Hepinize iyi haftalar sevgili okurlarımız. Bazı durumlarda oluşan zararın tazmini konusunda hakkaniyet gereği kusuru bulunmayan kişiler de sorumlu olabilecektir. Tüm modern hukuk sistemlerinde olduğu gibi bizim Medeni Kanunumuz ve Borçlar Kanunumuz da bu gibi durumlarda kişinin hiç kusuru olmasa da borç altına girebileceğini düzenlemiştir. Bu duruma kusursuz (objektif sorumluluk, hakkaniyet sorumluluğu) sorumluluk denir. Ben de size bugün kusursuz sorumluluk hallerinden bahsedeceğim.
Medeni Kanunumuzda düzenlenen kusursuz sorumluluk halleri şunlardır:
1) Ev Reisinin Sorumluluğu : Ev reisi kendisiyle birlikte ve maiyetinde yaşayan mahcur, küçük ve temyiz kudretine sahip olmayan kişilerin verdiği zararlardan dolayı sorumlu olacaktır. Ancak ev reisi gerekli dikkat ve özeni gösterdiği halde zararın oluştuğunu ispat ederse sorumluluktan kurtulacaktır (kurtuluş beyyinesi).
2) Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu (m.730) : Bir taşınmaz maliki mülkiyet hakkının kötüye kullanılmasından dolayı başkalarının uğradığı zararlardan sorumlu olacaktır. Tehlike sebebiyle zarar gören ya da zarar tehlikesine maruz kalan kimse zararın giderilmesini isteyebileceği gibi durumun eski hale getirilmesini de talep edebilir.
Borçlar Kanunumuzda düzenlenen kusursuz sorumluluk halleri şunlardır:
1) Temyiz Kudreti Bulunmayanın Sorumluluğu (m.54) : Temyiz kudreti bulunmayan, yani fiil ehliyeti bulunmayan kimse, verdiği zararlardan dolayı hakkaniyet gerektiriyorsa kısmen ya da tamamen sorumlu olacaktır. Örneğin çok zengin bir akıl hastası fakir bir kişinin evini yaktıysa verdiği zararlardan dolayı sorumlu olacaktır.
2) Adam Çalıştıranın Sorumluluğu (m.55) : Başkasını çalıştıran kimse, emrinde çalıştırdığı kimseler ile işçilerinin işlerini ifa ederken verdikleri zararlardan dolayı sorumludur. Eğer adam çalıştıran kimse gereken tüm dikkat ve özeni gösterdiği halde zararı önleyemediğini ispat ederse sorumluluktan kurtulacaktır. Adam çalıştıranın emrinde çalışan kişiler diğer çalışanlarına zarar verirlerse adam çalıştıran yine sorumlu olacaktır.
3) Hayvan İdare Edenin Sorumluluğu (m.56) : İdaresinde hayvan bulunan kişi, bu hayvanın verdiği zararlardan dolayı sorumlu olacaktır. Ancak hayvan bakıcısı gerekli tüm dikkat ve özeni gösterdiği halde zararın oluşmasına engel olamadığını ispat ederek sorumluluktan kurtulabilir. Burada hayvan bakıcısının hayvanın sahibi olması zorunlu değildir. Hayvanı idaresinde bulunduran kişi (zilyet) sorumlu olacaktır. Yani hayvanı kiralayan; rehin, intifa hakkı gibi hak sahibi olan; hatta hayvanı çalan kişi bile hayvanı idare eden sayılacaktır. Hayvanın fiilinden dolayı zarar gören kimse zararı giderilene kadar hayvanı hapsetme hakkına sahiptir. Hayvan başka bir hayvan tarafından ürkütülmüş ve bu nedenle zarar oluşmuşsa, hayvan bakıcısı diğer hayvan bakıcısına rücu edebilecektir.
4) Bina ve Yapı Eseri Malikinin Sorumluluğu (m.58) : Bina ve yapı eseri maliki o şeyin yapımındaki bozukluk ya da bakımındaki noksanlıktan dolayı verdiği zararlardan dolayı sorumludur. Buradaki yapı eserinden kastedilen, insan ürünü olan, sabit, toprağa doğrudan ya da dolaylı olarak bağlı buluna eserlerdir. Köprü, baraj, tünel, elektrik direği gibi.
Sevgili okurlarımız bu haftalık da yazımızın sonuna geldik. Bir sonraki hafta aynı köşede buluşmak ümidiyle sizlere iyi haftalar dilerim. Esen kalın?

——————————————————————————–