Bil. Uzm. Zeliha YAZICI*Bil. Uzm. Begümhan YÜKSEL**Dr. Cem GÜZELLER***
ÖZET
Okul öncesi dönemi çocukların gelişimde oldukça önemli bir yere sahiptir. Çocuk ilk eğitimini ebeveynlerinden alır ve onların ilk eğitimcileri anne babalarıdır. Anne babanın öğrettikleri ve yakın çevreden alınan bilgiler, çocuğun yaşamını önemli şekilde etkiler. Çocuk için gerekli olan en etkin eğitim anne, baba ve öğretmenin birlikte çalışmalarıyla gerçekleşir. Bu nedenle okulöncesi eğitim programına aile katılımını sağlamak çocukların gelişimi açısından önemle üzerinde durulan bir konu haline gelmiştirBu araştırmada ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan aile katılım çalışmaları ile ilgili görüşleri ve yapılan çalışmalara yönelik beklentileri incelenmiştir. Çalışmaya Antalya il merkezinden okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 3-6 yaş grubu çocuklarının anne babaları katılmıştır. Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden ve 3-6 yaş grubu çocuğu olan 175 anne baba araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Elde edilen bulgulara göre, anne babaların okul öncesi kurumlarda yapılan aile katılım çalışmalarında yer almak istedikleri ve en çok bireysel görüşmeleri tercih ettikleri, sınıf içi çalışmalarda yer almak istedikleri, düzenli olarak haberleşme mektupları gönderilmesini istedikleri ve öğretmenlerin ev ortamlarını ziyaret etmelerini istedikleri görülmüştür. THE PARENTS EXPECTATION ON THE PARENT INVOLMENT OF PRESCHOOL EDUCATION ABSTRACTPre-school period bears great importance in the development of children. A child receives his first education from parents thus parents are the first educators. The information taught by parents and closest environment influence the life of the child significantly. The most efficient education for the child is the one provided by parents and the teacher. For this reason, the participation of the parents in the pre-school education has gradually turned out to be an issue to which significant importance is attached.This research has investigated various views and expectations related with family involment activities conducted in pre-school education instutions. Parents of 3-6 year –old children going to pre-school education institutions located in Antalya participated in the study. 175 parents constituted the sample group of the research. To the findings, it has been observed that parents are willful to engage in family participation activities and they mostly prefer to involve in individual meetings. Furthermore, they desire to participate in class activities, receive status letters and get home visits of teachers.
Mesleki Eğitim Dergisi; 7(13):63-76. Ocak. Yayınlanmıştır.
*Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü,Okul Öncesi Eğitimi Öğrt. A.B.D Öğretim Görevlisi**Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü, Okul Öncesi Eğitimi Öğrt. A.B.D Öğretim Görevlisi***Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü, Öğretim Görevlisi GİRİŞİnsan yaşamının her döneminde gelişim, olgunlaşma ve deneyimlerle bağlantılı olarak kazanılan önemli geçişler vardır. Okul öncesi dönemi diğer gelişim dönemlerinin temelini oluşturduğu için bu dönemin sağlıklı ve zengin uyarıcılarla desteklenmiş en uygun yaşantılarla geçirilmesi son derece önemlidir. Erken çocukluk yıllarının önemi bilimsel araştırmalarla kanıtlanmıştır. Özellikle ilk beş yaşta, beyin ve sinir sisteminin hızlı gelişmesine paralel olarak çocuğun öğrenme kapasitesi hızla artmakta ve yeterli zihinsel gelişme için çevreden gelen uyaranlar önem kazanmaktadır. Aynı zamanda, gelişimin farklı boyutları birbirini pekiştirip, desteklemektedir (Büyükkaragöz, 1994:232; Aksoy Tokgöz, 