ÇEŞİTLİ BESİ İPUÇLARI
Develer Selenyum eksikliğine karşı çok hassastırlar. (Selenyum eksikliği develerde kalp krizine sebep olur) Ot yada samanı aldığınız kaynağı değiştirdiğinizde bunların selenyum seviyesini kontrol ettirin. Yaşadığınız bölge Selenyum açısından zengin bile olsa bunu yapın .Çünkü ekim sahaları sulama gibi nedenlerden dolayı farklılıklar gösterebilir. Genç ve hamile develer başta olmak üzere develerin kanındaki selenyum seviyesini periyodik olarak kontrol ettirin. Selenyum noksanlığı genç develer için öldürücü olabilir.Bu noksanlık yetişkinlerde üremeden ve az kıllı posttan, kas zayıflığına- deformasyonuna ve bağışıklık zayıflamasına sebep olmaktadır. Eğer gerekirse ilave olarak Selenyum az bir miktar tahıla yada bir mineral karışımına karıştırılıp verilir. Verilen selenyum gözlenmelidir. Aşırı selenyum problemlere yol açar.
Develer kuru yonca türü otların yarattığı gaz şişkinliğine karşı hassastırlar. Hatta ot yonca karışımı da gaz yapar.Normal ot samanı en iyi saman türüdür. Develerinize yonca türü saman yedirmeyiniz
Çok fazla tahılda bir çok probleme sebep olabilmektedir. Eğer tahıl beslemesi yaparsanız bir günde 2 kez 400 gr mı geçmeyin. Fazla besi az besiden daha tehlikelidir. Develer zengin konsantre yiyecekler için yaratılmamışlardır. Onlara kaba yiyecekler uygundur.
Yüksek karbonhidratlı, yüksek proteinli yiyecekler , deveniz için lezzetli görünse de , bunlar develerinize uygun değillerdir.
Kuru otla beslenen ve hiç yeşil yedirilmemiş develer vitamin-mineral ilavesine daha az ihtiyaç duyarlar. A ve E vitaminleri yeşil otlarda zengindirler Fakat kuru saman içerisinde hızlıca azalmaktadırlar. Doğal vitamin olarak E vitamini sentetik E vitamininden daha etkilidir. Kan yapıcılar demir ve bakır içerirler .Normal durumlarda önerilmez
Develerin tuza çok ihtiyacı vardır.Tuz blokları kayaları uygundur. Toz halindeki tuz uygun değildir. Develerin tuza istedikleri zaman ulaşabilmesi önerilir.
İnekler ve tavuklar için hazırlanmış yemleri asla develere vermeyin. Bunlar özel büyütücü kimyasallar içerebilir. Bunlar develer için zehirli olabilir. Bunlar yerine at yemlerini tercih edin.
DİĞER İPUÇLARI
Diğer hayvanlar için faydalı ve güvenli ilaçlar develerde problemlere yol açabilir. Örneğin böbrekler için kullanılan ilaçlar.
Çeviri / Derleyen :İ.C.Genç (Roger Berry den alınmıştır)
DEVELERİN BESİSİ
Develer mevsime göre kuru yada yaş besiye alınırlar. genelde Nisan ayında yaşa geçilmeye başlanır agustos ayına kadar devam edilir..Deve kurudan yaşa geçirilirken KARA BOYA denen yeşilimsi beyaz bir renkte olan bazı aktarlarda satılan bir madde kullanılır. Bir kaşık kadar deveye verilir. Devenin ağzı kara olur. Deve yaşı daha iştahlı yer.
( Bu bilgi İncirliova Deve ve Deve Güreşi Sevenler Derneği başkanı Sayın Tayfur Bayırdan alınmıştır.: Yer :Devciler Kahvesi 01/04/2007)
DEVESİNİN BESLENME TAKVİMİ
MART-Kuru ot
NİSAN,MAYIS- Yeşil otlar
HAZ,TEM,AĞU,EYLÜL-Fi otu,Burçak,Hasıl,Arpa hamuru
EKİM,KASIM,ARALIK-Kuru üzüm,Kuru incir
OCAK,ŞUBAT-Beslenme kesilir,yemez.
“Atburgazlı yaşılı bir deve kervancısının anlattıklarınıda ilave etmek istiyorum
Yeşil olarak Yandak, Kangal dikeni, Aslan Çalısı
Kuru olarak Fiy samanı, Fasulye Samanı, Nohut Samanı
Bunlar keletire konularak veriliyormuş.
