Vezüv , İtalya da Napolinin sekiz kilometre güney – doğusunda ,1.280 metre yükseklikte bir yanardağ. Bu yanardağın tarihte ilk püskürmesi 79 yılında olmuş ve Herculanum, Pompei şehirlerini lâvlarıyla örterek yok etmiştir. O zamandan beri yanardağ kül ve lâvlar saçmıştır.
Vezüv aktif bir yanardağ olup, zaman zaman buhar, duman, lav fışkırtır. Lav kraterinin çapı 1200 metredir. Vezüvün daha önceleri kuzeydoğusunda rastlayan Monte Somma Yanardağı olarak faaliyet gösterdiği yapılan kazı ve incelemelerden anlaşılmıştır. Bu eski yanardağın kraterinin çapı 16 kilometreyi bulmaktadır.
Vezüv Yanardağı sönmüş bir volkan dağıyken M.S. 79 senesinde bir anda kırmızı lavlarla kaplanmıştır. Vezüv Yanardağının bu ani faaliyete geçişi ile Pompei ve Herculaneum şehirleri lavlar altında kalmıştır. Pompeide yapılan kazılarda insan, hayvan, bitki ve yapılar yer yer açığa çıkarılmıştır.
Vezüv zaman zaman aktif yanardağ haline geçmiştir. 203, 472, 512, 685, 993, 1036, 1139, 1560 senelerinde de faaliyete geçen Vezüv 1631 senesinde büyük bir patlamayla yine etrafına lavlar saçmıştır. Vezüv 1794, 1872, 1906 senelerinde de volkanik faaliyetini göstermiştir. 3 Haziran 1929 günü Vezüvün tekrar faaliyeti çok ani olmuş, binlerce ton taş parçaları infilak neticesinde çevreye dağılmış, krater ağzı açılarak lavlar çevreye yayılmaya başlamıştır. Krater ağzında patlamalar devam ederken kül bulutunun taşıdığı elektrik yükleri arasında kuvvetli şimşek patlamaları görülmüştür. Vezüvün en son faaliyete geçişi İkinci Dünya Savaşında İtalyanın işgal edildiği günlerde 18 Mart 1944 günüdür.

Vezüvün Hiddeti
24 Ağustos 79da, Vezüvden dumanlar yükselmeye başladı. Bir patlama olacağını anlayan Pompei halkı, limana doğru kaçmaya çabaladı. Gemilere binebilenler, bir daha dönmemek üzere kentten uzaklaşmaya başladılar.
Sarsıntılar başlayınca, 20 dakika kadar süren bir şaşkınlık yaşandı. Halk paniğe kapıldı ve son bir hamleyle, 600 metre uzaktaki Sarno nehrinde olan bir limana atıldılar. Ne yazık ki, bu kişilerin yolunu da bir deniz kabarması kesti.
Dev dalgalar, bindikleri gemileri birer çöp gibi yukarıya kaldırıyor ve şehrin surlarının içindeki kızgın lav denizine doğru fırlatıyordu. Zaten bu arada, gökten iri kum taneleri büyüklüğünde, çok kızgın küçük taşlar yağmaya başlamıştı.
Şehrin insanları, rastgele sağa sola koşup duruyorlardı. İçlerinde farkında olmadan Vezüv''e doğru koşanlar bile vardı. Kurtuluşu evlerinde görenler, volkandan çıkan müthiş sıcaklık nedeniyle havadaki oksijenin kısmen gaz karbonik hale dönüşmesi ile boğuldular. Faciadan, yalnızca o sırada şehirde olmayanlar kurtulabildi.