2002:170; Güneysu ve diğ., 2005:50). Okul öncesi dönemde kurumsal eğitim kadar gerekli ve önemli olan eğitim, ailelerin eğitimidir. Bu nedenle, üzerinde durulması gereken en önemli noktalardan biri okul ve ailenin işbirliği içinde çocuğun eğitiminde yararlı olabilmelerini sağlamaktır. Okul öncesi eğitim kurumları çocuğun eğitimiyle birlikte ailelerin eğitimini de kapsamalıdır. Okul öncesi dönemdeki aile katılım çalışmalarında, çocukların ilk eğitimcilerinin anne, babaları olduğu görüşünden hareketle aileleri destekleyici, onları çocuk gelişimi ve eğitimi hakkında bilgilendirici, eğitici ve aynı zamanda çocuklarının eğitimine katılmalarını sağlayıcı şekilde sistematik ve kurumsal eğitimle evdeki eğitimi paralelleştiren bir yaklaşım sergilenmektedir (Tezel Şahin ve Ünver, 2005:23). Okul öncesi dönemde, ailelerle işbirliği yapmak ve onları eğitime dahil etmek, erken çocukluk dönemi eğitimcilerinin sorumluluklarının ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar okul öncesi eğitimin ailelerin ve çocukların eğitiminin birlikte alındığı durumlarda daha kalıcı nitelikte olduğunu göstermektedir (Maden, 1993: 173; Pehlivan, 2000, 110; Rosenblatt ve Peled, 2002:367). Çocukların sosyal, duygusal ve akademik açıdan gelişmesi ve başarılı olması açısından okul-aile işbirliği son derecede önemli görülmektedir.Aileyi ve çocuğun yakın sosyal çevresini birlikte ele alan kapsamlı çalışmaların, sadece anne baba eğitiminden ya da çocuğun ev ortamından soyutlanması yoluyla yapılan öğretmen merkezli kurumsal eğitim çalışmalarından daha başarılı olduğu görülmektedir (Maden, 1993:172). Aile ve çocuğa yönelik yapılan bilinçli uygulamalar, eğitimde istenilen amaçlara ulaşmada bir kat daha önem kazanmaktadır. Aile katılımının okul öncesi dönemde uygulandığında eğitimin daha kalıcı etkileri olacaktır. Okul öncesi eğitim kurumlarında yapılan aile katılımı çalışmaları; konferanslar, toplantı düzenleme, bireysel görüşme yapma, ebeveynlerin sınıf içi ve sınıf dışı etkinliklerine katılımının sağlanması, telefon görüşmeleri, ev ziyaretleri, haber mektupları düzenleme, bülten tahtası veya panoları hazırlama, kitapçıklar hazırlama, dilek kutsu düzenleme, toplu dosya hazırlama, teyp kayıtları tutma ve ebeveyn kütüphanesi düzenleme gibi çalışmalardan oluşmaktadır (Logsdon, 1998: 3; Ömeroğlu ve diğ., 2003a: 441; Ömeroğlu ve diğ., 2003b:130). Bu araştırmada ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan aile katılım çalışmaları ile ilgili görüşleri ve yapılan çalışmalara yönelik beklentileri incelenmiştir. YÖNTEMEvren ve ÖrneklemBu çalışma, betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma evrenini, Antalya ilindeki özel ve resmi okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 3-6 yaş grubu çocukların ebeveynleri oluşturmaktadır.Araştırmanın örneklemine, Antalya il merkezinde bulunan 10 SHÇEK’ e 10 Milli Eğitim Bakanlığına bağlı (iki Bağımsız Anaokulu, sekiz anasınıfı) okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 3-6 yaş grubu çocukların aileleri katılmıştır. Araştırmada kullanılan anket, 500 anne baba çiftine gönderilmiş ancak, ebeveynlerden araştırmaya katılmayı kabul eden 125 anne, 50 baba olmak üzere toplam 175 ebeveyn araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Veri Toplama Aracı Araştırma verileri araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir anketle toplanmıştır.. Geliştirilen anketin amaca uygunluğu için uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzmanların önerilerine göre anket maddelerinde düzenlemeler yapılmıştır. Uzman görüşlerine göre düzenlenen anket 2004-2005 eğitim öğretim yılı başında bir tane SHÇEK ve bir tane de MEB.’na bağlı okul öncesi kurumundaki 3-6 yaş çocuklarına sahip 50 ebeveyne uygulanarak ön denemesi yapılmıştır. Ön denemede anketler araştırmacılar tarafından ebeveynlere bireysel olarak uygulanmış ve soruların anlaşılırlılığı test edilmiştir. 