Uluslararası bilim, kültür sanat örgütü UNESCO 2009 yılını evrim teorisi kurucusu Darwin?in 200. doğum yılına ve ?Türlerin Kökeni Üzerine? adlı kitabının yayınlanışının 150. yılına ithaf ederek ?Darwin Yılı? ilan etti. UNESCO; 1997 yılını da 100. doğum yıldönümünde kısaca köy enstitüleri sistemini kurarak Türkiye?de eğitim yoluyla kırsal kalkınmaya ve eğitim hakkı gerçeğine yaptığı katkılar nedeniyle ?Hasan Ali Yücel Yılı? ilan etmişti. UNESCO görülebildiği gibi insanlığın evrensel değerlerine katkı yapan tüm bilim, kültür ve sanat insanlarına karşı çok önemli bir değerbilirlik örneği sergilemektedir.XXX
Carles Darwin 12 Şubat 1809 tarihinde İngiltere?de dünyaya gelmiş bir doğa bilimci.
Tıp ve kilisede teoloji eğitimi aldı. Gemiyle beş yıl süren araştırmaları, yolculukları, ilk jeolojik merakları, deniz kabuğu araştırmaları, doğadaki bitki örtüleri, hayvan türleri, sürüngenler üzerinde yaptığı tüm çalışmalarla Evrim Teorisi?ni geliştirdi. İlk olarak ?Canlılar arasında bir rekabet ve doğal seleksiyon süreci vardır. Güçlü olan ayakta kalmakta, diğer türler zamanla yok olmaktadır” diyerek gözlem ve araştırmalarını dile getirdi. Çok uzun süren gözlem ve çabalardan sonra tüm canlı türlerinin doğal seçilim yoluyla bir evrim sonucu evrildiği fikrini öne sürerek evrim teorisini temellerini attı. 1838 yıllarında doğal seçilim fikrini geliştirdi. Geliştirdiği bu teoriyi dönemin özel koşulları nedeniyle arkadaşları dışında kimseyle paylaşmadı.1859 yılında ?Türlerin Kökeni Üzerine? adlı bilim dünyasının çok önemli eserini yayınladı. Bu teori özellikle 1930 sonrası bilim dünyasında büyük kabul görerek yerini almıştır. Evrim Teorisi, semavi dinlerin merkezindeki ?yaratılış? fikrine ters düştüğü gerekçesiyle süreç içerisinde gerek Hıristiyan, Yahudi gerekse İslami dinsel çevrelerin eleştirilerine uğramış olmasına karşın Modern Biyolojinin temeli bu teori üzerinde şekillenmiştir. Darwin bu anlamıyla bilim dünyasında Biyoloji Biliminin babası olarak kabul edilir. Darwin?e başlangıçta şiddetle karşı çıkan İngiliz Kilisesi 2008 Eylül ayında ?Seni yanlış anladığımız, sana karşı gösterdiğimiz ilk tepkilerde hatalı olduğumuz ve bu nedenle başkalarının seni yanlış anlamasına sebep olduğumuz için özür dileriz? açıklamasını yaptı. Darwin, 73 yaşında öldü. Bugün İngiltere?de Westminster Abbey'de klasik fiziğin temellerini atan İsac Newton ile aynı mezarlıktadır.
XXX
Evrim Teorisi bilim dünyasında uzun yıllar sonra anlaşılabilir hale gelmiştir. Dünyanın her bir köşesinden Darwin Teorisini destekleyen araştırmalar yayınlanmaktadır. Son günlerde basına yansıyan ve 10 yıl süren gözlemler sonucu yayınlanan İsveç Lund Üniversitesi?nden Mathias Osvath başkanlığında Furuvik hayvanat bahçesinde yaptıkları ve sonra da Amerikan ?Current Biology? dergisinde yayınlanan ?31 yaşındaki Şempanze Santino Deneyi? bunların en çarpıcı olanıdır. Bu deney ve gözlem sonucu ?Bir şempanzenin tutsak olduğu hayvanat bahçesinde ziyaretçilere biriktirdiği taşları atması gibi önceden tasarlı eylemler, bazı hayvanların insanlar gibi geleceğe yönelik planlar yapabildiğini ortaya koyuyor.? şeklinde ifade edilmektedir. Araştırma yürütücüsü çalışma sonucunu yorumlarken ??Bu hayvanların büyük olasılıkla, insanlar gibi kafalarında geçmiş yaşamlarından bölümler geçirdiği ve gelecek günleri düşündüğü, kendi iç dünyaları bulunduğunu söyleyen Osvath, ?Doğada yaşayan şempanzeler, ileride yapacakları bir saldırı için taş topluyor ve büyük olasılıkla tüm bunları ilerisi için planlıyor. Günlük yaşamlarının büyük bölümünü önceden tasarladıklarını düşünüyorum? ifadelerini kullanıyordu.
