Bilindiği gibi sınıfta açık ve yüz yüze bir iletişim vardır.Bu da iletişimin,doğrudan ve anında gerçekleştiğini gösterir.Aynı anda birden çok olay gerçekleşebilir.Bir öğretmeni ele aldığımızda;Öğretmen dersi anlatırken bir yandan öğrencilerinin tepkilerini ölçer,kural dışı davrananları uyarır,diğer yandan öğrencilere sorular yöneltir,zamanı kontrol eder.etkili bir sınıf ortamının sağlanması ve sürdürülmesi için öğretmen bu ortamı etkileyen fiziksel ve sosyal özelliklerin önemini bilir.
Sinif diger ortamlara benzemeyen ,kendine has özellikleri olan bir yerdir.Ögretmenin bu nedenle sinif ortaminda farkli bir takim rolleri vardir.Bu roller çok degisik bir sekilde belirtilse de genel olarak su sekilde ifade edilebilir:
müsavirdir,tavsiyelerde bulunurü
danismandir,yardimciü olur
disiplin saglayicidirü
bilgi verici,güdüleyicidirü
dis dünyaü ve sinif arasinda aracidir
ögreticidirü
ana-baba vekilidirü
ü düzenleyici ve deger tasiyicidir.
Sinif yönetimi ögretmenin en önemli görevlerinden biridir.Çünki sinif yönetimi sayesinde ögrenmeye ayrilan zaman artar.Dolayisiyla bosa giden zaman azalir.Sinifta düzen ve tutarli beklentiler gelisir.Ancak sinif yönetimi için önce sinifi tanimak gerekir.
Ögretmen sinifta ögrencilerle anlasmak ,uzlasmak durumundadir.Onlari ikna ederek yeni davranis gelistirmelerini saglayabilir.
Ögretmenlerin genellikle kullandiklari uzlasma stratejileri sunlardir.
1.Söz verme ve tehdit:?yaparsan seni ödüllendirecegim?yada ?yaparsan seni cezalandiracagim?
2.Asiri istekler veya yalanci ilimlilik:Yüksek beklenti ifade edip sonra pazarlikla düsürme
3.Dikkat çekici öyküler:Ögrencilerine baska sekilde davrandiklarinda hos olmayan sonuçlarla karsilasabileceklerini ima eder.
4.Üst yetkililere sikayet:?benim sahsen bir itirazim yok ama müdüre yada anne-babana söylememi ister misin?
5.Blöf.Ögretmenin uygulamayacagi cezalari uygulayacakmis gibi davranmasi.
6.Kisisel sikayet:?Beni hayal kirikligina ugrattin?<BR< bir olmamisti?
8.Yüceltme:?bu yüce bir davranistir ama henüz sizin bunu anlamaniz zor?
9.Genellestirilmesine sikayet:?herkes böyle yaparsa o zaman ne yapariz?
10.Böl ve yönet:Ögrenciler arasinda uzlasmazlik olan bir konuda?eger hepiniz uzlasirsaniz bunu düsünecegim?
11.Erteleme:?bunun hakkinda düsünecegim?
12.Haklari imtiyazlara dönüstürme:Gerçeklesecek durumlari sanki kendisi buna taraftarmis gibi gösterme
13.siki tedbir:
Bu uzlasma davranislarindan bazlari ögrenciler tarafindan da kullanilir.Ancak ögrenciler tarafindan kullanilan baska uzlasma teknikleri de vardir.<BR< azaltma
2.Adalete sikayet:?ona izin verdiniz bana niye vermiyorsunuz?
3.Böl ve yönet:?diger ögretmenler öyle yapiyor siz niye yapmiyorsunuz?
4.Ögretmenlerin seçici kullanimi:Ögrenci ögretmen ve yeni ögretmenler yeni isteklere daha yatkindir.
5.Üst yetkiliye sikayet:?annem olmadigini söyledi ama?
6.Grup isbirligi:Sinifin ögretmene karsi birlesmesi(tehlikeli boyutlara ulasabilen bir durumdur.)
Tecrübeli ögretmenler ögrenci stratejileri karsisinda nasil davranacaklarini daha iyi tespit edebileceklerdir.

