îbni Teymiyye, içinde yaşadığı çağı şahsiyeti, görüşleri ve yazılarıyla meşgul etmiş ve devamh bir fikir hareketi meydana getirmiştir, Onun adı, yalnız Şam ve Mısır'da değil, bütün İslâm âleminde yankı uyandırmış ve tesiri nesiller boyu devam etmiştir. İbni Teymiyye, kendisinden sonra görüş ve fikirlerini gelecek nesillere aktaran birçok kitap ve risaleler yazmıştır. Bir kısım topluluklar, eserleri vasıtasıyla onun din anlayışını ve görüşlerini benimsemişlerdir. İbni Teymiyye, eserlerini fasih bir Arapça ve kuvvetli bir üslûpla kaleme almıştır. Mücadeleci ve sert dili hasımlarını sindirmiş, talebelerini de kendisine hayran etmiştir. Eserlerini selefiyeci bir bilgin olarak daima âyet, hadîs, sahâbî ve tabiîlerin fetvalarından almış olduğu delil ve hüccetlerle beslemiştir. Tefsire dair risaleleri: Bu risalelerin bir kısmında, tefsir hakkındaki metodlarım ve âyetlerden şer'î hükümlerin nasıl çıkarılacağını tafsilatıyla anlatmıştır. Tarihçiler, İbni Teymiyye'nin talebelerinden naklederek, tefsire dair yazmış olduğu risalelerin otuz cildi bulduğunu söylerler. Bunlardan bize sadece şunlar intikal etmiştir: 1 ? Tefsîru Sureti's-Samed (İhlâs Sûresinin tefsiri]: 2 ? Tefsîru'l-Muavvizeteyn (Felak ve Nâs sûrelerinin tefsiri), 3 ? Tefsîru Süreti'n-Nûr (Nur Sûresinin tefsiri).[2][75] Bu tefsirler Mısır'da basılmıştır. [3][76] Akaid hakkındaki risale ve kitapları: İbni Teymiyye'nin. eserlerinin en çoğu bu konu üzerindedir: 1 ? Kitâbu'1-îman, 2 ? Kitâbul-îstikame, 3 ? Îktizau's-Sırâtı'l-Müstakim, 4 ? Kitâbu'l-Furkân (Kahire, 1310, 1322 H.), 5 ? Şerhu'I-îsbahâniyye, 6 ? Risâletu'l-Hamaviyye, 7 ? Risâletu'l-Tedmuriyye, 8 ? Risâletu'l-Vâsıtıyye, 9 ? Risâletul-Gîylâniyye, 10 ? Risale fi'I-îhticâc Bi'1-Kader, 11 ? Risâletu'l-Ba'Iebekiyye (Kahire, 1328 H.), 12 ? Risâletu'I-Ezheriyye, 13 ? El-İklil Fi'1-Müteşâbih ve't-Te'vîl, 14 ? Risâletu Marâtibi'l-îrâde, 15 ? Risâletu'1-Kazâ vel-Kader, 16 ? Beyânu'1-Hüdâ Mine'd-Dalâl, 17 ? Mu'tekadâtu Ehli'd-Dalâl, 18 ? Maaricu'l-Vusûl (Bir kısım filozof ve karmatîlere reddiyedir). 19 ? Es-Sual Ani'1-Ârş, 20 ? Beyânu'l-Firkati'n-[4][77]Naciye[5][78] İstidlal metodlarına dair eserleri; 1 ? Nakdu'l-Mantık, 2 ? Er-Reddü Alâ'l-Mantık, 3 ? Er-Reddü Alâ'I-Felâsife.[6][79] Cedele dair bazı eserleri: 1 ? Minhâcu's-Sünne, 2 _ Muvâfakâtu Sahîhi'l-Menkul Li Sarîhi'l-Ma'kûl, 3 ? Tenbihu'r-İlaculi'1-Âkıl Alâ Temvîhi'l-Batıl. Îbni Teymiyye bu eserinde din, akaid, helâl ve haram üzerinde cedel konusunu incelemiştir. 