Mart 10th, 2013
Neredeyse herkes ?Yeni Anayasa?nın nasıl olması gerektiğini tartışıyor. Oysa öncelikle sorulması gereken, şu anki Meclis?in ?Yeni Anayasa? yapma yetkisi olup olmadığı? Yanıtı ise basit? Kesinlikle HAYIR! ?Neden yapamaz?? sorusunun yanıtını Prof. Dr. Kemal Gözler?in www.anayasa.gen.tr/tbmm-yeni-anayasa.htm adresindeki ayrıntılı raporundan, olabildiğince basit bir şekilde anlatmaya çalışacağım. Anayasa hukukuna göre ?asli kurucu iktidar? yeni bir anayasa yapma, ?tali kurucu iktidar? ise mevcut bir anayasada değişiklik yapma yetkisine sahip; bugün sipariş üzerine ?Yeni Anayasa? yapmaya kalkan profesörlerin önceden yazdığı kitaplarda da bu böyle? ?Asli kurucu iktidar? yeni bir devlet kurulduğunda (sömürgelerin bağımsızlığa kavuşması, devletlerin birleşmesi veya ayrılması gibi) veya devrim, hükümet darbesi veya iç savaş gibi durumlardan sonra ortaya çıkabiliyor. Bu iktidarlar, yeni devlet kurmuşlarsa (Atatürk?ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti gibi) doğrudan yeni anayasa yapıyorlar. Devrim, darbe veya iç savaş gibi durumlardan sonra ise (1980 askeri darbesi gibi) önce mevcut anayasayı veya bu anayasanın bir bölümünü ortadan kaldırıp (ilga edip), bir boşluk yaratıyor, sonra kurucu bir meclis ile yeni bir anayasa yaparak boşluğu dolduruyorlar. ?Tali kurucu iktidarlar? ise değiştirilmesi yasak maddeler dışında (varsa), anayasanın geriye kalan bütün maddelerini değiştirme yetkisine sahipler. Yani bugünkü Meclis, 1982 Anayasası?nın ?değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez? ilk üç maddesinin dışındaki tüm maddeleri kaldırabilir veya yeniden düzenleyebilir; tıpkı bugüne dek 18 kez yaptığı ve maddelerin yarısından fazlasını değiştirdiği gibi? Buna karşın, birileri ?Yeni Anayasa? diye tutturuluyorsa, hedefin bu üç maddeyi değiştirmek olduğu son derece açık? O zaman bakalım bu maddelere? 1: Türkiye Devleti bir cumhuriyettir. 2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. 3: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı ?İstiklal Marşı?dır. Başkenti Ankara?dır. Yeni bir anayasa yapmak suç oluşturmasa da, önceden var olan anayasayı veya bir kısmını ortadan kaldırmak hukuken bir suç? Nitekim şu anda Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya darbe yapmak suçundan değil, önceki anayasayı ortadan kaldırmak suçundan yargılanıyorlar. Durumu şu anki anayasaya göre beş maddede özetleyelim: 1-Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM); Cumhurbaşkanı ve halk ile birlikte, anayasayı değiştirme yetkisine sahipler, ama yeni anayasa yapamazlar. 2-Yeni anayasa yapmak için, önce var olan anayasanın yürürlükten kaldırılması (ilgası) gerekir ve bu işlem bir suçtur; bu suça teşebbüs edenler hakkında savcıların dava açması gerekir. 3-TBMM mevcut anayasanın yürürlükten kaldırılmasını öngören bir kanun çıkarır ve bu konuda iptal davası açılırsa, Anayasa Mahkemesi bu kanunu iptal eder. 4-İptal davası açılmaz veya Anayasa Mahkemesi böyle bir kanunu iptal etmezse, bu hukuken bir ihtilalle TBMM?nin asli kurucu iktidarı eline geçirdiği anlamına gelir; süreçte rol alan herkes, hukuken, yargılanan Evren ve Şahinkaya ile aynı duruma düşmüş olurlar ve ilerde yargılanabilirler. 5-TBMM, mevcut anayasayı yürürlükten kaldırmadan yeni bir anayasa yapsa ve bu metin, halkın % 99?u tarafından kabul edilse bile ?yok hükmünde? olur; mevcut Anayasa yürürlükte kalır. Meclisteki komisyon üyeleri de sonuçta bir şey çıkmayacağını bildiğinden ?yeni anayasa yapmaya çalışıyor gibi? görünüyorlar sanırım? Bilgilerinize? Haftanın Sözü: ?Yasama, yürütme yargı iç içe geçmişse, özgürlükler garantide değilse, anayasa yok demektir. Kuvvet kimdeyse o hâkimdir.? Jean-Jacques Rousseau