2004-2005 eğitim öğretim yılının ikinci yarısında anketler ön deneme yapılan kurumlardan farklı olarak, 10 SHÇEK’ e ve 10 Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 3-6 yaş grubu çocukların ebeveynlerine kurum öğretmenleri aracılığıyla gönderilmiştir. Anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde aileye yönelik kişisel bilgiler yer almaktadır. İkinci bölümde ise ebeveynlerin çocuklarının devam ettiği okul öncesi eğitim kurumlarında tercih ettikleri aile katılım etkinliklerin, bu etkinliklerin türleri, içerikleri ile ilgili beklentilerine yönelik sorulardan oluşmaktadır. Verilerin AnaliziAnketle elde edilen verilerin kodlaması yapıldıktan sonra, bilgisayarda SPSS 13.0 paket programında düz ve çapraz tablolar üzerindeki dağılım oranları kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Bulgular ve TartışmaToplo 1: Araştırmaya Katılan Ebeveynlerin Demografik Özelliklerine Göre Dağlımı
| Cinsiyete Göre | ||||||
| n | % | |||||
| Anne | 125 | 71.0 | ||||
| Baba | 50 | 29.0 | ||||
| Toplam | 175 | 100.0 | ||||
| Ebeveynlerin Çalıştığı Kuruma Göre Dağılımı | n | % | ||||
| Kamu | 101 | 57,7 | ||||
| Özel | 74 | 42,3 | ||||
| Toplam | 175 | 100,0 | ||||
| Anne | Baba | Toplam | ||||
| Ebeveynlerin Yaşa Göre Dağılımı | n | % | n | % | n | % |
| 20-24 | 2 | 1,6 | – | – | 2 | 1,1 |
| 25-29 | 31 | 24,8 | 2 | 4,0 | 33 | 18,9 |
| 30-34 | 54 | 43,2 | 15 | 30,0 | 69 | 39,4 |
| 35-39 | 31 | 24,8 | 23 | 46,0 | 54 | 30,9 |
| 40-45 | 7 | 5,6 | 10 | 20,0 | 17 | 9.7 |
| Toplam | 125 | 100.0 | 50 | 100.0 | 175 | 100.0 |
| Eğitim Düzeyine Göre Dağılımı | n | % | n | % | n | % |
| İlköğretim | 5 | 4,0 | 1 | 2,0 | 6 | 3,4 |
| Lise | 32 | 25,6 | 18 | 36,0 | 50 | 28,6 |
| Yüksekokul | 17 | 13,6 | 9 | 18,0 | 26 | 14,9 |
| Fakülte | 65 | 52,0 | 21 | 42,0 | 86 | 49,1 |
| Y.lisans/Doktora | 6 | 4,8 | 1 | 2,0 | 7 | 4,0 |
| Toplam | 125 | 100.0 | 50 | 100.0 | 175 | 100.0 |
Araştırmaya katılan ebeveynlerin demografik özelliklerine bakıldığında; ebeveynlerin %71.0’ni anneler, %29.0’unu babalar oluşturmaktadır. Ebeveynlerin %57.7’si kamu kurumlarında, %42,3’ü özel sektörde çalışmaktadır. Ebeveynlerin yaşlara göre dağılımlarına bakıldığında, annelerin %1,6’sının 20-24 yaş arası, % 24.8’inin 25-29 yaş arası, %43.2’sinin 30-34 yaş arası, 43.2’sinin 30-34 yaş arası, %24.8’inin 35-39 yaş arası ve %5.6’sının 40-45 yaş grubunda olduğu; babaların % 4.0’ünün 25-29 yaş arası, %30.0’unun 30-34 yaş arası, %46.0’sının 35-39 yaş arası ve %10.0’unun da 40-45 yaş grubunda olduğu görüşmüştür. Eğitim durumlarına bakıldığında, ebeveynlerin %3.4’ünün ilköğretim, %28.6’sının lise, %14.9’unun iki yıllık yüksekokul, %49.1’inin lisans ve %4.0’ünün de yüksek lisans ya da doktora mezunu olduğu görülmüştür. Tablo 2: Ebeveynlerin Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Tercih Ettikleri Aile Katılım Etkinliklerinin Dağılımları
| Etkinlik Türü | n | % |
| Bireysel Görüşmeler | 65 | 37.8 |
| Kitapçıklar ve Haber Mektupları | 28 | 16.7 |
| Veli Toplantıları | 25 | 14.4 |
| Konferans ve Grup Toplantıları | 23 | 13.8 |
| Bülten ve Bülten Tahtası | 13 | 7.1 |
| Ev Ziyaretleri | 9 | 4.6 |
| Sınıf İçi ve Sınıf Dışındaki Etkinlikler | 5 | 2.2 |
| Dilek Kutusu | 4 | 1.9 |
| Çocukların Dosyalarının Düzenlenmesine Yardımcı Olmak | 3 | 1.5 |
| Teyp ve video kayıtları | – | – |
| Telefon görüşmeleri | – | – |
| Ebeveyn kütüphanesi | – | – |
| Toplam | 175 | 100.0 |
