Voltaire ( 1694 – 1778 )

François Marie Arouet 21 Kasım 1694 yılında doğmuş ve 30 Mayıs 1778 yılında vefat etmiş olan ünlü Fransız yazar ve filozofudur. Lakabı Voltaire olarak tanınmaktadır. Fransız devrimi ve Aydınlanma hareketine büyük katkısı olmuştur. Din ve ifade özgürlüklerinin yanı sıra, insan hakları konusundaki düşünceleri ve felsefi yazılarıyla ünlenmiştir. Eserlerinde Kilise dogmaları ve döneminin Fransız müesseselerini yoğun olarak hicvetmiştir. Zamanın en etkili isimlerinden biridir.
Paris?te doğan Voltaire, sekiz yıl boyunca sanat eğitiminin başladığı Collége Louis-le-Grand?da okumuştur. Ancak orada Latince ve Aptallıklar dışında bir şey öğrenmediğini ileri sürmüştür. Mezun olmasının ardından edebiyatta kariyer yapmaya başlayan Voltaire?in babası oğlunun hukuk eğitimi almasını istemekteydi. Bu sebeple Voltaire, Paris?te bir avukatın asistanı olarak çalışıyormuş gibi gözüküp, zamanının büyük bir çoğunluğunu hicivsel şiirler yazmakla geçirmiştir. Babası öğrendiğinde Voltaire?i yine hukuk okuması için gönderse de, o da yine yazmayı devam ettirmiştir. Sivri dili ile aristokratik ailelerin beğenilerini toplamıştır. Kral Xv. Louis?nin naibi, Orléans Dükü, II.Philippe?yi konu alan bir yazısı nedeniyle Bastile?de hapsedilmiştir. Oradayken çıkış yaptığı piyesi Oedipe?yi kaleme almış ve Voltaire ismini almıştır. Oedipe?nin başarısı Voltaire?i etkili bir isim yapmakla beraber onu Fransız Aydınlanmasına dahil etmiştir.
Hazır cevaplılığı ve sivri dili başına bela olmayı sürdürmüştür. Genç bir asilzadeyi gücendirmesi onun mahkeme dahi olmadan sürgün edilmesine yol açmıştır. Voltaire?in İngiltere?ye sürgünü, İngiltere?deki düşünsel durum ve yaşadıkları düşüncelerini büyük oranda etkilemiştir. İngiliz monarşisinden ve ülkenin din ve ifade özgürlüğüne verdiği değerden etkilenen genç yazar, ülkenin yazar ve düşünürlerinden de etkilenmiştir, Shakespeare gibi. Gençlik yıllarından Shakespeare?yi Fransız yazarlarına bir örnek olarak görse de, daha sonraları kendini ondan daha büyük bir yazar olarak görmüştür.
Üç yıllık sürgünün ardından Paris?e dönmüş ve fikirlerini İngiliz hükümetini konu alan kurgusal bir metinde toparlayarak basmıştır.İngilizler Hakkında Felsefi Mektuplar. İngiliz monarşisini daha gelişmiş ve insan haklarına daha saygılı görmesi nedeniyle yazıları Fransa?da büyük bir tartışmaya yol açmış ve sonunda öyle bir noktaya gelinmiştir ki, evrağın kopyaları yakılmış; voltaire ise Paris?i terk etmek için zorlanmıştır.

VOLTAİRE DÜŞÜNCESİ

Her ne kadar ömrü boyunca yurttaşlık hakları ve din özgürlüğü gibi kavramları savunmuş olsa ve var olan Fransız rejimini eleştirse de Voltaire demokrasiden yana değildi. Onun gözünde en iyi yönetim şekli ?aydın? bir monarşi veya aydın mutlakiyetti. Nitekim hayatının sonuna kadar aydınlanmış bir monarkın yönetimini ideal bir yönetim tarzı olarak savundu.
Bunun dışında sınıfların varlığını da bir zorunluluk olarak görmüş ve ne teorik ne de pratik açıdan bunu eleştirmiştir. Din açısından ise Voltaire?in tutumları biraz karışıktır. Filozoflardan olan Voltaire genellikle diğerleri gibi bir deist olarak tanımlanmıştır. Ancak çeşitli söylemleri nedeniyle ateist olduğu da düşünülmüştür. Ünlü felsefi eseri Felsefe Sözlüğü?nde araştırmacılara göre Voltaire?in deist çizgide kalmasının, kişisel nedenler bir yana, fikri nedeni onun yönetim biçimi konusundaki fikirleridir. Voltaire?e göre din halkın uygun biçimde yönetimi için neredeyse şarttır.

SÖZLERİ

?Ayrılık, tatmin edilmeyen aşkı arttırır.?
?Her zaman zevk, zevk olmaktan çıkar. Bir şeye düşkünlük hayvanlarda bile yoktur.?
?Hiçbir ordu, zamanı gelmiş bir düşünceye karşı duramaz.?
?İnsan zeka karşısında eğilir ama şefkat karşısında diz çöker.?
?İnsanoğlu hiç de kötü olarak yaratılmamıştır; ama hastalandığı gibi kötüleşir de.?
?İyi bir taklit, kusursuz bir yaratıştır.?
?Kendi nefsine hakim olan, dünyaya hükmedebilir.?
?Pek az insan başkalarının deneylerinden yararlanmayı bilecek kadar akıllıdır.?
?Seçilmiş birkaç kitaptan güzel ne olabilir??
?Tanrıya ettiğim dua pek kısadır; Tanrım düşmanlarımı gülünç duruma düşür.?
?Vahşiler hariç, bütün insanlar, kitapların hükmü altındadır.?
?Vatana sadakatla hizmet edenin atalara ihtiyacı yoktur.?
?Vatanımız, bütün asil ruhlar için en mukaddes bir yerdir.?
?Yarabbi ben düşmanlarımı yenmeye kadirim. Sen beni dostlarımdan koru.?