ETKİLİ SINIF YÖNETIMİNİN İLKELERİ

ü Ögrencilerin kapasitesi çok önemlidir.
Ödüllendirilen davranis daha çokü tekrar etmektedir.
Degerlendirmenin baslica amaci ögrencinin ögreniminiü kolaylastirmaktir.
Motivasyonlu ögrenciler digerlerinden daha kolayü ögrenirler.
Yaratilistan gelen motivasyon dis etkilerle yaratilanü motivasyondan daha çok tercih edilmektedir.
Sik hatirlatmalar okunanlarinü hatirlanmasi için önemlidir.
Ögrenciler temel ihtiyaçlari karsilandigindaü daha iyi ögrenirler.
Ögretmenlerin pozitif beklentileri oldugundaü ögrenciler daha iyi ögrenirler.
Ögrencilere daha fazla zaman verildigindeü daha iyi ögrenirler.
Ögrencilerin ögrenim modelleri birbirlerine uygun haleü geldiginde daha iyi ögrenirler.
Ögrencilerden bir konu hakkinda açiklamaü istendiginde daha iyi ögrenirler.
Ögrenciler kendileri içinü genellestirmeleri ortaya çikarinca daha iyi ögrenirler.

SINIF YÖNETIMI TEKNIKLERI

Ögrencilere onlarla birlikte oldugunuzu gösterin.Ø
Ø Örtüsen durumlarla basa çikmayi ögrenin.
Sinif içi etkinlikleri yaridaØ birakmayin.
Tek bir ögrenci ile ilgilendiginizde bile diger ögrencileriØ ilginiz altinda tutmaya çalisin.
Ders islerken degisiklikler yapin veØ coskulu olun
Ögrenciyi elestirirken davranis odakli olun.ÖfkeyleØ patlamaktan kaçinin.
Sinif yönetiminde bu ilkelere uymak gereklidir.Ancak genellikle sinif yönetimi ögretmenin ilk dersteki tavrinin bir uzantisidir.O nedenle ögretmenin ilk derste neler yaptigi çok önemlidir.Ilk ders ve ögrencilerle ilk karsilasma için su öneriler sunulabilir:
Sinifin ilkv gününde güvenli ve hazirlikli oldugunuzu gösterin.
Siniftaki isleri nasilv ele alacaginiza önceden karar verin.Ilk gün birkaç dakika temel islemleri açiklayin.(yoklama,ders anlatimi,ödev kontrolü)
Sinif kurallariniv belirleyin ve onlara dikkat çekin.
Ilk gün sinif çalismasina basariylav tamamlanabilecek bir çalisma ile baslayin.
Yeni bir ögrenci grubuylav oldugunuz ilk haftalarda kendi yönetiminiz altinda sinifin katiliminin saglandigi etkinliklerde bulunun.
Açik yönergeler verin,yönergeleriv yapilabilir mesafede tutun,sik sik geri bildirim verin.
Yeterli ve iyiv hazirlanmis oldugunuzu sürekli gösterin.
Bir yandan profesyonelliginiziv korurken öte yandan hos olun.
Ilk derste olusturulan hava ders yilinin sonuna kadar genelde devam eder.Ilk izlenimler çok önemli oldugu için ögrenciler üstünde ilk izlenimlerin iyi olmasi yil boyunca etkisi devam eden bir avantajdir.

ÖGRETMEN TIPLERI

IS ÖGRETMENI:Is ilgisi yüksekv ögrenci ilgisi düsüktür.Yapilacak isler düzenlendiginde iyi bir ögretme oldugunu düsünür.
FAKIRLESMIS ÖGRETMEN:Ise de ögrenciye de ilgisiv düsüktür.Ögretmenlerin ögrencilerin ögrenmesi üstünde pek etkisi olmadigini düsünür.
SINIF ÖGRETMENI:Hem ise hem de ögrenciye olan ilgisiv yüksektir.Ikisine de olan yüksek ilginin ögrenmeye etkisi oldugunu düsünür.
v YAVASLAMIS SARKAÇ:Ise de ögrenciye de ilimli ilgi gösterir.Özellikle denetimi güç bir sinifla karsi karsiya kalan ve güvenini kaybeden ögretmenlerin durumudur.