Tablo 2’ de görüldüğü gibi, aile katılım çalışmalarındaki etkinlik türlerine göre Ebeveynlerin % 37.8‘si bireysel görüşmelerin yapılmasını, %16.7’si çocuğun gelişimi ile ilgili haber mektuplarının gönderilmesini, % 14.4’ünü veli toplantıları yapılmasını, % 13.8’nin konferans ve grup toplantılarının düzenlenmesini, tercih ettikleri belirlenmiştir. Elde edilen verilerden de anlaşıldığı gibi ebeveynlerin çoğunluğunun (% 37.8) aile katılım çalışmalarından bireysel görüşmeleri tercih ettikleri görülmüştür. Ebeveynlerle, bireysel görüşmeler yoluyla iletişim kurmak erken çocukluk dönemi eğitim programının önemli bir parçasıdır. Ebeveynler çocukları ile ilgili bir takım beklentilere sahiptirler ve okulun çocukları hakkındaki görüşlerini bilmek isterler. Toplantılarda ya da farklı zamanlarda öğretmene soramadıkları bir çok soruyu bireysel görüşmelerde sorma fırsatı bulmaktadırlar. Bireysel görüşmelerde çocukları ile ilgili bilgi alışverişini rahatlıkla yapabilir, karşılaştıkları problemleri varsa onları nasıl çözecekleri konusunda öğretmenle bire bir tartışma olanağı bulabilirler. Anne babalar grupla yapılan toplantılarda çocukları ile ilgili problemi rahatça paylaşamayabilir. Bireysel görüşmede karşılıklı etkileşime girildiği için sorunun kaynağına inilebilir ve çözüm yolları üretilebilir (Can Yaşar, 2001:369; Ömeroğlu ve diğ., 2003a: 442; Ömeroğlu, ve Can Yaşar, 2005). Bu nedenlerden dolayı bireysel görüşmeler ebeveynlerin çoğunluğu tarafından tercih edilmiş olabilir. Tablo 3: Ebeveynlerin Veli Toplantıları ve Bireysel Görüşmelerin Düzenlenme Sıklığı ve Bu Görüşmelerde Ele Alınmasını İstedikleri Konulara Göre Dağılımı
| Ebeveynlerin veli toplantılarının düzenlenme sıklığına göre tercihleri | n | % |
| Ayda bir kez | 108 | 61.7 |
| Üç ayda bir | 42 | 24.0 |
| Senede iki defa | 13 | 7.4 |
| On beş günde bir defa | 12 | 6.9 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
| Ebeveynlerin bireysel görüşmelerin düzenlenme sıklığına göre tercihleri | n | % |
| Ayda bir defa | 88 | 50.3 |
| On beş günde bir defa | 80 | 45.6 |
| Üç ayda bir defa | 7 | 4.1 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
| Ebeveynlerin veli toplantıları ve bireysel görüşmelerde öğretmenlerden beklentileri | n | % |
| Çocuğumda görülen problemler varsa bunlara örnekler vererek açıklaması | 75 | 42.7 |
| Problemi çözmek için anne babası olarak bizim görüşümüzü de alması | 65 | 37.3 |
| Problemi çözmek için öğretmenin direk kendisinin çözüm önerisi sunması | 22 | 12.4 |
| Görüşmede çocuğumun olumlu özelliklerini söylemesini | 13 | 7.6 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
Tablo 3’ de görüldüğü gibi, Ebeveynler % 61.7’i veli toplantılarının ayda bir, %24.0’ü üç ayda bir, %7.4’ü dönem başı ve sonu olmak üzere yılda iki defa, % 6.9’u da on beş günde bir düzenlenmesini gerektiğini belirtmişlerdir. Ebeveynlerin bireysel görüşmelerin düzenlenme sıklığına göre tercihlerine baktığımızda ise, ebeveynlerin % 50.3’ünü ayda bir, % 45.6’sının on beş günde bir, %4.1’inin de üç ayda bir bireysel görüşmelerin düzenlenmesini istedikleri görülmektedir. Ebeveynlerin veli toplantıları ve bireysel görüşme sırasında öğretmenlerden beklentilerine baktığımızda ise, ebeveynlerin % 42.7’si çocuklarında görülen problemler varsa öğretmenlerin bu problemleri örnekler vererek açıklamasını, %37.3’ü problemi çözmek için ailenin görüşünün alınmasını, %12.4’ü çocuğun problemine yönelik çözüm yollarını öğretmenin sunmasını, % 7.6’sı da öğretmelerin aileyle görüşme sırasında çocuklarının olumlu özelliklerini anlatmaları yönünde olduğu görülmektedirTablo 4: Ebeveynlerin Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Aile Katılım Çalışmalarından Sınıf İçi ve Sınıf Dışı Etkinlik Tercihlerine ve Beklentilerine Göre Dağılımları.