4 ? El-Cevâbu's-Sahih Limen Beddele dîne'I-Mesîh (Kahire, 1322 H.). Şeyhu'l-îslâm îbni Teymiyye'nin bu Ölmez eseri, dört büyük cilt teşkil etmektedir. Müellif bunu şu iki gaye ile yazmıştır: a) Hıristiyanlar arasında îslâmiyeti yaymak, Meşinin mahiyetini açıklamak, Hıristiyanlık dînini ve îslâmî hakîkatları ortaya koymak, müslüman ve hıristiyanlar arasındaki savaşların sebebini incelemek, müslümanlara karşı tahrikleri ve zimmüerin durumlarını anlatmak. b) Kıbrıs'tan gelen bir mektupta[7][80] Hıristiyanlık dini anlatılmakta, sadece bunun hak din olduğu ve bütün insanların bu dîni kabul etmesi gerektiği belirtilmektedir. İşte İbni Teymiyye, bu mektuptaki fikirleri şiddetle tenkit ve reddetmiştir. Hıristiyanlığın eski bir din olup İslâmiyet gelince neshedildiğini, esasen mevcut Hıristiyanlığı Aziz Pavlos'un kurmuş olduğunu anlatmaktadır. İbni Teymiyye'nin bu eseri altı bölümden ibarettir. Birinci bölümde, hıristiyanlarm, Hz. Muhammed'in kendilerine değil, Araplara gönderildiği iddiası reddedilmektedir. Burada çocukların sünnet edilmesi ve domuz etini, kitapları değil, kendilerinin helâl saydıkları ele alınmaktadır. İkinci bölümde, Hz. Muhammed'in, onların dinini Kur'ân'da övdüğü ve tanımış olduğuna dair ileri sürdükleri iddialar reddedilmektedir. Kur'ân'da övülen Hıristiyanlığın, onların kabul ettiği şekilde bir Hıristiyanlık olmadığı açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde geçmiş peygamberlerle semavi kitapların, onların teslis inancını bildirmiş oldukları iddiası çürütülmektedir. Dördüncü bölümde, teslis akidesinin doğruluğuna dair ileri sürülen akli ve nakli deliller çürütülmekte ve tehvid akidesi isbatlanmaktadır. Beşinci bölümde, hıristiyanlarm, teslisi, birlikte çokluk şeklinde kabul edip kendilerinin de tehvid ehli olduklarına dair iddiaları münakaşa edilmekte ve birlikte çokluğun birbirine zıt olduğu, üç şeyin aynı zamanda hem «bir» hem «üç» olamıyacağı gösterilmektedir. Altıncı bölümde, Mesîhin, Musa aleyhisselâmdan sonra gelen peygamberlerin en büyüğü olduğu ve başka peygamberlerin gelmesine lüzum kalmadığına dair iddialar cerhedilmektedir. İbni Teymiyye, cedele dair bütün bu eserlerinde hem aklî, hem de nakli delillere dayanarak görüşlerini isbata ve muarızlarını susturmaya çalışmaktadır. Fıkha dair eserleri: İbni Teymiyye'nin en verimli eserlerinden .büyük bir kısmı da fıkha aittir: 1 ? Fetvaları: bunları Mısır ve Şam'da yazmış olup büyük ciltler teşkil etmektedir.[8][81] 2 ? Fıkhın kaide ve prensiplerini anlatan kitapları: Bu konuda, Kaide fi'I-İctihad Ve't-Taklid, Kaidetu'l-Cihad, Kaidetu'l-Kıyâs, Kavaid fi Ahkâmi'l-Kenais ve Kavaid fi'1-Vakf Ve'1-Vasâyâ gibi pek çok eserleri vardır. 3 ? Fıkha dair diğer risale ve kitapları: Burada Risâletu'1-Kı-yas, Risâletu'l-Hısbe, fi'1-İslâm, Kitab fi Nik&hi'l-Muhalil, Kitâbu's-Siyâseti'ş-Şer'iyye fi İslâhi'r-Râî Ve'r-Raiyye, Kitâbu'1-Ukûd, Kitâb fi Usûli'1-Fıkh, Kitâbu'l-Farki'l-Mübîn Beyne't-Talâk Ve'l-Yemin gibi eserleri zikredilebilir. Ayrıca İbni Teymiyye, dedesi Şeyh Mecdüddin'in «Kitabu'I-Muharrar fil'1-Fıkh» adlı eseriyle Şeyh Muvaffakuddin'in «Kitâbu'I-Umde fi'1-Fıkh» adlı eserini şerhetmiştir ki, bu sonuncusu birkaç cilt teşkil [9][82]etmektedir.