ÖGRENCI TIPLERI:

Ögretmenler gibi ögrencilerin de farkli tipleri vardir.
BASARILI ÖGRENCILER:Bunlar derse yönelimli akademikv açidan basarili ögrencilerdir.Ders ve ödevlerini zamaninda yaparlar.Pek disiplin sorunu çikarmazlar.Okulu severler,hem ögretmen hem de arkadaslari tarafindan sevilirler.
SOSYAL ÖGRENCILER:Dersten ziyade kisilere yönelimlidir.Basariliv olmak için gerekli yetenekleri vardir ama sosyal iliskilere derslerden daha fazla önem verirler.Çok arkadaslari vardir ve arkadaslari onlari severler ama ögretmenleri için bazen yönetim problemleri çikardiklari için sevilmezler.Derste ögretmen onlari kolayca derse sokabilir ve kolayca sorularina cevap alabilir.
BAGIMLI ÖGRENCILER:Siklikla ögretmenden destek ve tesvikv beklerler.Ek çalisma ve yardima ihtiyaç duyarlar.Sik sik parmak kaldirirlar.Ortaokulda akademik basarilari düsük olur.Ögretmenler onlarin basarilarini yükseltmeye çalisirlar.Arkadaslari onlara ders çalistirmak istemezler,çünki onlari sosyal açidan yetersiz bulurlar.
YABANCILASMISv ÖGRENCILER:Zor ögrenirler ve muhtemelen okulu ter ederler.Çogunlukla okul ve onunla ilgili her seye açik veya gizli bas kaldirirlar,düsmanlik beslerler.Ögretmenler genelde onlara ilgisiz kalir veya reddederler.
GÖLGEv ÖGRENCILER:Arka planda kalip gözden kaçan ögrencilerdir.Her seyde ortadadirlar.Grup halinde etkinliklere katilir ama kendilerini ortaya koymazlar,gönüllü olmazlar.Bazilari ürkek ve sinirli bazilari ise sessiz ve bagimsizdirlar.Genellikle ögretmen ve diger ögrenciler onlarin farkina varmazlar veya iyi tanimazlar.
Ögretmenin siniftaki her gruptan ögrenci oldugunu akilda tutmasi ve gözden uzak gibi görünen ögrencilerin durumlarina karsida duyarli olmasi gerekir.

INSANCIL SINIF YAKLASIMI

Insancil sinif yaklasiminin ögrenme üzerine olumlu etkileri ve temel yaklasimlari vardir.
Insancil sinifin özellikleri sunlardir.
Ortam rahat ve isbirligiq ortamidir.
Bu siniflarda ögretimin temeli ögrencileri ilgileri,yararlari veq hedefleridir.
Ögrencilerin ilgi,deger ve hedeflerini belirlemelerineq yardimci olmayi hedefler.
Ögretmenler güven ortami olusturarakq ,ögrencilerin bireysel farkliliklarina uygun ögretim yöntemleri kullanmaya çalisarak yardim etmeye çalisirlar.
Her ögrenciye ulasmayaq çalisilir(ögrencilerin isimlerini ögrenme birebir iletisim kurmaya çalisma)
q Dikkatle dinleme
Ögrencilere karsi gerçekçi olma(gerçekçi övgü veq degerlendirmeler yapma)
Kendine karsi gerçekçi olma(duygularini dürüst birq sekilde dile getirme)
Iyi bir disiplin saglama(ögrencilere onlara degerq verildigini gösterme)
Reddedilmeyle basa çikma(ögrencilerin tepkiq vermelerini kisisel olarak algilamama)
Kendini çagirma(kendisi hakkindaq olumlu düsünme)

