Piramitlerdeki bulgulara göre 4 bin yıllık geçmişe sahip olduğu ve ilk defa Mısır'da oynandığı bilinen satranç, Hindistan'daki ilk yazılı belgelere göre de önce İran ve Araplara, daha sonra da İspanya üzerinden tüm Avrupa'ya yayıldı.
Satranç üzerine yazılmış ilk eser olarak kabul edilen İspanyol Lucena'nın 1497'de yazdığı kitapta yer alan kurallar günümüze kadar hiç değişmedi. Dünya Satranç Federasyonu (FIDE), Türkiye Satranç Federasyonu ve Düşün Satranç Merkezi verilerinden derlenen bilgilere göre, satrancın en az 4 bin yıl önce Mısır'da oynandığına ilişkin ilk bulgulara piramitlerdeki kabartmalarda rastlandı.
Satrancın ilerleyen dönemlerde Çin, Mezopotamya ve Anadolu'da da oynandığına ilişkin izlere rastlanırken, MS 3 ve 4. yüzyıllarda Hindistan'da ''çaturanga'' ismiyle bilinen oyun bugünkü adını bu süreçte almaya başladı. Hindistan'daki ilk yazılı belgelere göre satranç, İran'a ve Araplara geçti. Arapların 7-8. yüzyıllarda İspanya'nın güneyinde hakimiyet kurmasıyla bu oyun İspanya üzerinden Avrupa'ya yayıldı.
500 YILDIR OYUNUN KURALLARI DEĞİŞMEDİ
400'lü yılların sonunda fil ve vezir taşlarının icadıyla satranç bugünkü şeklini aldı. Bu gelişmenin ardından İspanyol Lucena'nın 1497'de yazdığı ilk basılı satranç kitabında oyunun yeni kuralları açıklandı.
İspanya'da basılan bu ilk kitaptan sonra satrancın kuralları değişikliğe uğramadan günümüze kadar geldi. Satranç, İspanya'dan sonra İtalya, Almanya, Fransa, ABD ve Rusya'da yaygınlaşmaya başladı. Oyunla ilgili strateji, kurallar ve taktiklerin yer aldığı ünlü kitaplar 17. yüzyılda İspanyol El Greco ve 18. yüzyılda Fransız Philidor tarafından yazıldı.
19. yüzyılın sonlarında Anderssen, Morphy, Rubinstein ve Steinitz satrançta önemli oyuncular arasında öne çıkan isimler oldu. İlk uluslararası turnuvalar 1850'den itibaren yapılmaya başlanırken, 1886'da dönemin en kuvvetli oyuncuları Steinitz ve Zukertort arasında ilk dünya satranç şampiyonluk karşılaşması oynandı. William Steinitz 10 galibiyet, 5 beraberlik ve 5 yenilgi ile sonuçlanan 20 oyunluk seriyi kazanarak dünyanın ilk satranç şampiyonu oldu.
Kurumsal yapıdan uzak gerçekleştirilen satranç karşılaşmalarını organizasyon çatısı altında toplamak için Paris'te 20 Temmuz 1924'te Dünya Satranç Federasyonu (FIDE) kuruldu. Halen 161 ülkenin üye olduğu FIDE, kuruluşundan bugüne kadar kadar 5 binin üzerinde turnuva düzenledi.