05.01.2015 / 00:00
Günümüzde, kentin ismi tartışmaya açılıyor, Manisa İli'nin ismi Saruhan olsun diye. Sizler, kent ve yöre isimlerini değiştirirseniz, sizden sonra gelenler de sizin ortaya attığınız isimleri değiştirir.
İsimler, etimolojiye göre değerlendirilmeli ve o kentin gerçek değeri, tarihi, yaşamı, sosyal hayatı ve özellikleri kent ismindeki kelimelerde yer alan harflere kodlanarak ortaya çıkar. Evrende tüm objeler, canlı varlıklar ve olaylar, isimleriyle bilgi merkezinde kayıt altına alınmıştır. İnsanların karışıklık yaratmaya hakkı yoktur. 800 yıl geriye gitmeyin. İsimler üzerinde tartışma açmak bilgisizlik ve geriye dönüştür.
Manisa kelimesi, etimolojiye göre çok önemlidir. Ana Tanrıça kenti, her şeyin dünyada güzel gösterildiği ve tanrının belirlediği yer demektir. Bunu değiştirirseniz, doğru yapılan kurguyu bozmuş olursunuz.
Teknolojik çalışmalar ve geleceği kurgulayarak yeni isimler üretmek daha doğru olur.
Manisa tarihi üzerinde araştırma yapanlar, kentin ismi üzerinde duruyorlar.
Magnesia Ad Sipylum, belki de ismi en çok değişen kentlerden birisi…
Hermos vadisi, Manisa Dağı ve Gediz Havzası'nda kentler, ufak yerleşimler kuruldu. Depremler ve doğal afetler onları yok etti.
Manisa'nın Yortan Köyü'nde ilk tunç çağa tarihlenen mezarlar ortaya çıkarıldı.
Prof. Dr. Machteld J. Mellink, Gölmarmara İlçesi civarında, Yortan Medeniyeti'nden daha eski bir kültürün varlığından bahsetmektedir. (MÖ 5000)
Manisa'nın doğusunda, Akpınar yöresinde Kybele Anıtının karşısında olan muhteşem Tantalis Kenti, büyük bir deprem ve toprakların çökmesi sonucunda oluşan Saloe Gölü içinde kayboldu.
MÖ XII. yüzyıl başlarında başlayan kavimler göçü Anadolu topraklarında devam etti, tüm kentler yakıldı ve yıkıldı. Batı Anadolu'ya sığınmacı olarak gelenler yüzünden Anadolu insanı, yurdundan ve işinden olmuştu.
Doğal bir felaketle yok olan Tantalis Kenti'nin yerine, Sipylos Kenti kuruldu.
Aristides, sonraları Manisa Dağı'nın eteklerinde ikinci bir kentin kurulduğunu, halkının çok eski olduklarını ve toprağın yerlileri olduğunu söylemektedir.
Ovidis, Phrygia'yı Pelops'un hüküm sürdüğü ülke diye anmaktadır.
(Ovidius, Metamorphoses, 8, 620.)
Frigler'le Lydia'lıların Batı Anadolu'da egemenlik kurdukları yıllarda Manisa Dağı kenarında “Magnesia ad Sipylum” kenti kuruldu.
Bir İon veya Aeol kenti değildir.
Kentin, Magnetler tarafından kuruluşu MÖ VII. yüzyıldan önceye gitmektedir.
MÖ 900'de Girit Adası'nın İtanos Kenti'nden yola çıkan Magnetler, Gaderios bölgesinde, Çeşme-Ildırı Köyü'nde (Erythrai) karaya çıktı.
Magnet halkının bir kolu, Aydın yöresine geçip Magnesia ad Meander Kenti'ni kurdular. Manisa Dağı'na gelenlerin kurduğu Magnesia ad Sipylum da onların yeni yurtları oldu.
3 Eylül 2001 tarihinde Manisa Dağı'nın kuzeydoğusunda, Kayadibi Köyü'nde, İstanbul Arkeoloji Fakültesi Öğretim üyelerinden Prof. Dr. Elif Tül Tulunay ile birlikte, Sipylus (Manisa) Dağı'nda yaşayan Magnetler'e ait bir belgeye rastladık. Mermer yazıtın sekizinci satırında, Sipylus Magnetleri yazıyordu. Onların Manisa Dağı'nda yaşadığının belgesi… 2700 yıllık olduğu söyleniyor.
Magnesia Kenti'nin adını ilk anan kişi, MÖ 5. yüzyılda yaşamış olan Hellenikos'tur. Helenistik Dönemde basılan Magnesia sikkelerin üzerinde (Magneton Sipylou) adına rastlanır. Sipylos'daki Magnesia Kenti'dir.
Magnesia (Manisa) 1313 yılında Saruhan Bey tarafından, Bizans'tan alındı, ismi Saruhan olarak anıldı.
Cumhuriyet Döneminde, kentin ismi Manisa olarak değiştirildi.
Hititler, Batı Anadolu'ya yaptıkları seferlerde (MÖ 1450-1200) bölgeye hâkim oldu. Daha sonraları İyonlar ve Prigialılar bölgeye geldi.
Oysa klasik bazı kaynakların yanlış yorumlanması yüzünden Sipylos Dağı'nda yapılan anıtlar, Manisa Dağı (Sipylos) yerine, Yamanlar Dağı'nda araştırıldı…
Etimolojik olarak Manisa Dağı'nın (Sipylos) “Siblyl” isminin Kybele ile ilişkisi olduğu söyleniyor.