Son yıllarda program gelişimi, öğretim yöntemlerinin öğretmen merkezliden öğrenci merkezliye doğru yönelişiyle çok büyük değişimler göstermiştir.
? Geleneksel ölçme-değerlendirme teknikleri değişen bu program ve öğretim teknikleriyle ters düşmüştür. Bunun sonucu olarak da eğitimciler öğrencinin gelişimini değerlendirmek için alternatif yollar aramaya başlamıştır.
Öğrenci Ürün Dosyası (Çalışma Dosyası) Nedir?
? Öğrenci ürün dosyası, öğrencilerin bir ya da birkaç alandaki çalışmalarını, harcadığı çabayı, geçirdiği evreleri gösteren başarılarının koleksiyonudur. Öğrencinin gelişimini, velisinin ve öğretmenlerinin izleyebilmesine olanak sağlayan bir çalışmadır. Sınıf içi etkinlik-lerin bir araya getirilip, yansıtılmasıyla oluşan ürün dosyası (portfolyo), aynı zamanda hem öğretmen hem de öğrenci için bir değerlendirme yöntemidir.

Öğrenci Ürün Dosyasının Amacı Nedir?
Öğrencinin;
? Öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek
? Alternatif bir değerlendirme yöntemi geliştirmek.
? Gelişimini kanıtlarla ve daha sağlıklı izleyebilmek.
? Gelecekteki öğrenmelerine bilgi sunmak ve ışık tutmak.
? Yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını geliştirmek.
? Kendi çalışmalarını değerlendirmesine yardım etmek.
? Yazma, okuma ve düşünme becerileri arasında bağlantı kurmasını sağlar.

Öğrenci Ürün Dosyası neler içerir?
? Öğretmen tarafından hazırlanan rehber (öğrencilerin gelişim dosyasının ne olduğunu anlamalarına, kendi gelişim dosyaları için neler yapmaları gerektiğini anlamalarını kavrar.)
? Öğrencilerin yazılmış ödevleri (taslak ya da bitmiş parçaları)
? Araştırmalar, problemler ve stratejiler
? Diyagramlar, fotoğraflar, resimler
? Videokasetler ve ses kasetleri
? Grup ödevleri ve projeler
? Öğretmen anekdotları (hikâyecik)
? Kelime geliştirme
? Öğrencilerin mektupları
? Öğretmen kontrol listeleri
? Öğrencilerin zorlukla tekrar yapmak istediği ödevler
? Özel ödevlerin içinden seçtiği örnekler
? Değerlendirme kâğıtları (öğrenci çalışmalarındaki gelişimleri nasıl değerlendirileceğini gösteren kâğıtlar)
Gelişim Dosyası Çalışmalarında Öğretmenin Rolü Nedir?
? Öğrenci ürün dosyası çalışması sürecinde öğretmen, öğrencilere rehberlik eder ve yardımcı olur.
? Öğrenci ürün dosyasının kapsamının ne olacağı konusunda ışık tutar.
Öğrenci ürün dosyasına hangi çalışmaların dahil edileceği öğrencinin sorumlulu-ğundadır, kararları öğretmenle öğrenci birlikte alabilirler.

Öğrenci Ürün Dosyası Çalışmalarında Öğrencinin Rolü Nedir?
? Öğrenci ürün dosyası, öğrenciye ait bir çalışma olduğundan en önemli aşama, öğrencinin öğrenci ürün dosyasına hangi çalışmaları dahil edeceğini saptamasıdır. Bu konuda öğretmen yardımcı olacaksa da karar öğrenciye ait olacaktır.
? Öğrenci ürün dosyası çalışması kapsamına girecek olan çalışmaların belgelenmesi çok önemlidir. Öğrenci yaptığı çalışmayı resimlerle belgelemek gereğini duyabilmelidir. Ölçek listesinin öğrenci tarafından çok iyi kavranması öğrencinin çalışmalarını sağlıklı değerlen-direbilmesi açısından çok önemlidir.