| Etkinlik Türü | n | % |
| Sınıf içi etkinlikler | 139 | 77.7 |
| Sınıf dışı etkinlikler | 36 | 22.3 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
| Sınıf İçi Etkinlikler | n | % |
| Sınıf içinde hikaye okuma, onlarla birlikte kurabiye, salata vs yapmak ve şarkı, şiir okumak | 71 | 40.2 |
| Çocukların etkinliklerini onlarla birlikte sergilemek veya dosyaları yerleştirmede yardımcı olmak | 49 | 28.6 |
| Mesleğim hakkında bilgi vermek | 30 | 17.1 |
| Sınıfın düzenlenmesinde ve bakımında yardımcı olmak | 25 | 14.2 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
| Sınıf dışı etkinlikler | n | % |
| İnceleme gezilerinde yardımcı olma | 110 | 62.4 |
| Çalıştığım kuruma gezi düzenleme ve kurumun gezilmesine yardımcı olma | 65 | 37.6 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
Tablo 4’de görüldüğü gibi, ebeveynlerin %77.7’si sınıf içi etkinliklere katılmayı tercih ettikleri görülmektedir. Ebeveynlerin sınıf içi etkinliklere yönelik beklentilerine göre dağılımlarına bakıldığında, ebeveynlerin %40.2 ‘si sınıf içi etkinliklerden, sınıf içinde hikaye okuma, onlarla birlikte kurabiye, salata vb. yapmak, şarkı söyleme, şiir okumayı isterken, %14.2’si çocuklarla birlikte sınıfın düzenlenmesinde ve bakımında yardımcı olmayı istedikleri saptanmıştır. Ebeveynler, okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklarına sağlanan ortamın sağlıklı ve güvenli olması kadar, eğitim kalitesine de önem vermektedir (Metin ve diğ., 1991:97). Ebeveynler, sınıfta neler olduğunu merak etmektedir. Sınıf içi etkinliklere katılarak çocukları gözleme imkanı bulacaklardır. Ebeveynlerin sınıf içi etkinliklerde aktif rol alarak, çocuklarının eğitimini için sınıf ortamından yararlanma fırsatını değerlendirmek istedikleri düşünülebilir. Ebeveynlerin sınıf dışı etkinliklere yönelik beklentilerine göre dağılımlarında ise, %62.4’ ünün inceleme gezilerini, %37.6’sının ise çalıştıkları kuruma gezi düzenleme ve kurumun gezilmesine yardımcı olmayı tercih ettikleri görülmüştür. Tezel Şahin ve Turla (2003)’nın okul öncesi eğitim kurumlarında yapılan aile katılım çalışmalarının incelenmesi üzerine yaptıkları çalışma sonuçlarında, sınıf içi ve sınıf dışı etkinliklerde velilerin %73.9 oranında “kendi meslekleri ile ilgili alanlara yönelik” etkinliklere katıldıkları, %73.2 oranında da “gezilere katılarak” aile katılım çalışmalarında rol aldıkları tespit edilmiştir. Bu sonuçlar da araştırma sonuçlarından elde edilen verileri destekler niteliktedir. Tablo 5: Ebeveynlerin Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Aile Katılım Çalışmalarından Kitapçıklar ve Haberleşme Mektupları İle İlgili Tercihleri ve Beklentilerine Göre Dağılımları.
