Batı Medeniyetinin Çıktığı Topraklar: Selçuk * Haydar Aksakal

09.06.2014 / 00:00

Selçuk, Ege Bölgesi'nin batısında, İzmir İli sınırları içinde, Batı medeniyetinin çıktığı topraklardır. Değişik çağlara ait eserler, Selçuk Kenti'nde görülmektedir.

Binlerce yıldan beri insanların vatan saydıkları bu topraklarda kurdukları medeniyetler batı dünyasına ışık olmuştur.

Selçuk ilçesinin bulunduğu coğrafya eski çağlardan, günümüze önemli yerleşimlere ev sahipliği yapmıştır.

Aristeides, ünlü bir hatip, MÖ 530-468 yılları arasında Atina'da yaşamış bir devlet adamı ve ressam. Heredot, “Atina'daki en iyi ve en onurlu bir devlet” adamı olarak onu gösterir.

Aristides, yaşadığı çağlardaki Efes için şöyle diyor:

“Bütün insanlar Herkül sütunları ile Fasis Irmağı (Karadeniz'in doğusunda) arasında oturanların tümü, gidiş geliş araçlarının uluslararası karakter ve konaklama olanaklarının eksiksiz oluşu dolayısıyla Efes'i tanırlar. Herkes oraya kendi vatanıymış gibi gider.” (1)

Selçuk, Dünyanın yedi harikasından birisi olan Artemis Tapınağı, Efes Antik Kenti, Meryem Ana Evi, ST. Jean Kilisesi ve Mezarı, Yedi Uyurlar, Bizans Su Kemerleri ve Pollio Su Kemeriyle ünlüdür. Selçuklular Dönemi'nde yapılan İsa Bey Camii ve Osmanlıların yaptığı Selçuk Kalesi (Ayasuluk) de ilçenin kültürel varlıkları arasındadır.

Selçuk, İzmir'e 74 km uzaklıkta, İzmir-Aydın karayolu üzerinde yer almaktadır. Kuzeybatısında Menderes, kuzeydoğusunda Tire, doğusunda Germencik ve güneyinde Kuşadası ile çevrilidir.

İlçenin 7 km doğusunda, Abuhayat Dağı üzerinde bulunan Şirince Köyü, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekimektedir.

Yüz ölçümü 295 km_, yüzde 52'si ormanlık alandır. Efes Sahili'ne uzaklığı 9 km, deniz seviyesinden yüksekliği de 16 metredir.

Küçük Menderes Nehri, ilçenin 3 km kuzeyinden geçerek, 9 km batısından denize dökülür. Doğusunda Maden, Kayser ve Sarıkaya dağları, güneyinde ise Bülbül Dağı yer almaktadır. Bülbül Dağı'nın etekleri, Anadolu'nun kültür mirası olan bir medeniyetin kurulmasına sahne olmuştur.

Kuzeydoğusunda Belevi Gölü, kuzeybatısında yer alan kuş cenneti ve beş doğal göl (Çakal, Gebekirse, Cevaşır) doğa severlerin ilgisini çekmektedir. Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölge, çeşitli kuşların barınmasına da olanak sağlamaktadır.

Turizm, ilçenin en büyük gelir kaynakları arasındadır. Turizmin yanı sıra tarım ve narenciye, önemli gelir kaynakları arasındadır.

Pamucak sahilleri, Türkiye'nin en uzun plajlarından sayılır.

Türkiye'nin tek havacılık üniversitesi, THK Üniversitesi Havacılık Meslek Yüksek Okulu ve Hava Ulaştırma Fakültesi eğitimine Selçuk ilçesinde devam etmektedir.

İlçeye havayolu ile ulaşım Adnan Menderes Havalimanı ve Selçuk-Efes Havaalanından sağlanmaktadır. 1993 yılında faaliyete geçen hava alanı ilçenin batısında, 3 km uzaklıktadır.

Hava alanı aynı zamanda eğitim merkezi konumundadır.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Anadolu topraklarında ilk demiryolu hattı İzmir-Selçuk-Aydın arasında 1866 yıllarında yapılmıştır. Atatürk, 1936 yılında Beyaz Tren ile Çamlık Köyü'ne gelmiş ve konaklamıştır.

Selçuk'un tarihi MÖ 6000-7000 yıllarına dayanır. Bu topraklarda, üç din yayılma olanağı bulmuş, eski çağlarda Paganizmin merkezi olmuştur. St. Jean ve Havarileri, Hıristiyanlığı bu topraklardan dünyaya yaymışlardır. Meryemana Evi, Hıristiyanların hacı olmak için geldikleri bir hac yeri olmuştur.

En önemli dinsel mekanlardan birisi de St. Jean Kilisesi ve mezarıdır. Selçuklular Dönemi'nden günümüze gelen en güzel mimari yapı İsa Bey Camii'dir. 56,5×52 m boyutlarındaki bir alana yarleştirilen ibadet yeri, İsa Bey tarafından Mimar Ali Bin Muşeyveş'e yaptırıldı. 13 Mart 1375 tarihinde ibadete açıldı.

Anadolu'da yapılan iki minareli, revaklı, şadırvanlı ve avlulu ilk camilerdendir. 1653-1688 depremlerinde, minarelerinden birisi, diğeri şerefesinden yukarısı ve avludaki revakların tamamı yıkıldı. 1975-1988 yıllarında onarım gördü.

Efes Kenti'nin bulunduğu arazi Küçük Menderes Nehri'nin getirdiği Alüvyonlarla doldu. Liman bataklığın içinde kaldı. Sıtma hastalığının yayılmaya başlaması, kentin önemini ve gelişmesini etkiledi.

Selçuk ilçesine 3 km uzaklıktaki Efes Kenti'nde, Tanrıça Artemis adına inşa edilen Artemis Tapınağı, MÖ 560-546 yılları arasında tahta kalmış olan Lidya Kralı Krezüs (Kroisos) tarafından yaptırılmıştır. Mermerden inşa edilen bina, dini bir müessese ve pazaryeri olarak kullanılmıştır.Projesi Chersiphron tarafından tasarlanmış, heykeltıraş Pheidas, Polydeitus ve Phradmon tarafından bronz heykellerle süslenmiştir. MÖ 21 Temmuz 356 yılında Herostratus isminde bir Yunanlı tarafından yakılmıştır.

Selçuk 1304'de Aydınoğulları Beyliği tarafından zapt edilmiş, 1426 yılında Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır. 1914 yılında adı Selçuk olarak değiştirilmiştir.

Selçuk Belediyesi, kentteki yaşamın, kültürün, sporun gelişmesi ve sağlıklı nesiller yetişmesi için modern belediyecilik anlayışıyla hizmet etmektedir.

Selçuk, Antik Çağ'ın önemli yerleşim yerlerinden birisi, dünyanın en büyük açık hava müzesidir. Efes Ören yeri, Selçuk Efes Müzesi ve İsa Bey Camii, dünya turizm açısından önemli bir merkezdir. Şirince Köyü ise popüler bir kırsal turizm merkezi olmaya devam etmektedir Hitit metinlerinde Apasas olarak adı geçen kent, Luvilere de başkentlik yapmıştır.