[10][83] Talebeleri İbni Teymiyye'nin Kahire, İskenderiye ve Şam'da birçok talebe ve dostları vardı. Bunların bir kısmı halk'dan, diğer kısmı da ilim erbabı kimselerdir. İlimle uğraşan talebelerinin çoğu Hanbelî, bir kısmı da Şafiî idi. İbni Teymiyye, yaklaşık olarak 46 sene ders okutmuştur. Yani 21 yaşından 67 yaşına kadar, yâni ölünceye dek hocalık yapmıştır. En seçkin talebesi İbni Kayyim el-Cevziyye (691-751 Hî'dir. Babası Şam'da bulunan el-Cevziyye Medresesinin kayyimi idi. Bu sebepten O, bu isimle meşhur olmuştur. Sadece «İbnul-Kayyim» diye de anılır. Adı Şemşüddin Ebu Abdillah Muhammed b. Ebî Bekr'dir. İbni Kayyim el-Cevziyye'nin pek çok değerli eserleri vardır. İ'lâmu'I-Muvakkıîn (2 cilt, Delhi 1314 H.) El-Kelim tü't-Tayyib, Medâricu's-Sâlikîn (3 cilt, Kahire 1333 H), Zâdu'I-Maâd (Kahire, 1324 H.) Et-Turuku'1-Hikmiyye Fi's-SiyâsetTş-Şer'iyye (Kahire, 1317 H.), Miftâhu's-Saâde (Kahire, 1323 H.), İgâsetu'l-Lehfan (Kahire, 1318 H.), fctimâu'1-Cü-yûşi'lrislâmiyye Fi'r-Reddî aIa'I-Muattıle Ve'1-Cehmiyye adlı eserleri herkesçe bilinmektedir.[11][84] [1][74] Bu ve “bundan sonraki kısımlar müellifin «İbni Teymiyye» (Kahire, 1952 );âdlı eserinin 509-531. sayfalarından özet olarak tercüme edilmiştir.Çeviren. [2][75] Bu essr, Taberi tefsirinin kenarında basılmıştır (Delhi, 1329 H.) Çeviren. [3][76] İslam?da Fıkhi Mezhepler Tarihi, Prof. Muhammed Ebu Zehra, Hisar Yayınevi: 2/564. [4][77] Ayrıca bu konuda şu eserleri de vardır: 1 ? Kitâbü't-Tevessûl Vel-Vesile (Kahire, 1318 H.) 2 ? Kîtabu>Şârîmia-Meslûl alâ ŞâtimVr-RasûI (Haydarabad, 1322 H.) 3 ? El-Cevânü' Fi's-Siyâsetil-îlâhîyye (Bombay, 1306 H.) îbni Teynüyye'nin yukarıda zikredilen bir kısım risale ve kûçök bitapları, «Mecmûatü'r-Resâll» adı altında basılmıştır (Kahire, 1323 H.)Çeviren. [5][78] İslam?da Fıkhi Mezhepler Tarihi, Prof. Muhammed Ebu Zehra, Hisar Yayınevi: 2/565. [6][79] İslam?da Fıkhi Mezhepler Tarihi, Prof. Muhammed Ebu Zehra, Hisar Yayınevi: 2/565. [7][80] İslâm Ansiklopedisinde (İstanbul, 1950); İbni Teymiyye maddesinde bu mektubun Saydâ ve Antakya metropoliti PauTa ait olduğu kaydedilmektedir. Çeviren. [8][81] Bu fetvalar «Mecmûatul-Fetâvâ» adı altında (Kahire 1336-1339 H.) beş büyük cilt halinde basılmıştır. Çeviren. [9][82] İbni Teymiyye'nin gerek sağlığında, gerekse ölümünden sonra eser ve görüşlerini savunan veya reddeden İslâm âlimleri vardır. Bugün de aynı münakaşalar devam etmektedir. Meselâ; Yusuf en-Nebhânî, Sevabı-kul-Hakk (Kahire, 1323 H.) adlı eserinde İbni Teymiyye'ye hücum etmektedir. Buna karşılık, Ebûl-Maâlî eş-Şâfiî es-Selâmî de Gâyetul-Emâni (Kahire, 1335 H.) adlı eserinde bu hücumları reddetmektedir.Çeviren. [10][83] İslam?da Fıkhi Mezhepler Tarihi, Prof. Muhammed Ebu Zehra, Hisar Yayınevi: 2/565-567. [11][84] İslam?da Fıkhi Mezhepler Tarihi, Prof. Muhammed Ebu Zehra, Hisar Yayınevi: 2/567-568.
Kaynak: http://www.estanbul.com/ibni-teymiyenin-eserleri-ve-etkisi-93645.html