Anne Baba Tutumları ve Çocuk Üzerine Etkileri (2) * Çiğdem Sumar

Bültenimizin geçen sayısında gevşek anne baba tutumu, amaçsız hoşgörülü anne baba tutumu, şiddetli ret edici anne baba tutumu, mükemmeliyetçi anne baba tutumu ve dengesiz, kararsız anne baba tutumunu birlikte incelemiştir. Bu sayımızda beraber demokratik anne baba tutumu ve kayıtsız , pasif anne baba tutumlarını beraber inceleyeceğiz.

KAYITSIZ VE PASİF ANNE-BABA TUTUMLARI
Kayıtsız anne baba tutumunda çocuğun varlığı ve yokluğu birdir. Bu gruba giren anne babalar hoş görüyü ile boş vermeyi birbirine karıştırmaktadırlar. Çocuk anne babayı rahatsız etmediği sürece görünürde çocuklar ile ilgili bir problem yoktur. Eğer çocuk anne babayı rahatsız edebilecek davranışlar sergiler ise anne baba çocuğa ceza verici,kızgın tavırlar sergilerler. Çocuk bu durumla karşı karşıya kalınca şöyle bir şey öğrenir. Yaramazlık yaptığımda yada onları rahatsız ettiğimde benimle ilgileniyorlar. Böylece anne baba ve çocuk arasında kısır bir döngü oluşur. Kayıtsız ilgisiz pasif anne baba tutumlarının çeşitli nedenleri vardır. Bu nedenlerden bazıları çalışma hayatının yoğun temposu nedeniyle anne babaların aşırı yorgunluk ve çocuklara ayırabilecek zamanın kısıtlı olması; ayrılan zamanında nitelikli kullanılmaması ;anne baba olarak anne babalığa karşı ruhsal ve bedensel olarak hazır bulunuşluğun olmaması;çok fazla sayıda çocuk sahibi olunması gibi nedenleri vardır. Bu nedenlerin hiç biri çocuğunuzu kaybetmenizden önemli olamaz.

KAYITSIZ VE PASİF ANNE BABA TUTUMUNUN ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDE ETKİLERİ
Bu tarz çocuklarla daha çok yaramazlık yaptığında ya da sorun çıkardığında ilgilenildiğinden bu çocuklar okul hayatında,sosyal yaşantılarında ;arkadaşlık ilişkilerinde agresif, saldırgan ve suça yönelik davranışlar sergilemektedirler. Çünkü anne baba çocuğun olumlu değil olumsuz davranışlarını pekiştirmişlerdir. Çocuklarda davranış değişikliği yaratmak istiyor isek ilk önce çocuklarımızın olumlun davranışlarını görüp pekiştirmeliyiz. Bu çocuğunuzla iletişiminizi artıracak ve çocuğunuzun size karşı oluşturduğu direnci kıracaktır. Ve değiştirmek istediğiniz davranışlarda daha hızlı ve ilişkiyi zedelemeyecek sonuçlar sağlayacaktır.
Kayıtsız ve pasif tutumda yetişen çocuklar özellikle ergenlik döneminde evde bulamadıkları ,ilgiyi dışarıda arayacaklardır. Buldukları en küçük bir ilgi davranışını düşünmeden, sorgulamadan kabul edeceklerdir. İler ki yaşlarında da ailelerinden daha çok uzaklaşmaya çalışacaklardır. Ailenin çocuğun yardımına yada ilgisine ihtiyaç duyulduğu zamanlarda ailesini cezalandırmak adına ilgi göstermeyebilirler.

