Umutsuz durum yoktur, umutsuz insanlar vardır. Ben hiçbir zaman umudumu yitirmedim. M.K. Atatürk
Lise basketbol koçu, zor geçen sezonun sonuna doğru oyuncularına bir motivasyon konuşması yapıyordu. Takıma sordu: ?Michael Jordan hiç mücadeleden vazgeçti mi? Takım hep bir ağızdan cevap verdi: ?Hayır!? Ya Kristof Kolomb? O vazgeçti mi hedefinden?? Hayırrrrr! ?? Peki, Lance Armstrong? Hasta olmasına rağmen yarışmayı bıraktı mı??? Bırakmadııııı!? ? Edison?a ne dersiniz? Başarısızlığa uğrayan yüzlerce ampul denemesine rağmen pes etti mi? ? Hayırrrr? ? Ya Elmer Mmac Allister?? Uzun bir sessizlik sonunda bir oyuncu cesaretini toplayıp sordu:? Elmer Mac Allister da kim? Onu hiç duymadık??Koç cevabı yapıştırdı: ?Tabi duymazsınız, çünkü o vazgeçti.?
Öğrencilerimiz şu an tatilin tadını çıkarıyorlar. Öğretmenlerimiz de öyle? Hafta başı ikinci dönem başlayacak ve arkası arkasına sınavlar başlayacak. Öğretmen ve öğrencilerimizin en çok motivasyona gereksinimleri olacaktır. Yukarıdaki yazı bir motivasyon kitabından alıntıdır. Okuyunca insan içinden niye bende yapmayayım diyecek gibi oluyor. Bazen işte kişisel bazen kurumsal bazen de ulusal konularda motivasyon bombardımanına tutulduğumuz çok olmuştur. Motivasyon ile ilgili kitaplar okuyanların en büyük şikâyeti, motivasyonlarının sürekli olmaması. Pek çok kişi, akşam bir kitap okuyor ve bütün dünyayı fethedebileceğini sanıyor. Sabah kalktığında ise, yüzünü yıkamaya, dişlerini fırçalamaya bile enerjisinin olmadığını hissediyor. Bu durumda bazıları motivasyon kitaplarını suçluyor. Bazıları ise kendini suçlayıp, suçluluk duygularını yoğun olarak yaşıyor. Motivasyon konusunda örnek verilebilecek futbol adamı olarak Fatih Terim?in ikna gücünün ne kadar etkili olduğunu söyleyebiliriz.
Bir Fransız atasözü der ki ?Bir atı suya götürebilirsiniz ama ona zorla su içiremezsiniz? Çünkü suyun zorla içirilebilmesi ?susamışlık? ihtiyacına bağlı bir olaydır. Buna göre yeni davranışların bazı ihtiyaçlara bağıllık olarak ortaya çıkacağını bilmek gerekir. Bu ihtiyaçlara güdü diyoruz. Güdü döngüsü şu şekilde meydana gelir:
1-İhtiyaç hissedilir
2-İhtiyacı gidermeye yönelik davranış oluşur
3-ihtiyaç giderilir
Güdülerin kalıtımla aktarıldıkları görüşü yanında doğuştan sonra edinilen güdülerin de olduğu kabul edilir. Sonradan oluşan güdüler ?Davranışçı Ruhbilime? göre şartlanma ve modelden öğrenme sonucu oluşurlar. Güdülerin ?pekiştirme? sonucu da kazanılabilecekleri belirtilmiştir. Güdüleri açıklayan bir çok görüş vardır. İnsancıl görüşü temsil eden A. Maslov?a göre insanı davranışa iten nedenler onun ?ihtiyaçları?dır. Ancak bu ihtiyaçlar hiyerarşi içersindedir. Ona göre 7 temel ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaçların ilki temel ihtiyaçtır, sonraki değer olarak ondan sonra gelir. Bu bağlamda önceki ihtiyaç en azından birazcık karşılanmadan bir sonraki ihtiyaç ortaya çıkmaz. Önceki ihtiyacın giderilmesi için kendisinden sonraki ihtiyaç feda edilebilir ancak kendisinden öncesi feda edilemez. Maslov?a göre ihtiyaçlar hiyerarşisi şöyledir
1- Fizyolojik ihtiyaçlar
2- Güvenlik
3- Yakınlı/Sevgi
4- Saygınlık
5- Estetik ihtiyaçlar
6- Kendini gerçekleştirme
Hatırlarsanız Robinson Crusoe adaya ilk düştüğünde parçalanan gemiden sahile savrulmuş birkaç yiyecek paketini topladı, daha sonra da birkaç başka eşyadan açıktan ve yağmurdan kurtulmak için korunacak kapalı bir yer yaptı. Önce yiyeceklerini daha sonra da güvenli bir yeri düşündü. Yine ?Cast Away? filminde de Tom Hanks kendine adadaki meyve ve balıklardan yiyecek sağladıktan ve kendine güvenli bir yer yaptıktan sonra kargosundaki bir topa ?Wilson? yüz çizdi ve insan haline getirip yalnız kalmaktan kurtuldu, böylelikle de kendine yakın birini ve sevebileceği birini yarattı.R. Crusoe da Cuma ile ilişkilerinde öğretmen rolünü üstlenerek saygınlık ihtiyacını giderdi. Bu ihtiyaçlara Maslov ?var kalma? ihtiyaçları demektedir.
Temel gereksinimizlerden başlayarak hayata motive olmak başarının temel şartlarından birisidir. Önce hayatta kalmak, sağlıklı yaşamak, sınavlarda başarılı olmak hedef alınmalıdır.