Yıllar önce Einstein ile yapılan ve güncelliğini yitirmeyen bir sohbet. Bozkurt Güvenç'in Bilim ve Teknik Dergisinde yayımladığı yazıyı güncel olayların ışığında paylaşmak istedim. Belki Einstein'ın yazı cevaplarını çoğumuz okumuşuzdur ama tekrar tekrar okumak yaşamak hatırlamak yerinde olur diye düşündüm. Einstein'la ölümüne yakın yapılan, kütüphanelerin tozlu raflarından çıkarılıp günümüzde tekrar hatırlanması gereken bir sohbetten çıkaracağımız çok ders olmalı.
* Dünya neden kaoslar silsilesi yaşıyor?
– Dünya kaosları kötü kişiler ve kararlardan dolayı değil olanları durup seyreden ve onlara ses çıkarmayanlar yüzünden yaşıyor.
* Dünya nereye gidiyor?
– 3. Dünya Savaşı doğal kaynak eksikliğinden çıkacaktır. O savaşta hangi silahların kullanılacağını bilmiyorum ama 4. Dünya Savaşı'nda taş ve sopalar olacağını biliyorum.
* Siz atomu keşfettiniz, Hiroşima ve Nagazaki'nin tepesinde atom bombası patlattılar. Ne düşünüyorsunuz?
– Her savaş insanlığın ilerlemesini engelleyen kötülük zincirine bir halka ekler. Ben atomu insanlığın yararı için keşfettim. Ama insanlar atomla birbirlerini öldürüyorlar. Böyle olacağını bilseydim, bir ayakkabı tamircisi olurdum.
* Başarının formülü nedir?
– A=X+Y+Z (A: Başarı, X: Çalışmak, Y: Çalıştığı konuyu oyun gibi görmek, Z: Konuşmak yerine üretmek.
* Bilimin en son ulaşabileceği nokta ne olmalı?
– Dünyada tek bir çocuk dahi mutsuz olduğu sürece, büyük icatlar ve ilerlemeler yoktur.
* Ne zaman dünyanın sırrına ereceğiz?
– Bir kum tanesinin sırrını çözmeyi başarsaydık, bütün dünyanın sırrını öğrenmiş olurduk.
* Bir ülkenin geleceği neye bağlıdır?
– O ülke insanlarının göreceği eğitime bağlıdır. Eğitimse insanın okulda öğrendiği her şeyi unuttuğunda arta kalandır.
* Dünya aptallarla dolu diyorsunuz. Aptalın tanımı nedir?
– Aynı şeyi defalarca yapıp farklı bir sonuç almayı uman kişi. Aptallarla dolu bir dünya çekilmezdir; çünkü dâhiliğin mutlak bir sınırı vardır, aptallığın asla.
* Sizin zarif bir insan olmadığınızdan bahsediyorlar…
– Yüksek ruhlar, her zaman sıradan akılların şiddetli muhalefetleriyle karşılaşırlar. Eğer bilim adamı olarak gerçeği açıklamak istiyorsan, zarafeti terziye bırakmalısın. Diğer yandan şunu da söylemeliyim ki bu dünyada beni birkaç kişi anladı, onlar da yanlış anladı.
* Tüm dünyaya tek bir mesaj vermek isteseniz o mesaj ne olurdu?
– Yeryüzünde ki şartların düzelmesi, sadece bilimsel buluşlara değil çok ahlaklı bir yaş ama düzeninin gerçekleşmesine bağlıdır.
Umarım mesajı hepimiz almışızdır…