| Eve Haber Mektuplarının gönderilmesini isteme durumu | n | % |
| İsteyen | 171 | 97.7 |
| İstemeyen | 4 | 2.3 |
| Eve kitapçıkların gönderilmesini isteme durumu | n | % |
| İsteyen | 171 | 97.7 |
| İstemeyen | 4 | 2.3 |
| Haber mektuplarının içerikleri ile ilgili beklentileri | n | % |
| Çocuklarının gelişimi ve eğitimi ile ilgili bilgi edinmek | 96 | 54.7 |
| Haftalık programdaki etkinliklerden haberdar olmak | 54 | 30.8 |
| Oyun,oyuncak, beslenme, evde çocuğumla birlikte oynayabileceğim oyunlar, etkinliklerle ilgili bilgi edinmek | 16 | 9.2 |
| Çocukların etkinlikler sırasında çekilen fotoğrafların eve gönderilmesi | 9 | 5.3 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
Tablo 5’ de görüldüğü gibi ebeveynlerin % 97.7’ si eve düzenli olarak kitapçık ve haberleşme mektubu gönderilmesini tercih etmektedir. Eve gönderilen mektupların içerikleri ile ilgili beklentilerine baktığımızda ise, ebeveynlerin %54.7’sinin çocuklarının gelişimi ve eğitimi ile ilgili bilgi edinmek, % 5.3’ ününde çocukların etkinlikler sırasında çekilen fotoğrafları ile ilgili bilgi edinmeyi içeren mektupları tercih ettikleri görülmektedir. Elde dilen verilere göre, ebeveynlerin çoğunluğunun okuldan eve bir haber mektubu gönderilmesini beklemektedir. Haber mektupları, ev ile okul arasında etkili bir iletişim ağı kurarak, öğretmenler ve ebeveynler arasında etkili bilgi alışverişinin yanında, ebeveynlerin okula sık gidemedikleri durumlarda çocukların okulda neler yaptıklarıyla ilgili bilgileri edinmesine olanak vermektedir. Bu da ebeveynlerin okulun bir parçası olduklarını hissetmelerini sağlayacaktır (Carter, 2003). Çocuklarının gelişimleri ve eğitimleri ile ilgili düzenli bilgi almak ebeveynleri rahatlatacak ve çocuklarının eğitiminde değerli olduklarını hissetmelerini sağlayacaktır.Tablo 6: Ebeveynlerin Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Aile Katılım Çalışmalarından Bülten Tahtası İle İlgili Tercihleri ve Beklentilerine Göre Dağılımları.
| Bülten tahtası | n | % |
| Okulda Bülten Tahtası var | 137 | 78,3 |
| Okulda Bülten Tahtası yok | 38 | 21.7 |
| Bülten tahtasında yer alan konulara ilişkin beklentileri | n | % |
| Çocukların günlük yaptıkları etkinlikleri yer alması | 60 | 34.5 |
| Çocuğun gelişimi, oyun, oyuncak, beslenme gibi konularla ilgili bilgilerin yer alması | 43 | 24.7 |
| İnceleme gezileri, konferans veya davetler gibi duyuruların yer alması | 25 | 14.2 |
| Ailelerin evde çocukları ile birlikte yapabilecekleri oyun ve etkinlik örnekleri | 23 | 12.9 |
| Çocukların yaptıkları etkinlikler sırasında çekilen fotoğraflar | 20 | 11.4 |
| Acil telefon numaraları | 4 | 2.3 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
Tablo 6’ de görüldüğü gibi ebeveynlerin % 78.3’ü okulda bülten tahtası veya ilan panosunun bulunduğunu belirtmişlerdir. Ebeveynlerin bülten tahtası veya panoda yer almasını istedikleri konularla ilgili beklentilerine baktığımızda ise, % 34.5’i çocukların günlük yaptıkları etkinliklerin yer alması, %2.3’ünün de acil telefon numaralarının yer alması yönünde olduğu görülmektedir. Bülten tahtası, anne babalar için eğitim programlarını, okul ve sınıfla ilgili haberleri, duyuruları, çocuk gelişimi ve eğitimi ile ilgili bilgileri, çocukların yaptıkları etkinlikleri, güncel bilgileri ailelerle paylaşmak amacıyla hazırlanan bir kaynaktır. Elde edilen sonuçlarda da görüldüğü gibi okullarda bülten tahtası bulunmaktadır ve bu Beklenen bir sonuçtur. Aileler bülten tahtasında en çok çocuklarının günlük yaptıkları etkinliklerin sergilenmesini görmek istemektedirler. Bu sonucun, aileler çocuklarının daha çok gün içerisinde neler yaptıklarını merak ettiklerinden dolayı kaynaklandığı düşünülebilir. Tablo 7:Ebeveynlerin Çocukların Gittiği Kurumdaki Öğretmenlerinin Ev Ziyaretleriyle İlgili Beklentilerine Göre Dağılımı
| Ebeveynlerin Ev ziyaretlerini isteme durumu | n | % | |
