Türkçede İlk 1 Mayıs Şiiri * Işıl Soğukpınar

Türkçede ilk 1 Mayıs şiirini işçi kadın yazar Yaşar Nezihe Bükülmez yazmıştı.
Yaşar Nezihe Bükülmez yoksulluğun birçok şeyden yoksun bırakan derin acısını, açlıkla kaybettiği iki çocuğunda yaşar. Aşkın ulaşılamayandan doğan acısını da hiçbir zaman kavuşamadığı sevgilide. Yaşar Nezihe Bükülmez, Osmanlı döneminin son yıllarından Cumhuriyet Türkiye'sine uzanan acı ve hüzün dolu bir hayatın adı. Amele Cemiyeti üyesi Yaşar Nezihe Hanım, ilk 1 Mayıs şiirini yazan kadın şair.
Nezihe Hanım, 1 Mayıs şiirini yazan ilk şairdir. 1923 ve 1924 yıllarında yayımlanan iki 1 Mayıs şiiri vardır.
Babası öldüğünde kendisine bağlanan 40 kuruşluk maaş nedeniyle yazdığı protesto yazısı ve kimi şiirleri nedeniyle hakkında soruşturma açılan Nezihe Hanım, yazılarından ve şiirlerinden taviz vermemiştir. Geçimini el işiyle veya mektup yazmakla sürdürür. Değişik yerlerde çalışmış, hayatını emekçilikle sürdürmüştür. Edebiyat dünyası Nezihe Hanım?ı yazdığı aşk, hüzün, keder, acı dolu şiirleriyle tanıtmasına rağmen, dönemin toplumsal gerçekçi ürünlerini sunmasıyla da edebiyat tarihinde yerini almıştır.
1934 yılında çıkan Soyadı Kanunu sırasında, yaşadığı zorluklar karşısındaki baş eğmez duruşu ile yaşamını simgeleyen Bükülmez soyadını seçmiştir.
İstanbullu şair, altı yaşındayken annesini kaybeder. İzin almaksızın bir yıl süreyle okula gittiği için babası tarafından evden kovulunca okuldan ayrılmak zorunda kalır. Üç kez evlenir. Üç oğlundan ikisini yitirince, kendisini hayatta kalan tek oğluna adar. Küçük yaşta şiir yazmağa heveslenir. İlk şiirleri 1895 yılından itibaren ?Malumat ve Terakki? ile ?Nazikter? dergilerinde Mazlume, Mahmure, Mehcure imzalarıyla yayımlanır. Daha sonra Terakki, Hanımlara Mahsus Gazete, Sabah, Menekşe, Kadın Yolu, Kadınlar Dünyası, Aydınlık gibi gazete ve dergilerde yıllarca yazacaktır.
Beş çocuk sahibi ailenin yaşayan tek çocuğu olarak hayat mücadelesinde direngen duruşu ve mücadeleci tutumunu sürdüren Yaşar Nezihe Hanım, yaşadığı sıkıntılardan kaynaklı iki kez intihar girişiminde bulunmasına rağmen uzun yıllar hayatını sürdürmüştür. Yaşar Nezihe Bükülmez 5 Kasım 1971 tarihinde 91 yaşındayken hayata gözlerini yummuştur.

1 Mayıs
ey işçi?
bugün hür yaşamak hakkı seninken
patronlar o hakkı senin almışlar elinden.
sa?yınla edersin de ?tufeyli?leri zengin
kalbinde niçin yok ona karşı yine bir kin?
rahat yaşıyor, işçi onun emrine münkâd;
lakin seni fark etmede günden güne berbâd.
zenginlere pay verme, yazıktır emeğinden.
azmet de esaret bağı kopsun bileğinden,
sen boynunu kaldır ki onun boynu bükülsün.
bir parça da evlatlarının çehresi gülsün.
ey işçi?
mayıs birde; bu birleşme gününde
bişüphe bugün kalmadı bir mani önünde?
baştan başa işte koca dünya hareketsiz;
yıllarca bu birlikte devam eyleyiniz siz.
patron da fakir işçilerin kadrini bilsin
ta?zim ile, hürmetle sana başlar eğilsin,
dün sen çalışırken bu cihan böyle değildi.
bak fabrikalar uykuya dalmış gibi şimdi.
herkes yaya kaldı, ne tren var, ne tramvay
sen bunları hep kendin için şan-ü şeref say?
bir gün bırakınca işi halk şaşkına döndü.
ses kalmadı, her velvele bir mum gibi söndü.
sayende saadetlere mazhar beşeriyet;
sen olmasan etmezdi teali medeniyet.
boynundan esaret bağını parçala, kes, at!
kuvvettedir hak. hakkını haksızlara anlat.

Tam 90 yıl önce yazılmış bir şiir. Nasıl buldunuz ? Tevfik Fikret ,Mehmet Akif Ersoy'un sesini duyar gibi oldunuz mu siz de?