XXX
Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ülkenin bilim politikalarının geliştirilmesi, yönlendirilmesi ve teşvik edilmesiyle ilgili çalışmalar yapmak üzere kurulmuş ülkemizin önemli bir bilimsel kuruluşudur. Çıkarmakta olduğu Bilim-Teknik Dergisi çocukluğumuzdan beri 42 yıldır izlediğimiz popüler bilim dergisidir. Yine çıkarmakta olduğu popüler bilim kitaplarıyla bilimsel anlayışın okullarımızda, genç insanlarımız arasında yaygınlaşmasına çok önemli katkılar yapmaktadır. Hatta TÜBİTAK?ın çıkardığı ?Darwin Kitabı? yayınlanan kitaplar arasında en çok ilgi gören, satılan yapıttır. Bu dergi ülkemizdeki pek çok genç insanımızın ?neden, niçin, nasıl?? sorularını yanıtlar buldukları, onların bilimsel meraklarını karşılayan ve onları bilim dünyasıyla buluşmalarını sağlayan önemli bir dergidir. TÜBİTAK son yıllarda özellikle 2003 sonrası Prof. Dr. Namık Kemal Pak?ın başkanlığının sona ermesi ve 2. kez atanmasının hukuk dışı engellenmesiyle çoğulcu, bilimsel yanı terk edilerek tıpkı bir siyasi partinin bir kamu kuruluşundaki tepeden tırnağa örgütlenişine benzer bir yapılanma sergilemektedir. Bu örgütlenme ideolojik olarak da bilim dışı eğilimleri de içerisinde barındırabilmektedir. TÜBİTAK?ın saygın dergisi Bilim Teknik bu ay sayısında uluslararası tüm bilim dergilerinin yaptığı gibi Darwin?in 200. Ölüm Yıldönümü nedeniyle bir kapak ve 15 sayfalık ?Evrim? dosyası hazırlar. Kurumu yöneten ilgililer bilimsel evrim teorisi yerine dünyayı dinsel yaratılış teorisi penceresinden baktıkları için Darwin?i aforoz ederek, sansür uygulayarak derginin kapağından ve içeriğinden çıkarırlar. 112 sayfa planlanan dergi gecikmeli olarak 96 sayfa çıkar. Dergi yöneticisinin görevine de son verirler. Basında, medyada ve Uluslararası kuruluşlarda da önemli bir tartışma başlar. ?Türkiye?de Neler Oluyor? tartışması başlar. ?TÜBİTAK Darwin?i kovdu?, ?Bilim Siyasallaştı? başlıklarıyla bilim dünyası çevreleri, bazı siyasal partilerin tepkileri öne çıktı. Dünyanın en saygın bilim merkezleri, akademileri olayla ilgili olarak ?Endişe verici, kabul edilemez, şaşırtıcı? şeklinde eleştiriler vermeye başladı. Tepkileri yanıtlayan TUBİTAK?tan sorumlu devlet bakanı ?Darwin ölmüş gitmiş. Darwin, TÜBİTAK?ın işi değil? diyerek tartışmalara nasıl bakıldığını sergiledi. Eski TUBİTAK Başkanı Namık Kemal Pak tüm yaşanılanları ?En son ağustosta çıkarılan kanunla, TÜBİTAK, siyasi erkin denetimi altına sokuldu. Bilim siyasallaştırılınca işte böyle sonuçlar ortaya çıkar. Bilimsel bir teori, bir olgu bu şekilde siyasetle baskılanamaz. Bu sansür olayı beni hiç şaşırtmadı, bekliyordum. En başından beri bu tehlikeye dikkat çekmek istiyordum. Siyaset işin içine girince işte böyle bilimsellikten uzaklaşılır. Bizim zamanımızda çok sayıda Darwin konulu sayı hazırlamıştık. AKP hükümetinin gelir gelmez, beni tasfiye etmesinin de arkasında bu var. Biz bilimde ayrım yapmayız, bilim evrensel bir olgudur? diyerek özetliyordu. TÜBİTAK eski başkanlarından ve Sabancı Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Tosun Terzioğlu da ?Evrim biyolojide ana teoridir. Evrim teorisini ve sonuçlarını bugün çıkartın, bildiğimiz anlamda biyoloji, tıp, eczacılık kalmaz? diyerek görüşlerini dillendiriyordu.
XXX
Bilimin ve bilimsel kurumların siyasallaştırılması, devlet olma anlayışında bilimden kopmak çabaları ülkemizin geleceği anlamında ciddi sorunları işaret etmektedir.2009?lu yıllarda bir bilim kurumunda bu tartışmanın yaşanması acıdır. Dini siyasallaştırmadan kendi mecralarında, insanların vicdanlarında güzelliği ile yaşamasına bırakmak bir erdemdir, dine de katkıdır. Unutmayalım ki Cumhuriyeti kuranlar akıl ve bilimin egemenliğini hedeflemişlerdi.

14 Mart 2009