| Ev ziyareti isteyen | 150 | 85.7 | |
| Ev ziyareti istemeyen | 25 | 14.3 | |
| Ebeveynlerin Ev ziyaretinin düzenlenme sıklığına göre tercihleri | S | % | |
| Ayda bir | 78 | 44.3 | |
| Eğitim öğretim yılın başında ve sonunda | 74 | 42.3 | |
| On beş günde bir | 23 | 13.4 | |
| Toplam | 175 | 100.0 | |
| Ebeveynlerin Ev ziyaretlerinin amacına göre beklentileri | n | % | |
| Çocuğumun gelişimini ve bizimle iletişimini gözlemek | 105 | 60.1 | |
| Çocuğum ve ailemle ilgili bilgileri paylaşmak | 41 | 23.6 | |
| Öğretmenin bizimle ilişkilerini geliştirmek | 21 | 12.2 | |
| Çocuğumun bir sorununu konuşmak | 7 | 4.1 | |
| Toplam | 175 | 100.0 | |
Tablo 7’ de görüldüğü gibi, ebeveynlerin %85.7’sinin ev ziyaretleri yapılmasını istedikleri görülmektedir. Ev ziyaretlerin sıklığında ise ebeveynlerin %44.3’ünün ayda bir, %42.3’ünün de yılda en az iki defa ev ziyareti yapılmasını istedikleri görülmektedir. Ebeveynlerin ev ziyaretlerinin amacına göre beklentilerine bakıldığında, ebeveynlerin % 60.1’i çocuğumun gelişimini ve bizimle iletişimini gözlemek olduğu görülmektedir. Çocukların evlerine yapılan ziyaretler önemli eğitim fırsatları sunmaktadır. Öğretmenin düzenli ev ziyaretleri yapması, çocukları ve aileleri daha iyi tanımasına fırsat vermektedir. Öğretmen ve aile arasında yakın bağlar kurularak okul ve aile arasındaki iletişimi arttırmaktadır. Aile, ev ziyaretleri sırasında duygu ve düşüncelerini daha rahat ifade edebilmektedir (Carter, 2003; Ömeroğlu, ve Can Yaşar, 2005). Araştırmadan elde edilen sonuçlarda da ebeveynlerin beklentilerinin bu yönde olduğu görülmektedir.Tablo 8: Ebeveynlerin Çocuğun Devam Ettiği Kurumda Konferans ve Grup Toplantılarına Konusundaki Görüşleri
| Ebeveynlerin konferans ve grup toplantılarını katılma durumu | n | % |
| Konferans ve grup toplantılarına katılan | 124 | 70.9 |
| Konferans ve grup toplantılarını katılmayan | 51 | 29.1 |
| Konferans ve grup toplantılarında konu tercihleri durumu | n | % |
| Çocuğun gelişimi, iletişim, disiplin vb | 74 | 42.3 |
| Mevcut çalışmaların değerlendirilmesi ve gelecekte verilecek eğitim önerilerinin sunulması | 67 | 38. 4 |
| Anne babaların ihtiyaçları ve karsılaştıkları sorunlar üzerinde | 34 | 19.3 |
| Toplam | 175 | 100.0 |
Tablo 8’ da görüldüğü gibi ebeveynlerin % 70.9’u çocuklarının okullarında yapılan konferans ve grup toplantılarına katıldıklarını belirtmişlerdir. Konferans ve grup toplantılarında beklenen, ailelerin yapılan konferans ve grup toplantılarını katılmasıdır ki elde edilen sonuçlarda bu yöndedir. Ebeveynlerin konferans ve grup toplantılarında hangi konular üzerinde durulması gerektiği konusunda beklentilerine baktığımızda ise, % 42,3’ü çocuğun gelişimi, iletişim, disiplin vb. konular, %19,3’ü de anne babaların ihtiyaçları ve karsılaştıkları sorunlarıyla ilgili konuların ele alınması yönünde olduğu görülmektedir. Konferans ve Grup toplantıları, ebeveynlerin kaygılarını azaltmak, çocuk gelişimi ve eğitimi ile ilgili bilgileri öğrenmelerine yönelik yapılan bir etkinliktir. Konferansların konusu gereksinimlerine yanıt verecek bir konu olması katılımı artıracaktır. Bu nedenle konu belirlenirken, ihtiyaç belirleme çalışmalarında çocuğun gelişimi ve eğitimine ilişkin olarak en çok gereksinim duyulan konu seçilmelidir (Ömeroğlu ve diğ., 2003b:130). Ebeveynlerin çoğunluğunun, konferans ve grup toplantıların da konu tercihleriyle ilgili bulgularda bu doğrultudadır. Sonuç ve ÖnerilerEbeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan aile katılım çalışmaları ile ilgili görüşleri ve yapılan çalışmalara yönelik beklentileri incelenme üzerine yapılan bu çalışmada, elde edilen bulgulara göre, anne babaların okul öncesi kurumlarda yapılan aile katılım çalışmalarında yer almak istemektedir. Aile katılım çalışmalarından en çok bireysel görüşmeleri tercih ettikleri belirlenmiştir. Ebeveynlerin çoğunluğu düzenli olarak