Tabyaları'nın bitiminde, Fransız Ocean zırhlısını boğazın derinliklerine gönderen Seyit Onbaşının heykeli, tüm ihtişamıyla orada?
Sahil yolunu takip ederek Havuzlar Mesire Alanına ulaşırsınız. Mesire yerinin solunda, deniz kıyısında 1961 yılında yapılan şehitlik, 21 Haziran 1915'de Kerevizdere'de şehit olan 2 subay ve 8 erin anısına yapılmıştır.
Yola devam ettiğinizde hava bombardımanında şehit olan bir onbaşı ve 8 er adına yapılmış anıtı, Soganlıdere'de görebilirsiniz.
Alçıtepe (Kitre), 25 Nisan 1915'de çıkarma yapan düşmanın hedefiydi. Buradaki Savaşlar da On dört bin Türk askeri şehit oldu. Bir o kadar da düşman askeri yok oldu. Yol boyunca görülen bazı mezarlıklar, Kitre Savaşları'nda ölen yabancı askerlere ait.
Son Ok Anıtı, Alçı Tepe Köyü'nün batısındadır. Kitre Savaşları'nda cephanesi biten Türk askeri son kurşunu burada atmış, süngü takarak düşmanı püskürtmüştür. Bine yakın şehit verdiğimiz yerlerden birisidir?
Sargıyeri Anıtı, insanlık adına dikilmiştir. Son Ok Anıtı'ndan 1 km. sonra, heybetli bir Mehmetçik heykeli karşınızdadır. İngiliz kuvvetlerinde bulunan Gurkalar tarafından, 28 Haziran 1915 tarihinde, Sargı yeri seyyar hastanesine bir baskın düzenlendi. Top mermileriyle hastane dövüldü. Yaralılar ve hastane personeli birlikte katledildi?
Nuri Yamut Anıtı, Zığındere'de şehit olan on bin askerin anısına dikilmiştir. 1943'de Nuri Yamut Paşa iki evini satarak bu anıtı yaptırmıştır.
Son Ok Anıtı ve İngiliz mezarları geçilince İlyas Burnunun solunda 1660 yılında yapılan Sedülbahir Kalesi ve Köyü'ne ulaşılır.
Helles Anıtı, Seddülbahir Yarımadası'nın en uç noktasındadır. İngiliz Kraliyet Tümeni'nin karaya çıktığı noktaya hâkim bir tepedir. 30 metre yüksekliğindeki anıt 20.760 asker için dikilmiştir.
Hellas Anıtı'nın alt tarafındaki tepede Ertuğrul Tabyaları vardır. 25 Nisan 1915'de Ertuğrul Koyuna düşman kuvvetleri tarafından yapılmak istenen çıkarma harekâtı 6.000 cana mal oldu. Çıkarmaya direnen birliğin komutanı Yahya Çavuş'un takımında sadece 63 asker vardı. Şehit olan askerler için yapılmış bir anıttır. Bu çatışmalarda Yahya Çavuş sağ olarak kurtulmuştur.
Seddülbahir Köyü'nde, Çanakkale Savaşları'nda ilk şehit olanların anısına yapılan İlk Şehitler Anıtı, kalenin yanındadır.
Çanakkale Şehitler Abidesi, Hisarlık Tepe'ye inşa edilmiştir, yüksekliği 41,7 metredir. Tarihi Milli Parkın simgesidir. Eceabat İlçesi, Seddülbahir Köyü yakınlarında bulunan anıtın yapımına 1954 yılında başlandı. 1960'da tamamlandı. 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açıldı. 1971'de anıtın içine kurulan müzede, savaş alanındaki buluntular, silah ve cephaneler, savaşan askerlerin mektupları, belgesel fotoğraflar ve dokumanlar yer alıyor. Anıt, ülkenin gurur kaynağıdır…
Şehitler Abidesi'nin tavanındaki Türk Bayrağı motifli mozaikler dökülmeye başladı. Onarılması için karar alındı. İhaleyi kazanan Akka şirketi (1 milyon 300 bin lira), 20 Nisan 2011'de çalışmaya başladı. Anıtın 30 Eylül 2011'de açılacağı söyleniyor.
