07.08.2012 / 00:00
Doğal afetler ve depremler, büyük yıkımlara neden oldu. İnsanların yaşadığı coğrafya ve şartlar değişti? Binlerce yıl önce, Manisa yöresinde büyük değişiklikler oldu.
3. Jeolojik devirde kuzeyden gelen çok güçlü bir itmeyle, deniz dibindeki tortuların yükselmesiyle Manisa Dağı teşekkül etti. Oluşan Manisa Dağı?nın itmesiyle de Nif Dağları ve Kemalpaşa Ovası, bu coğrafyada yerini aldı.
Antik dönemlerden bugünlere gelince, bize anlatılan söylencelerdeki yerleri anlamakta zorluk çekiyoruz. Mekânların ve isimlerin yerleri değişti. Olaylara ve hadiselere günümüzün coğrafyası ve şartlarıyla bakıyoruz. Ortaya karışıklıklar çıkıyor?
Filozof Platon, İÖ. 360 yılında Kritias ve Atlantis kitabını yazdı. Poseidon?un Atlas?tan sonra doğan ikizlerine, Herakles Sütunlarının ötesinde Gaderios bölgesini verdiğini söylüyor.
O günden bugüne insanların kafası karıştı. Anlatılanlar gerçek miydi? Değil miydi? Tartışması yüzyıllardan beri sürüyor. İnsanlar ve bilim adamları, binlerce yıldan beri ?Herakles Sütunları?nın nerede olduğunu tartışıyor. Sütunları Güney Asya?da Sinde Boğazı, Cebelitarık ve Güney Amerika?da ki boğazlarda arıyorlar.
Deniz Tanrısı Poseidon, Tanrı Zeus?un kardeşi. Zeus, Bozdağ?da (Tmolos) doğmuş. Mantıksal düşüncede, sütunların Ege Bölgesi?nde bir yerde olması gerekiyor…
?Oysa Platon çevirilerinde (ve genelde) ?Pelagos? sözcüğüne ilişkin saptamam doğruysa, ?Atlantik Denizi?, d, d. Atlantis?de yukarıda sınırlarını belirttiğim göç sahasının çerçevesi içinde yer almalı, yani büyük olasılıkla Ege Denizi?nin bir parçası olmalıdır (not.38). Buna göre Herakles Dikilitaşları?nı da yeniden değerlendirmek gerekecektir. (Sayfa:55) (1)
Antik dönemde Gediz Nehri (Hermos) ağzındaki boğaz, ?Ma Boğazı? diye anıldı.
İzmir?in Menemen İlçesi, Gediz Irmağı ağzına yakındır. Menemen Ovası, Gediz Nehrinin getirdiği alüvyonlarla oluştu.
?Ortaçağ haritalarında, Menemen, deniz kıyısına yakın görünür. Melamana, Mela-(u) ma-(wa) na, ?Ma Boğazı-Halkının-Ülkesi?. Menemen, Ege Denizinden İzmir Körfezi iç bölümüyle geçmeyi sağlayan boğazın güneydoğu ucunda, deniz kıyısında idi.
Boğaz?a, Ma Irmağı (Ermos/Hermos; şimdiki adıyla, Gediz Irmağı; bkz. Ermos) tam onun kuzey ucunda doğu yanda Ege Denizine aktığı için, Mela yani M(a)-Ela, Ma- Boğazı dendiğini, Bu boğazın güneydoğu yanındaki yöreye Melamana, ?Mela (=Ma Boğazı) Halkının Ülkesi? adının verilmesi pek yerinde ve tutarlıdır. (Sayfa: 563) (2)
Saruhan Bey devri, Saruhanoğulları Hükümetinin en parlak ve güçlü olduğu dönemdir. Oğulları da bu güçlü Beyliği devam ettirdi. Saruhan oğullarının 15 şehri, 20 kalesi, 50 den fazla gemisi olduğu söyleniyor, denizciliğe önem vermişler.
(Düsturnamei Enveri?de yazılan bir şiirin son iki satırı)
Boğaza varınca yeyüp içtiler
Gamiye binüp öteye geçtiler
Burada kastedilen Yunt Dağı?ndaki ve girişi o devirlerde Muradiye?de olan Kocadere Boğazı?dır. Platon?un kitabında söylediği boğaz da burası olabilir. Platon, kitabında Boğazın ismini vermediği halde, insanlar onu dünyanın değişik yerlerinde aradılar.
Kaynakça: (1) Pelops?un gizemi, Elif Tül Tulunay, 1998, İstanbul, Graphis Yayınları
Kaynakça: (2) Türkiye?deki Tarihsel Adlar, Bilge Umar, 1993, Ankara, İnkılap Kitabevi