haberleşme mektupları gönderilmesini ve öğretmenlerin ev ortamlarını ziyaret etmelerini istedikleri görülmüştür. Ayrıca sınıf içi çalışmalarda yer almak istedikleri görülmüştür.Okul öncesi dönemde, çocukların gelişimi ve eğitimi ile ilgili istenilen amaçlara ulaşılmasında ailelerin eğitime dahil edilmesi son derece önemlidir. Araştırma sonuçlarında da görüldüğü gibi aileler eğitime katılmada isteklidir. Okul öncesi eğitim kurumlarında “ailelerin eğitime katılımı” için planlı ve programlı çalışmalar yapılması bu tür çalışmaların daha etkili ve kalıcı bir şekilde yürütülmesine yardımcı olacaktır. Eğitimciler, aile katılım çalışmalarını planlarken ailelerin kültürel farklılıklarını ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurabilir. Planladıkları aile katılım çalışmalarında ailelerin görüşlerine yer verilebilir. Eğitimciler, ailenin katılımını engelleyecek gerek mali, gerek yönetimsel faktörler daha önceden belirlenerek onların katılımını sağlayabilecek önlemler alınabilir, aileleri özendirecek çalışmalar yapılabilir. Kaynakça Aksoy Tokgöz, İ. 2002. “Erken Çocukluk Döneminde Düşünmeyi Öğretme ve Yaratıcı DüşünceEğitimi.” Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi Sempozyumu: Geleceğe Bakış. KÖK Yayıncılık,Ankara. s.170-174.Büyükkaragöz, S. 1994. “Okul Öncesi Eğitim Programlarında Yeni Yaklaşım: Proje ve Türkiye’dekiUygulamalar.” 10. YA-PA Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri. YA-PA Yayınları,İstanbul. s.221-234.Can Yaşar, M. 2001. “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Ailenin Eğitime Katılımı”, Gazi ÜniversitesiAnaokulu/Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı 2001-2002 Ders Yılı Rehber Kitaplar Dizisi, YA-PA YayınPazarlama San. ve Tic. A.Ş., İstanbul, ss.366-375.Carter, S. 2003. A Sourcebook for Effective Family-School-Community Partnerships. Funding forthis document was provided to CADRE, a project of Direction Service, through CooperativeAgreement United States Department of Education. (http://www.vesid.nysed.gov/specialed/publications/persprep/cadre.pdf., erişim. 02.06.2006.) Güneysu, S., Çağlayan, E. ve Kaygısız, P. 2005. Beyin Araştırmalarının Eğitime Yansıması. SMGYayıncılık, Ankara. Logsdon, J. 1998.“Parent Involvement. So Much More Than Ever Before “College of HumanEnvironmental Sciences. v. 7(1): (http://www.uky.edu/HES/rcfc/vol7no1/vol7no1_page3.html.erişim. 09.06.2006.) Maden, Duyan. 1993. “Okul Öncesi Eğitimde Yeni Yaklaşımlar.” 9. YA-PA Okul Öncesi Eğitim veYaygınlaştırma Semineri, İstanbul: 172-174. Ömeroğlu, E., Yazıcı, Z. ve Dere, H. 2003a. “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Ebeveynin EğitimeKatılımı”, Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar (Yayıma Hazırlayan: Doç. Dr.Müzeyyen Sevinç), Morpa Kültür Yayınları, İstanbul, S.440-446. Ömeroğlu, E., Kandır, A. ve Ersoy, Ö. 2003b. 36-72 Aylık Çocukların Eğitimi için Yıllık PlanÖrnekleri ve Aile Katılım Çalışmaları. Morpa Kültür Yayınları. İstanbul. Ömeroğlu, E. ve Can Yaşar, M. 2005. “ Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Ailenin Eğitime Katılımı.”Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi.s:62. (http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi62/omerogluyasar.htm, erişim 05.09.2005). Pehlivan, İ. 2000. Okul-Çevre İlişkileri, (Yönetici Adaylarının Eğitimi Ders Notları), AnkaraÜniversitesi Yayınları, Ankara. Rosenblatt, Z. And Peled, D. 2002. “School Ethical Climate and Parental Involcement”, Journal ofEducational Administration. 40(4):349-367. Tezel Şahin, F. ve Turla, A. (2003). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Yapılan Aile EğitimÇalışmalarının İncelenmesi. " OMEP Dünya Konseyi Toplantısı ve Konferansı. Kuşadası. BildiriKitabı 1.s :379-392 Tezel Şahin, F. ve Ünver, N.,(2005). “Okulöncesi Eğitim Programlarına Aile Katılımı.” KastamonuEğitim Dergisi. 13(1): 1 23-30