Kabatepe tanıtım merkezinden sağa, sahile inince, 3 km sonra Sheel Gren, Beach Shrapnel Valley, Plugges Plaeav isimli yabancı mezarların bulunduğu yerlerin adı, Anzak Koyu olmuştur. Anafartalar Ovası'nda bakımlı ve düzgün yabancı mezarlıklar bulunuyor.
Karatepe'ye giderken, Conkbayırı levhasından sola döndüğünüzde karşınızda Mehmetçiğe Saygı Anıtı yükselir. Yaralı bir İngiliz subayını, bir Türk Askeri siperden çıkıp yerden kaldırır, İngiliz siperlerine bırakır. Faziletin, insanlığın öyküsüdür?
57. Alay Şehitliği ve Şehitlik Anıtı, Türk ulusunun gurur duyduğu yerlerden birisidir. Atatürk'ün 57. Alay'a verdiği emir:
“Ben size taarruzu emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum.”
Emri alan 57'nci Alay'ın tamamı burada şehit oldu.
Conkbayırı, Anzaklar'ın ilk direnişle karşılaştıkları yerdir. 2.000 kayıp vererek geri çekildiler. Burada beş kitabe dikilmiştir.
Conkbayırı'nın kuzey bölümünde Atatürk Anıtı'nın bulunduğu yer, Mustafa Kemal'in göğsüne isabet eden şarapnel parçasından, çepindeki saat ile kurtulduğu yerdir?
Yeni Zelanda Anıtı (Chunuk Bair), 1952'de Yeni Zelandalı askerlerin anısına dikilmiştir.
Conkbayırı'ndan sonra, kuzeydoğuda Besim Tepe'yi geçtikten sonra, Koça Çimen Tepe'ye ulaşılır. Anafartalar Savaşı'nın olduğu yerdir. 6 Ağustos 1915'de başlayan taarruzda, Mustafa Kemal, Anafartalar Grup Komutanı olarak görevlendirildi.
10 Ağustos sabahı, Türk askeri süngü saldırısı ile I. Anafartalar zaferini kazandı. Komutan Mustafa Kemal'in askerleri karşısında, General Hamilton'un kuvvetleri 25.000 asker kaybetti?
Büyük Anafartalar Köyü'nün 4 km batısında, Hill 60 mezarlığı var. Yolun solunda, 3 km uzaklıktaki Mestantepe'ye doğru 3 anıt kitabe dikilmiş.
Çamlı tekke, Büyük Anafartalar Köyü'nden sonra ulaşılan, Mustafa Kemal'in Anafartalar Komutanı olduktan sonra kaldığı karargâhtır.
Düşman askerleri, 21 Ağustos tarihinde yeniden ateş açtı. Saldırılar devam ediyordu. İngiliz 2. Süvari Tümeni bu saldırılarda 5 bin ölü, 12 bin yaralıyla geri dönebildi?
Akbaş Mevkii ve Şehitliği, savaşın en ilginç olaylarından birisinin geçtiği yerlerden birisidir. Akbaş bölgesinde, Fransızların ve Senegalli askerlerin koruduğu büyük cephaneliğe, Hamdi Bey ve 19 arkadaşı denizden baskın yaptı. Bütün cephanelik Lâpseki'ye taşındı. Köprülü Hamdi Bey, daha sonra bir Aznavur askeri tarafından şehit edildi?
Bir yolcuya isimli şiir, Çanakkale'de şehit olanlar için, Necmettin Halil Onan'ın kaleme aldığı eseridir?
Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.
Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın
Bir vatan kalbinin attığı yerdir.
Bu ıssız, gölgesiz yolun sonunda
Gördüğün bu tümsek, Anadolu'nda
İstiklal uğrunda, namus yolunda
Can veren Mehmet'in yattığı yerdir.
Bu tümsek, koparken büyük zelzele,
Son vatan parçası geçerken ele,
Mehmet'in düşmanı boğduğu sele
Mübarek kanının akıttığı yerdir.
Düşün ki, haşr olan kan, kemik eti
Yaptığı bu tümsek, amansız çetin
Bir harbin sonunda bütün milletin
Hürriyet zevkini tattığı yerdir.