Öğrenci Ürün Dosyası Çalışmalarında Velinin Rolü Nedir?
? Öğrenci ürün dosyası çalışmasında velinin rolü çok önemlidir. Veli, gelişim dosyasının öğretmen için anlamını, müfredatın bir parçası olarak nasıl kullanıldığını, öğrenciler için önemini ve değerlendirmenin bir parçası olarak nasıl kullanıldığını çok iyi kavramalıdır.
Öğrenci Ürün Dosyası Hazırlama Sürecinde Öğretmenin Yapacakları:
? Öğrenci ürün dosyasını hazırlamadan önce öğretimin genel hedeflerini ve kazanımlarını belirleyiniz. Kendinize, bu kazanımlardan hangilerini öğretmek istediğinizi, öğrencilerinize de hangilerini öğrenmek istediklerini sorabilirsiniz.
? Öğrenci ürün dosyasını sınıfınıza tanıtınız. Varsa elinizde bir örnek bunu öğren-cilerinize gösteriniz.
? Öğrencilerinize gelişim dosyasının bir değerlendirme aracı olduğunu söyleyiniz.
? Öğrenci ürün dosyalarında nelerin bulunabileceğini söyleyiniz (sınavlar, projeler, değerlendirme ölçekleri, yazılar vb.).
? Dosyaya fazla ürün koyarak öğrencilerin cesaretlerini kırmayınız (başlangıçta 4-5 madde).
? Her aşamanın nasıl değerlendirileceğini açıklayınız (öğrencilerinizi puanlamadan ve dereceleme ölçeklerinden haberdar ediniz).
? Yapılan her çalışmanın değerlendirilmesi ile ilgili dereceleme ölçeği, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi araçlar kullanabilirsiniz.
? Öğrenci ürün dosyasıyla ilgili öğrencilerinize geri bildirimde bulunabilirsiniz. Örneğin, öğrencilerin yeteneklerinin bir profilini (görüntü) çıkarıp, güçlü ve zayıf yönlerini belirten bir yazı yazıp dosyaya ekleyebilirsiniz.

PERFORMANS (İŞ BAŞARIMI) DEĞERLENDİRME
? İş başarımı değerlendirme, öğrencilerin, öğrenme türleri gibi bireysel özellikleri dikkate alınarak, bunları eyleme dönüştürmelerini sağlayacak durum ve ödevler olarak tanımlanabilir.
? Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.
? Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir.
? Öğrenciler, sınav saatleriyle sınırlandırılmaksızın geniş bir zaman diliminde çalışma ve tekrar yapma olanaklarına sahip olurlar.
? Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir.
? Başarılı bir değerlendirme yapmak için her bir performans ödevi bir dereceleme ölçeği ile eşleştirilmelidir.
? Dereceleme ölçeği, öğrencinin başarısı için bir yol haritasına dönüşür.

DERECELEME ÖLÇEKLERİ (RUBRİC)
Dereceleme ölçekleri, performansı tanımlayan ölçüt (kriterleri) içeren puanlama rehberidir. Herhangi bir çalışmanın puanlanması için geliştirilmiş ölçütleri içeren bir araçtır. En faydalı dereceleme ölçekleri, kendi yaptıklarınızdır.
Dereceleme Ölçekleri Kullanmanın Nedenleri
Dereceleme ölçekleri;
? Öğretmen ve öğrenci için açık bir kalite tanımı verir.
? Öğrenciler derecelendirme ölçeği kullandıkça ürettikleri ürünün sorumluluğunu daha fazla duyarlar.
? Öğretmenlerin puanlama için harcadıkları zamanın azalmasına katkıda bulunur.
? Öğretmenin öğrenci çalışmalarını değerlendirmelerini basitleştirir.
? Öğrencilere bir ödevi tamamlarken kendi performanslarını değerlendirebilecekleri standartlar ve kriterler (ölçüt) sağlar.
? Ölçeklerde belirlenen ölçütlerin velilere bildirilmesi, çocuklarına yardımcı olacak velilere kolaylık sağlar.
? Ürün oluşturma tüm dünyada artan bir oranda standart ölçme ve değerlendirmenin karşısında çok başarılı bir alternatif olarak yer almaktadır.
? Öğrencinin başarısını ve yeteneğini saptama amacıyla, standart ölçme ve değerlendirmenin yerini ürün değerlendirmenin almasıyla ilgili değişik ülkelerden örnekler şöyledir:
? Kaliforniya'daki eğitimciler, Kaliforniya Ölçme-Değerlendirme Programının bir parçası olarak programdaki Okuma ve Yazma derslerinin ürün değerlendirmesini incelemekteler.
? Connecticut Ortak Öğrenme Merkezi ürün geliştirme, simülasyon, proje ve sergi çalışmalarını sistemlerine dahil edecekler.
? Vermont eğitimcileri, öğrencinin yazma ve matematik yeteneklerini saptamak amacıyla standart ölçme-değerlendirme ile birlikte ürün kullanımını araştırıyorlar.
? Pitttsburgh'da Proje Zorunluluğu. Pennsylvania Devlet Okulları görsel sanatlar, müzik ve yazmada ürün değerlendirmeyi kullanıyorlar.
? Temel Okullar Koalisyonu, öğrenci gelişimini sergilemek amacıyla öğrenci sergileri ve ürün fikrini benimsediler.
? Macaristan, yaklaşık 3 yıldır ürün oluşturma ve değerlendirmeyi uyguluyor.
? Polonya, 1 yıldır ürün oluşturma ve değerlendirmeyi uyguluyor.