Çanakkale * Haydar Aksakal

09.04.2012
Çanakkale, modern ve çağdaş bir kent, Batı Anadolu?nun cennet köşelerinden birisi? Tarihsel, kültürel ve doğal zenginliğe sahip bir turizm cenneti…
Çanakkale Boğazı sayesinde stratejik bir konumu, zengin bir tarihi vardır. Uygarlık alanında diğer topluluklarının önünde yer almıştır.
Çanakkale, Türkiye?nin kuzeybatısında Avrupa ve Asya kıtalarını birbirinden ayıran Çanakkale Boğazı?nın iki yakasında kurulmuştur.
Doğusunda Balıkesir, batısında Ege Denizi, kuzeyinde Tekirdağ, kuzeybatısında Edirne ve Marmara Denizi bulunmaktadır. Akdeniz ve Karadeniz iklimi arasında bir geçiş bölgesidir.
Yağışlar bahar ve kış aylarında olur.
Çanakkale, İstanbul?a 320, Ankara?ya 653, İzmir?e 319 km uzaklıktadır.
Çanakkale?nin toplam nüfusu 464.975?tir (2000 yılı Genel Nüfus Sayımı). 215.571 kişi il merkezinde, 249.904 kişide ilçe merkezlerinde yaşamaktadır.
Arabalı vapur iskelesinin her iki yanında uzanan Çanakkale kordonu, gündüz ve gece saatlerinde hareketlidir. Restoranlar, kahveler, barlar ve kordon çevresi eğlence alanı olarak düzenlenmiştir.
Bir akşamüstü Çanakkale?ye ulaştık. Birkaç kez geldiğim, Saat Kulesinin bulunduğu nostaljik meydandayız. Kule, 1897 yılında İtalyan konsolos Emili Vitali tarafından Ayvalık taşından yaptırılmış. Saat kulesi, kare şeklinde planlanmış, yukarıya doğru daralıyor. Dört yüzünde de saat var. Kulenin üzerinde bir de Çan Köşkü yer almaktadır.
Saat kulesinin iki yanında, kentin en eski mahallelerine çıkan daracık sokaklar var. Çevresindeki eski konutlar, dükkân ve kahve olarak yeniden düzenlenmiş. Çarşıda küçük hanlarda bulunmaktadır.
?Çanakkale içinde Aynalı Çarşı? türküsünü söyleyerek, tüm ülkenin yakından tanıdığı çarşıya ulaşıyoruz. Çanakkale?de görmeye değer yerlerden birisi Aynalı Çarşı. 1889 yılında Padişah Abdülhamit döneminde, Yahudi tüccar İlia Halyo tarafından yaptırılmış. Çanakkale Savaşlarında yıkıldığı söyleniyor. Ardından aslına uygun olmayacak şekilde yeniden inşa edilmiş. İçinde 14 adet iş yeri bulunmaktadır. Kemerli giriş kapısının üzerinde, ?Gönüllerde yer tutacak çarşı? kitabesi, İbranice yazılmış.
Kent içinde, Çanakkale Arkeoloji Müzesi, Çanakkale Kent Müzesi-Arşivi ve Fatih camii görülmesi gerekenler arasındadır. Kilitbahir, Sultanhisar, Çanakkale Şehitler Anıtı ve Truva, gezi ve incelemelerine birkaç gün ayırmanız gerekecektir?
Homeros, İliada Destanında Truva Savaşlarını anlatır. Anadolu?nun yiğit kahramanı Hektor?un kahramanca savunduğu Troia antik kenti, tüm dünyanın ilgisini çekmeye devam ediyor, efsaneleri ile hala gizemini koruyor. Truva Savaşı bir Helen efsanesi değil, Anadolu gerçeği ve Medeniyetidir.
Kordon boyunda sergilenen Truva antik kentinin maketi ve Truva filminde kullanılan Troy Atı?nın çevresi yerli ve yabancı insanlarla dolu.
İl genelinde tarım ve tarıma dayalı sanayi kolları gelişmekte, nüfus yoğun bir şekilde sanayi, inşaat ve hizmet sektöründe çalışmaktadır. İlde işsizlik oranı % 3,6?dır.
Eski çağlarda, ?Hellospontos? ve ?Dardanel? olarak adı tarihe geçmiştir. M.Ö. 3000 yılından beri yerleşim görülmüş, yörede yaşayan topluluklara karşı ekonomik ve askeri üstünlük sağlamıştır. Çeşitli göç ve istila hareketlerinin hedefi olmuştur.
Çanakkale Boğazı?nın en dar yerinde, Fatih Sultan Mehmet döneminde, Rumeli yakasında ?Kilit-bahir?, Anadolu yakasında Çanak Kalesi (Kale-i Sultaniye) adı verilen kaleler yapılmıştır.
Çanakkale?nin adı, Anadolu yakasında yapılan Çanak Kalesi?nden gelmektedir.
Yörenin eski sakinleri, Kalkolitik dönemde Beşiktepe ve Kumtepe?ye yerleşen yerli halktır.
İ.Ö. 3000?lerden 1200 tarihine kadar devam eden süreçte Troya halkı, bölgede yaşamlarını sürdürmüşler ve iz bırakmışlardır.
M.Ö. 1850 ve 1900 yıllarında Dardanos kentinin I. Troia?dan önce kurulduğu söylenmektedir.
M.Ö. 3000?de kurulan I. Troia, 2500 yılında büyük bir depremle yıkılmıştır.
Truva Savaşlarından sonra, Ege Göçleri ile Batı Anadolu?ya çeşitli kavimler gelmiştir. M.Ö. 1200?lerde kuzeyden gelen kavimler ile bölgede karanlık bir dönem başlamıştır.
M.Ö. 7. yüzyılda Lydia Krallığı?nın, M.Ö. 386?da Pers egemenliği altına girdi. M.Ö. 334 yılında Makedonya Kralı Büyük İskender, Pers Ordusunu bozguna uğrattı?
İskender?in ölümünden sonra bölgede, komutanlar arasında iktidar mücadelesi başladı. Bergama Krallığı?nın hâkimiyeti ve Galat istilalarından sonra, Roma İmparatoru Sulla Gelibolu?ya kadar geldi.
Bölge, Roma ve Bizans döneminde limanlarıyla önem kazandı.
Sicilyalı Komutan Roger De Flor?un ölümüyle, emrindeki Katalonlar bir süre etkinliklerini sürdürdüler. Daha sonra Türkler ile yaptıkları bir antlaşmayla, Çanakkale ve yöresini Türk Beylerine bırakmışlardır.
Osmanlı döneminde Gelibolu?da bir teranenin kurulmasıyla, Çanakkale?nin stratejik önemi artmıştır.
Çanakkale Boğazı, I. Dünya Savaşında önem kazandı. Çanakkale Savaşlarında, 18 Mart 1918 tarihinde, düşman donanması denizin derinliklerinde kayboldu.
Çanakkale?de Atatürk?ün önderliğinde bir tarih yazıldı, binlerce Mehmet şehitlik mertebesine yükseldi ve Türk ulusunun kaderi değişti?
Atatürk Cumhurbaşkanı olarak 1 Eylül 1928?de Çanakkale?ye geldi. 14 Nisan 1934 tarihinde, kenti tekrar ziyaret etti. 25 Haziran 1934 günü İran Şahı Riza Pehlevi, Çanakkale?de Atatürk?ün misafiriydi. Onu devlet adına Çanakkale?de ağırladı.
Çanakkale bir uygarlıklar kentiydi?