Kula Emir Kaplıcaları ve “thermai Thesos” Kalıntıları * Haydar Aksakal

Kula Emir Kaplıcaları, Manisa il merkezine 137 km, Kula ilçesine 19 km uzaklıktadır. İlçenin kuzeyinde, Gediz Nehri'nin bir kolu olan Ilıca Hamam deresi (Geren çayı) kenarında, Şehitlioğlu Köyü sınırları içindedir.
Roma ve Bizans dönemine ait hamam kalıntılarının da bulunduğu kaplıca bölgesi, 1 ve 3. derece arkeolojik sit alanı içindedir. Bölgedeki sıcak su kaynaklarının kökeni volkanizmaya dayanıyor. Sönmüş volkanların dolaylarında termal kaynaklara rastlanmaktadır?
19. yüzyılda Kula'yı ziyaret eden Felix Marie Charles Texier (1802 Versailles?1871 Paris), üç ciltlik “Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi” isimli eserinde, Emir hamamlarını anlatmıştır: “Hermes (Gediz) Nehri'nin 5 km uzağında Romalılardan kalma Emir hamamları vardır. Bu yerde eski dönemlere ait harabeler göze çarpmaktadır. Roma döneminden kalma dini ziyaret ve tedavi merkezidir. Su kaynağının bulunduğu yerin çevresi, harçsız konmuş antik döneme ait büyük taşlarla çevrilidir. Büyük bir kısmı şiddetli yer sarsıntılarında yıkılarak toprak altında kalmıştır. Güney kısmında, dağ eteğinde antik oymalı kabartmalar vardır. Bu kabartmalarda 1,5 metre yüksekliğindeki kayalara işlenmiş, Romalılar ve Hitit serpuşunu giymiş ve arkasında mabude işareti olan hilal konmuş bir çerçeve tasvir edilmiştir.”
“Kaplıca bünyesinde kullanılan suyun sıcaklığı 54 santigrat derece ve 3lt/sn debisindedir. Banyo ve içme kürü uygulamaları için kullanılan su, sağlık Bakanlığı tarafından onaylamıştır. Kaynak toplam 4189,7 mg/lt mineralizasyona sahip bikarbonatlı, flüorürlü sular sınıfında değerlendirilen termal su özelliğindedir.” (1)
Termomineral özellik gösteren termal sular, banyo olarak romatizma, siyatik, cilt ve kadın hastalıklarına iyi geldiği söylenmektedir. İçme olarak ta kullanıldığında sindirim sistemine ve karaciğer üzerine olumlu etki yapmaktadır. Sodyum ve kalsiyum bikarbonat bakımından çok zengindir. Emir kaplıcaları, mevcut tesislerinde sağlık hizmeti vermektedir?
Antik dönemde, yörede bulunan Thermai Thesos Köyü, hamamlarıyla ünlüydü. Roma döneminde dini ve tedavi merkezi olarak kullanılmıştır. Deniz seviyesinden 350 metre yüksekliktedir.
Thermai Thesos döneminde kayalar üzerine, üç niş içine oyulan, Tanrıça Kybele ve Attis'e adanan kabartmalar binlerce yıldır ilgi odağı olmaya devam ediyor? Soldaki nişin içinde başak, ortada narçiçeği, sağda üzüm meyveleri simgelenmiştir. Termal hamama köpeği ile gelen bir adam, tedavi gördükten sonra hamamdan çıkışı üç bölüm halinde yontu ustalarınca resmedilmiştir?
1901'de Kula'ya gelen coğrafyacı Philipson, oymaların birinde bir cenaze töreni, ikincisinde yüksek şapkalı bir adam ile iki köpek, üçüncüsünde ise bir adam ve ağacın olduğunu söylemektedir?
Emir Kaplıcalarının üzerindeki doğal fokurdak ve çevresi yeşillikler içinde, yeryüzüne çıkan suyun sıcaklığı 32 derece. Gediz Vadisi içersinde, Geren ve Gediz Nehri boyunca 20?30 fokurdak olduğu söyleniyor.
Kula peri bacalarının bulunduğu bölgeden, Emir Kaplıcalarına doğru giden dağ yolu, karayolu standartlarına uygun değildir. Kaplıcalara yaklaşılınca yolun solunda bir işletme görülür. Burası 1972 yılından beri işletilen Kula Maden Suyu fabrikasıdır. Kula Maden Suyu doğal mineralli maden suyudur. Meyveli doğal maden suyu ile bu kapasite artırılmıştır.
“Yöredeki bir başka arkeolojik özgünlük Sığınak Kent'tir. Bu ilginç alan, tarihi Emre Köyü'nün güneyinde Sandal Krateri'nin geniş alanlara yayılan lav akıntısının kuzeyindeki en son ucunda yer alır. Kapısız dört köşe duvarlardan ve bir su kuyusundan oluşan Sığınak Kent, yaşama amaçlı uygunluk acısından en son akla gelebilecek bir bölgedir. ” (2)

Kaynakça: (1-2), Kula Bölge Toplantısı Haziran 2010 Jeoturizm Paneli Gezi Notları.