ÖGRETMENIN YANLIS INANISLARI

KONTROLv ETMELIYIM:Buna inanan bir ögretmen sinifta bagimli ve isyankar bir ortam yaratir.Ögrencinin her hareketini kontrol eder ,siki disiplin koyar,her davranisi izne baglar,ögrencinin aldigi karalari degil kendi kararlarini uygular.Oysa ögrenciler kendi aldiklari kararlara daha fazla uyarlar.
BENv ÜSTÜNÜM:Ögrencilerden bilgi deneyim ve sorumluluk alanlarinda önde olmasini,onlara hakim olmak ve asiri korumak olarak algilayan ögretmendir.Ögrencinin insan degeri ve onur açisindan kendisi ile esit oldugunu düsünmez.Onlarda yetersizlik ve degersizlik duygulari gelistirir.
HAKKIMv VAR:Ögrencileriyle karsilikli saygi ve sorumluluk haklarina duyarli olmayan bunlari tek basina kullanmaya yönelen ögretmendir.
MÜKEMMELv OLMALIYIM:Kendisinde ve ögrencilerinde hata kabul etmeyen,kusurlu olma cesareti gösteremeyen,gerçek üstü standartlara yönelen ögretmendir.
BEN ÖNEMLIv DEGILIM:Yukaridakilerin tersine ögrencilerini korurken,kendi temel gereksinimlerini gözetmeyen,öz deger ve yeteneklerine inanmayan,ögrencilerine paspas olan ögretmendir. Her ögrenci sinifa ait olmak ,kabul edilmek istegindedir.Her ögrenci önemli olmak ve ilgi çekmek ister ve davranislari da bu yöndedir. Sinifta olumsuz davranan ögrencilerin bu konuda umutlari kirilmis durumdadir.Çünki yapici yollarla kendilerine grupta bir yer edinemeyeceklerine artik inanmislardir.Eger ögretmen ve arkadaslarinin gözünde önem kazanmak sadece olumsuz davranmakla mümkün oluyorsa,öyle davranmaya baslarlar.
Bu ögrencilerin bu davranislarla elde etmek istedikleri sunlardir:
ILGI ÇEKME ISTEGI:Ögrenciv basari ve paylasma ile ögretmeninin yada arkadaslarinin ilgisini çekemiyorsa ilgi çekmenin baska yollarini bulur.Bu yollarin olumsuz olmasi onun için önemsizdir.
GÜÇ ARAYISI:Bu ögrenciler otoriteye baskaldirdigi,kurallarav direndigi,uyarilari dinlemedigi zaman kendini önemli hisseder.Bu ögrenciler kontrol ettikleri zaman kendilerini gruba ait hissederler.Isin nereye varacagini anlamak için baskaldirirlar ve mücadeleden vazgeçecegini bildikleri sinira kadar ögretmeni zorlarlar.Ögretmen güç çatismasina girmemelidir.Olumsuz davranisin sonuçlarinin ortaya çikmasina izin vermeli,ögrenciden baska bir is için yardim talep ederek isbirligi baslatmalidir.
INTIKAM ARAYISI:Bazi ögrencilerv yenilgi ve umutsuzluk duygulari içindedirler.Kendilerine kötü davranildigina inanirlar.Ögretmeni zalim bir diktatör olarak degerlendirirler.Kendileri nasil incinmisse ögretmeni de ayni sekilde incitmeye karar vermislerdir.Ögretmen incinmis hissetmemeye çalismali,kendi intikamini almayi düsünmemelidir.Aksine iyi bir iliski kurmalidir.
YETERSIZLIK GÖSTERISI:Kendileri için gerçek disiv hedefler koymus ve çok kez de basarisizliga ugramis olabilirler.Gruba uyum saglayabileceklerine ve katkida bulunabileceklerine inanmazlar.Umutsuzluga kapilip kenara çekilirler.Ögretmen bu durumda umutsuzluga kapilmamali,acimamali,her olumu çabayi desteklemelidir.
Olumsuzv davranislarin nedeni her zaman ögretmen degildir ancak ögretmen bunlara beklenen karsiligi verirse olumsuz davranisi desteklemis olur.