KABUL EDİCİ, GÜVEN VERİCİ HÖŞGÖRÜLÜ VE DEMOKRATİK ANNE BABA TUTUMU
Kabul edici anne baba, çocuğunun ilgilerini göz önüne alarak onun yeteneklerini geliştirici ortamı çocuk için hazırlar. Kabul gören çocuk, genellikle sosyalleşmiş, işbirliğine hazır, arkadaş canlısı,, duygusal ve sosyal açıdan dengeli ve mutludur. Anne babanın birbirlerine karşı ve çocuklarına karşı olan duyguları net ve açıktır. Aile içerisinde güven ve şeffaflık vardır. Aile huzurludur. Problemleri nasıl aşacaklarını birlikte araştırırlar. Anne babanın çocuğuna karşı hoşgörülü olmaları, çocuklarını desteklemeleri, bazı kısıtlamaların dışında çocuğun istek ve arzularını yerine getirmeleri anlamına gelmektedir. Her çocuk kabul edilmek ve yaptığı davranışın sonucunda onaylanmak ister. Büyük yada küçük olsun yaptığı davranışın sonucunu görmek ?Aferin? denmesini olumlu olarak pekiştirilmek ister. Çocuk başardığını ve onaylandığını gördükçe daha fazla başarmak ve daha fazla onay ve övgü almak isteyecektir. Eğer aile çocuğun özgürce duygularını ve düşüncelerini anlatma fırsatı verir ise çocuk sağlıklı bir olgunlaşma gösterecektir. Anne babanın denetimli serbest bırakması çocuğun kendini geliştirici imkanları önüne sunması demektir. Çocuk daha yaratıcı ve daha toplumsal bir birey olarak yetişecektir.
Bu tutum içindeki anne babalar olgun insanlardır. Aileyi ilgilendiren belirli kararları alırken çocuğun fikrini de alırlar. Aile fertlerinin eşit söz ve oy hakkı vardır. Çocuğun ayrı bir fert olmasına saygı duyarlar ve bu fertliğin gelişmesi için fırsatlar sunarlar. Çocuk susmaya değil ,konuşmaya duygularını düşüncelerini paylaşmaya teşvik edilir.
Çocuğun hayatında seçimler sunarlar ve seçimler sonucu çocuğun verdiği kararlara saygı duyarlar. Çocuğun aldığı kararların sonuçlarına katlanmalarına fırsat verirler. Bu yaşantının çocuğa bir çok şey öğrettiğine inanırlar. Çocuğun ailede kendine özgü bir yeri vardır.
Ev ve toplum kuralları çocuğa anlatılır. Her şeyden önce anne baba iyi bir modeldir. Çocuk sınırları içerisinde özgürdür. Kendisine ait bir saygı ve öz güven geliştirir. Özellikle çocuğa şiddet ve bağırma yerine, davranışların nedenleri ve sonuçları açıklanarak bir eğitim verilir. Çocuk evde hangi davranışın sonucunda ne olacağını önceden bilir. Duygu ve düşünceler açık kalplilikle ifade edilir. Karşılaşılan problemlerde konuşularak ve ikna edilerek çözüme ulaşılmaya çalışılır.

KABUL EDİCİ, GÜVEN VERİCİ HOŞGÖRÜLÜ VE DEMOKRATİK ANNE BABA TUTUMUNUN ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ ÜZERİNDE ETKİLERİ
Demokratik ve güven verici bir ortamda yetişen çocuk, kendine ve çevresine saygılı sınırlarını bilen, yaratıcı, aktif, yaratıcı ilişkiler kurabilen, kendine karşı fikirlere saygı duyan, kendi inandıklarını sonuna kadar savunabilen, atılgan, fikirlerini serbestçe söyleyebilen, kendine ait fikirleri doğrultusunda hareket edebilen, kişilik ve davranışları açısından dengeli sorumluluk duygusu gelişmiş , kurallara ve otoriteye karşı körü körüne bağlı olmayan, hoşgörülü, açık fikirli, toplumsal ve uyumlu bir birey olarak yetişir.
Demokratik anne baba tutumu anlattığımız tutumlar arasında en ideal olan anne baba tutumudur. Şu anda biz böyle bir çocuğu nasıl yetiştireceğiz, bunları nasıl yapacağız diyebilirsiniz. Unutmayın NEYİ İSTER VE NEYİ DÜŞÜNÜRSENİZ BİR SÜRE SONRA ÖYLE DAVRANDIĞINIZI GÖRÜRSÜNÜZ. HAYAT ASLINDA SİZE İSTEDİKLERİNİZİ GETİRİR. DOĞRU İSTEYİN YETER.