Burçak, arpa un haline getirilip ,su ile karıştırılıp yumruk büyüklüğünde devenin ağzına veriliyormuş
Günde 20 litre su yarısı öğlen yarısı akşam içiriliyormuş.Sabahları deve su içmiyormuş.”
Aşağıdaki kısım Milli Kütüphanede ki araştırmamızda bulunan 103. Topçu Mecmuasından alınmıştır.
Özetlenerek Türkçeleştirilmiştir.
Tarih: 1960 Yazar:Yzb. Suphi
Deve çöllerin hayvanı olduğu için dişleri kesici ve sivridir. Deve tabiatta otlamaya bırakılacaksa Bir günlük gıdası için 6 saatlik bir zamana ihtiyacı vardır. Gıdası diğer hayvanların sevmediği dikenli, tuzlu, acı, ekşi, ve kaba otlardan oluşur.
Mide hacmi 80 litredir. Sabah kuşluk vaktine kadar, akşam ve gecenin serinliğinde sakin bir sahada tek başına otlamayı sever. Sıcakta deve otlamaz. Deve yonca gibi otları sevmez.
Otlatılmayan bir devenin günlük taze ot ihtiyacı 30-50 kilodur. Deve sevmediği otu yemez. Aç kaldığında yemek zorunda kalır, fakat bu hastalanmasına sebep olur.
Hamurla besleme
Devenin diş ve mide yapısı gereği hamur verilir. Bu besleme şekli Anadolu da kışın yapılır.En uygun hamur Arpa unundan yapılır. Yulaf unu kabadır hazmı zorlaştırır. Buğday hamuru ise Devede hazımsızlık yapar.Devede ishal yapar. Arpa unu bulunmazsa buğday unu verilebilir. Uzun süre verilmesi uygun değildir. Verilecek un ince olmalıdır.
Kışın soğuk zamanlarda Arpa ununa 1/3 oranında burçak veya bakla kırmaları ilave etmek faydalıdır. Bakla devenin gıdası için önemlidir.Kepekten yapılan hamurlar Devede ishal yapar.
Hamurlar develere top halinde verilir. Her top yaklaşık bir nar büyüklüğünde 200 gram kadar olur. Bu top 150 gram kadar su çeker,Bu şekilde hazırlanmış toplardan 6-8 adet normal büyüklükte bir deveye verilebilir.
Develere hamur Arabistan da ve Anadolu da bir kere ikindi vakti verilir. Askeriyede kullanılan develere fazla çalışacakları için günde iki defa sabah ve akşam belirli saatlerde verilir.
Hamurdan başka develere saman verilmesi gereklidir. Bakla samanları daha uygundur.Bakla samanı tuzludur. Develer tuzdan mahrum bırakılmamalıdır.
Orduda 1960 yıllarında istihdam edilen develerin istihkakı şu şekildedir.
Kırılmış Arpa Saman
5,5 6,5 Top çeken develere
4,5 6,5 Yük ve Binek develerine
Burçak verildiği taktirde
Kırılmış arpa Burçak
4 1,5
Saman verilmezse yerine 8 kilo ot verilir. Tuz ihtiyacı (5-10) gram dır.Hamurla karıştırılarak verilir. Taze ot mevsiminde tuz miktarını (20-30) gram a kadar çıkarmak gerekir.
Deveye fazla hamur vermek hazmı güçleştireceğinden zararlıdır. Arpa asla diri verilmemelidir.Çünkü arpa geviş için tekrar ağza gelmez.Olduğu gibi dışkıyla atılır. İşe yaramaz. Savaşta değirmen bulunamadığı için bu yüzden bir çok deve ölümleri olmuştur.
Deveye yeşil ot zamanında 1,5-2 kilo arpa unu hamuru vermek gerekir.
Deveye arpa unundan başka zorunlu kalınması halinde nohut kırması, ak darı kırması, buğday unu, mısır unu, bakla fasulye kırması verilebilir.
Devenin su ihtiyacı
Develer yazın daha az su içerler. Kışın bir defa, yazın iki kere su vermek gerekir.Develere su yemden önce soğuk olarak verilir. Anadolu da suya biraz arpa unu serperek develere un verirler.
Un eklemek devenin suyu daha iştahla içmesine sebep olur.
Bir deve günde 20 litre suya ihtiyaç duyar.