IYI BIR TESVIK EDICI OLMAK IÇIN:

Ögrencilere güven verin cesur olmalarina yardimØ edin.?yapabilirsin zaten yari yola gelmissin?
Olumluyu vurgulayin yanlislarØ yerine dogrulari isaretleyin.
Kendinize ve onlara saygiØ gösterin.Ögrencilerin nasil davranmalarini istiyorsaniz kendinize de ayni kurallari koyun.Özür dileyin,tesekkür edin.?yardima ihtiyacim vardi tesekkür ederim?
Yarisi azaltin,kendileri ile yarissinlar,kendileriniØ degerlendirsinler.Ögrencileri birbirleri ile yaristirmak kazanmanin ögrenmekten önemli oldugunu düsünmelerine sebep olur.
Ögrencilerin birbirlerine yardimØ etmelerini saglayin.Basarili oldugu bir alanda baska bir arkadasina yardim etmek ögrenci için güven saglayicidir.Özellikle basarisiz ögrencilere arkadaslari için bir sey yapma firsati verin.
Kendi disiplin tutumunuzu gelistirin.SorumlusuØ bilinmeyen suçlarda sorumlulugu tüm sinifa paylastirin.

CEZA DOGRUDAN BIR KONTROL ARACI OLARAK KULLANILDIGINDA SU ILKELERE DIKKAT EDILMELIDIR:
Cezaü keyfilik arz etmemelidir.
Ceza ögrenci tarafindan anlasilmalidir.ü
ü Cezai islem gizli olarak alinmalidir.
Cezanin hak edildigi düsüncesiü olusmalidir.
Cezai önlem derhal alinmalidir.Suçtan çok sonra verilen cezaü etkinligini yitirir.
Cezai önlem caydirici olmalidir.ü
Ceza suça uygunü olmalidir.
Ceza suçluya uygun olmalidir. Sikligi,yeri,zamanin iyiü ayarlanmasi,fiziksel siddet içermemesi ve kurallara uygun kullanilmasi halinde cezanin olumsuz islevlerinin azalarak,sinirlida olsa bazi yararlarinin olacagi söylenebilir.
Ögrenciye verilen ve yerine getirilmesi gereken ,okul kurallari ile ilgili emirler
KisaØ
AçikØ
KesinØ
ObjektifØ
ÇocugunØ psikolojisine uygun
Önceden verilmis olanlarla tutarliØ
Yaptirim gücüØ önceden belli
Yerine getirilebilirØ
Kararsizlik ve ikilemden uzakØ olmalidir.

SINIFTA UYGGUN OLMAYAN DAVRANISIN OLUSMASINI ETKILEYEN ETMENLER

1.Ögretmen çocugun davranislarina uygun tepkiler vermiyorsa:Bir gün iyi dedigi bir davranisa ertesi gün iyi demiyorsa ögrenci gelistirecegi dogru davranisi saptayamaz.Kafasi karisir.Ögretmen ne istedigini açik ve net olarak anlatmalidir.Iyi davranis ile kötü davranis arasindaki farki ve sonuçlarini ögrenci önceden bilmelidir.
2.Ögretmen dogru davranisi ödüllendirmiyorsa:Ögretmen sinif içi uygunsuz davranislari düzeltmek için gerekli elestiri ve yaptirimi nasil uyguluyorsa ;uygun davranislari da gözden kaçirmadan ödüllendirmeli ve taktirlerini belirtmelidir.Çünki pekistirme yalniz uygunsuz duruma yapilirsa istenmeyen davranis kalici olur.
3.Ögretmenin istekleri yada beklentileri ögrencinin yeteneklerine uygun degilse:Ögrenciye yönelik ögretmen beklentileri çok yüksekse,ögrenci yogun bir baski altinda kaldigini hissedecek ve bunun dogal sonucu olarak basarisizlik yasayacaktir.Çok düsük beklenti düzeyi de ögrencide dersten sikilma,ödev yapmama ve huzursuzluk davranislari gözlenmesine neden olabilecektir.Bu nedenle beklenti düzeyi ögrenci seviyesine uygun olmalidir.
4.Ögretmen ögrencilerin bireyselliklerine yeteri kadar hosgörülü davranmiyorsa: Ögrenciler de yetiskinler gibi kendi duygu ve düsüncelerini dile getirmeyi isterler.Ögrencilerin birbirlerine benzer tepkilerde bulunmalarini isteyen ve onlarin farkliliklarina gerekli saygiyi göstermeyen yada ödüllendirmeyen ögretmenlerine karsi ögrenciler istenmeyen davranislar sergilerler.
5.Ögretmen ögrencilerden istenen davranislara model olamiyorsa:Ögrenciler ögretmenlerinin ve yüksek statüdeki arkadaslarinin davranislarini büyük ölçüde taklit ederler.Ögretmen bu nedenle olumlu model olmalidir.
6.Ögretmen sinif içinde uygun olmayan davranislari genelde ceza ile kontrol ediyorsa: Ögretmenlerin bir kismi sinif içi olaylara ve kisilere çok çabuk duygusal tepkiler vermeye egilimlidirler.Kolayca kizan ve bagiran bu ögretmenler siniflarindaki en ufak uygun olmayan davranisi bile ceza kullanarak denetlemeye çalisirlar.Bu tutumda ögrencilerin davranislarina yansir ve istenmedik davranislar ortaya çikar.

