BAZI ELEŞTİRİLERE YANITLAR Engin TONGUÇ Köy Enstitüleri (KE) konusunda bugüne kadar yüzlerce yazı yazıldı, kitaplar çıkarıldı. Bunların büyük bir bölümünde KE savunuluyordu; yazarlarımızın, düşünür ve araştırmacılarımızın büyük çoğunluğu KE’den yanaydı. Ama eleştiriler de vardı. KE’nin topluma tanıtılması, unutulmaması, sistemin gelecek kuşaklara doğru olarak aktarılması için…

ÖNSÖZGeri kalmış ya da gelişmekte olan uluslar, eğitim çıkmazlarından çok zor kurtulur.İlk olarak, kökleşmiş düzenleri yoktur. İş başına gelenler, kendi görüşlerini ve siyasal özlemlerini uygulamak ister ama, genellikle görev süreleri buna yetmez.Cumhuriyetin ilk 74 yılındaki eğitim bakanlarının sayısı 54, görev ömürleri bir birbuçuk yıl arasındadır.Bu…

Köy Enstitüsü Hareketi ile ilgili gelişmeleri izleyebilmek için, önemli tarihleri satırbaşlarıyla anımsamak pratik yararlar sağlayabilir. Bunlar daha çok önemli düzenleme tarihleridir. Şöyle: ? 1935 yılında toplanan CHP Büyük Kurultayı, köye ağırlık verme politikasını benimsedi. Atatürk bu politikayı eğitim alanında yürütmek üzere, eski kurmayı Saffet Arıkan'ı…

Eğitimle neler başarılmak istenir?Bu sorunun yanıtı, yanıtları başlangıçlara sebep olur. Köy Enstitüleri bir gereksinmeden ve tabii çağdaş bir anlayıştan doğmuştur.Çağdaş, demokratik bir topluma ulaşmak, bu anlayışı bünyesinde taşıyan okullardan geçer. Eğer yöntemleri buram buram yaşam ve yaratıcılık kokuyorsa…Her güzel başlangıç o zamanın gereksinmelerine yanıt verebilir…

Bahar kokuları geliyorBurcu burcu halk bahçelerindenİşbaşında usta bahçıvanlarTarıyorlar toplum toprağınıSürüyorlar yeni baştan Yeni bir sabahın eşiğindeKendini yeniliyor halkımAğaçlar çiçeğe durur gibiDalını şehvetle sarar gibiAsmada salkım Yeni bir mevsimin muştusundaBozkırda çatlayan çekirdekKocaman devrim gülleri yakalardaGülüyor Anadolum renk renk

“….Kanımızı ve iliklerimizi isteyerek köyün içine akıtmadıkça, kırk bin köyün kenarına münevver insanın mezar taşı dikilmedikçe, bu köyün sırlarını anlayamayız. Köyü anlayabilmek, … duyabilmek için onunla kucak kucağa, nefes nefese gelmek lâzımdır. Onun içtiği suyu içmek, yediği bulguru yemek, yaktığı tezeğin ifade ettiği sırları sezebilmek…

Dr. A. Ferhan OĞUZKAN Köy Enstitüleri birçok yönden incelenmiştir. Ancak, bu eğitim kurumlarında uygulanan öğretim programlarının bugüne kadar amaç, direktif ve ders konuları bakımından ayrıntılı biçimde ele alındığı söylenemez. Biz bu yazımızda Enstitülerdeki öğretim çalışmalarının başlıca dayanağı olan programları genel nitelikleriyle tanıtmaya ve değerlendirmeye çalışacağız….

KÖY ENSTİTÜLERİ İLE İLGİLİ BAZI SAYISAL BİLGİLER Öğretim Yılı Enstitü Sayısı Öğretmen Sayısı Öğrenci Sayısı Kadın Erkek Toplam Kız Erkek Toplam 1937 – 38 2 5 21 26 60 526 586 1938 – 39 3 7 34 41 85 711 796 1939 – 40 4…

Ferit Oğuz Bayır, Köy Enstitülerinin kurucusu İ. H. Tonguç?un en yakın çalışma arkadaşı, dostu, fikirdaşı, dava arkadaşıydı, sağ koluydu. Mektuplarında ?kardeşim? diyebilecek kadar yakın duyumsuyordu O?nu. Ferit Oğuz Bayır, Birinci Dünya Savaşı yıllarında, Edirne Öğretmen Okulu öğrencisidir. Savaş sonunda Edirne Yunanlılara bırakılınca Çolak Sabri çetesiyle…

Eğitim alanında kırsal kesimde yaşayan halk ile kentliler arasındaki bozuk dengeyi eşitlemek ve köy halkına pratik bilgi vermek amacıyla 1936'ta Saffet Arıkan'ın Vekilliği döneminde Köy Eğitmeni projesi uygulamasına başlanır. Askerliğini onbaşı veya çavuş olarak yapan gençler, Ziraat Bakanlığı'nın işbirliğiyle, modern tarım tekniklerini uygulayan Mahmudiye Devlet…