ÖGRENCIDEN KAYNAKLANAN NEDENLER
Ø Eger ögrenci ögretmenine asiri bagimliysa ;her çalismasini ögretmene sorarak yada göstererek yapiyorsa arkadaslarinin dikkatini dagitir ve sinif atmosferini bozar.
Eger ögrenci dikkatini toplamada ve yogunlastirmada güçlükØ çekiyorsa
Eger ögrenci basarili olamadigi durumlarda kolayca umutsuzlugaØ kapiliyorsa
Çalismalarinda savruk ve daginiksaØ
Diger arkadaslariniØ çalisirken rahatsiz ediyorsa ve bölüyorsa
Eger ögrenci okula,arkadaslarinaØ ve ögretmenlerine karsi olumsuzsa
Ögrenci kisisel özbakim ve temizlikØ aliskanliklarini tam olarak gelistirmemisse
Ögrenci içine kapanik ve azØ konusan biri ise
Arkadaslari,okul ve ögretmenlerine karsi saldirgan birØ tutum içinde ise
Kendisini okul ögrenmelerine karsi güdüleyemiyorsaØ istenmedik davranislar ortaya çikacaktir.
Siniflarinda böyle ögrenciler olan ögretmenlerin kendilerini istenmedik davranislarin degistirilmesi konusunda egitmesi gerekmektedir.

ISTENMEYEN ÖGRENCI DAVRANISALRININ KONTROL EDILMESI

Istenmeyen ögrenci davranislari karsisinda gösterilmesi gereken ögretmen tepkileri
1.Olumsuz davranan ögrenciye bakilmasi:Olumsuz davranislarda bulunan ögrenciyle ögretmenin göz göze gelmesi ,sadece ögrenciye bakmasi yeterli olabilir.
2.Olumsuz davranisin belirtilmesi:Ögretmen ögrenciyi sözel olarak uyarabilir.Bu uyarilar ögrencinin kisiligini degil davranisini hedef almalidir.
3.Soru:Ögrencinin davranisi karsisinda ögretmen soru sorarak detayli bilgi alabilir.Ceza niteligi tasimayan her tür soru ögrencinin davranisi altinda yatan sebebi bulmaya yöneliktir.
4.Yönlendirici cümleler:Olumsuz davranis karsisinda yanlizca ögrenciye olumlu davranisin belirtilmesi yeterli olabilir.Ögrenci kendinden tam olarak ne istendigini ögrendiginde o davranisi sergileyebilir.
5.Ögrenci için iyi bir model olma:Ögretmen sinif içinde olumsuz davranisi belirtmekle kalmamali kendisi olumlu davranisi sergileyerek model olmalidir.
6.Ödüllendirme ve görmezden gelme:Ögretmen olumsuz davranislari görmezden gelerek olumlu davranislari övme ve ödüllendirme ile olumsuz davranislari degistirebilir.

KAYNAKÇA:
1.KÜÇÜKAHMET,L;Sinif Yönetiminde Yeni Yaklasimlar,2000
2.BACANLI,H;Gelisim Ve Ögrenme,1999