İsmail Hakkı Tonguç, bugünkü Bulgaristan'ın Silistre iline bağlı Totrakan ilçesinin bugünkü adı Sokol olan Tatar Atmaca köyünde 1893 yılında dünyaya gelmiştir. Baba adı Hacı Veli Oğlu İdris, anne adı ise Vesile'dir. Kendinden küçük bir kız altı erkek kardeşi vardır. Kendi köyünde dört yıllık ilkokulu ve…

HASAN ALİ YÜCEL Sene 1887 İstanbul da Hasan Ali dünyaya geliyor. Babası Ali Rıza Mevlevi neyzen bir kişi.Annesi Neyire hanım, açık fikirli bir kadın ve oğlunun en büyük desteği. Annesinin babası kaptan Ali bey, Ertuğrul gemisinin süvarisi. Hasan Âli Mekteb-i Osmanî’yeyi bitirdikten sonra Vefa İdâdîsine…

HASAN-ÂLİ YÜCELAtatürk'ün ölümünden sonra, 1938-1946 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı yapan Hasan-Âli YÜCEL, Cumhuriyet Döneminin, çok yönlü kişiliğe sahip seçkin bir eğitim, kültür ve siyaset adamı olarak kabul edilir.Bu kabulün gerisinde, kuşkusuz kısa sayılabilecek hayatına sığdırdığı programları ve ürettiği eserleri yatar. O, bu nedenle, anılmayı…

Yoksul Köy Yaşantısından Enstitüye – 2 akir Baykurt?un dönem arkadaşı ve memleketlisi Ahmet Kurban?ın kendi kaleminden yaşam öyküsünü yayınlamaya devam ediyoruz. Bir Köy Enstitüsü hikayesi:Fakat 1. sınıf bana basit geliyor, tatmin etmiyordu.Birleştirilmiş sınıfların okutulduğu bir okul olması benim işime yarıyordu.Öğretmen diğer sınıflara ders anlatırken ben…

Çok ağır bir kapı, açmakta zorlandım.İçeri girdiğimde oturan, dolaşan ilköğretim çağı çocuklarına rastladım. Sayıları on civarında. Biri ?abla beni eve götür? dedi. Doğrusu ne demek istediğini anlamadım. Ve beni bekleyen Pınar Hanımın bulunduğu odaya geçtim. Bir çocuğa sorular soruyor, notlar alıyordu.Uzun süredir gündemimizde tuttuğumuz ancak…

öylesine geniş ki yüreğim bir deniz gibi, güler yüzün bir güneş ışığınca tatlı ve derin yalnızlığında, dalganın dalgaya sessiz karıştığı yerde. gece mi bastırdı? gün mü yoksa? bilmiyorum. güler bana o tatlı o sevimli güneş ışıltılı yüzün, ben bir çocuk gibi mutluyum. gece yarısı bir…

Memleketimi seviyorum : Çınarlarında kolan vurdum, hapisanelerinde yattım. Hiçbir şey gidermez iç sıkıntımı memleketimin şarkıları ve tütünü gibi. Memleketim : Bedreddin, Sinan, Yunus Emre ve Sakarya, kurşun kubbeler ve fabrika bacaları benim o kendi kendinden bile gizleyerek sarkık bıyıkları altından gülen halkımın eseridir. Memleketim. Memleketim…

Ölmeyi düşünmüyorum. Çıkıyorum şimdi dışarı volkanlarla dolu bu günde, kitlelere gidiyorum, hayata. Düzene koydum bütün işlerimi, bugün dolanırken haydutlar kucaklarında 'batı kültürü' ile, İspanya'da ölüm kusan elleriyle ve salınırken Atina'daki darağaçları ile Şili'yi yöneten alçak. Ve işte bütün takım taklavat! Burada kalıyorum sözcüklerle ve halkla…

Sonra bir kadın konuştu:"Bize haz ve ıstıraptan bahset." Ve o cevap verdi: "Hazzınız, ıstırabınızın maskesiz halidir.Ve kahkahanızın yükseldiği aynı kuyu,sık sık göz yaşlarınızla dolar. Başka türlü olabilmesi mümkün müdür? Istırabın içinize kazıdığı alan ne kadarderin olursa, o denli çok hazzı içerebilir. Ve şarabınızı taşıyanla, çömlekçinin…

Bir Mustafa Kemal vardı ışık ışıkKaranlık girmezdi ayak bastığı yereGelişini doğan güneşten anlardıkMavi gözleriyle hükmederdi göklere. Bir Mustafa Kemal vardı; dalga dalga;Koşup gelirdi her derdine memleketin,Düşünür, bir çare bulurdu mutlaka,Oydu bayrağı istiklal ve hürriyetin. Bir Mustafa Kemal vardı, alev alevBir bakışıyla dağlar ovalar tutuşurdu.Kürsüye çıktımı;…