Dr.Oğuz Kutlu

Etkili Bir Okuma Stratejisi : TSOTT

Bir kitaptan çalışırken (bu tüm bir kitap olabilir, kitaptaki bir bölüm olabilir veya bir makale olabilir) eğer okuduklarınızı daha kolayca anlamak, öğrenilenlerin daha kalıcı olmasını sağlamak istiyorsanız beş aşamalı TSOTT etkili okuma stratejisini kullanmalısınız.

1)TARAMA YAPMA : Okumaya başlamadan önce çalışılacak konuyu genel hatlarıyla, yüzeysel olarak çabucak inceleyiniz (bir tür gözden geçirme yapınız). Bu aşamada çalışılacak konuya kabaca göz atmanız gereklidir. Başlıkların ne olduğu, özetler, çerçevelerle belirlenmiş yerler ve sunulan materyalin sırası… Bu, sizin öğrenilecek konunun nasıl yapılandırılmış olduğunu, başka bir anlatımla konunun iskeletini görmenizi sağlayacaktır. Ayrıca çalışılacak konuyla ilgili daha önceden neleri bildiğinizi de bu sırada belirlemiş, ve bilgiler arasında ilişkiler kurulması için ön hazırlığı yapmış olursunuz. Bilindiği gibi, etkili ve kalıcı öğrenmeler ancak kişinin önceden bildikleri ile yeni bildikleri arasında ilişkiler kurulmasıyla ( bir tür kancalar atılması) mümkün olabilmektedir.

2)SORULAR SORMA : Okuduğunuz konuyla ilgili olarak henüz tarama yaparken kendinize konuyu daha dikkatli okuduğunuzda cevaplayabileceğinizi umduğunuz sorular sormalı ( kitaptaki soruları da inceleyebilirsiniz) ve hatta bunları genel hatlarıyla cevaplamaya çalışmalısınız (bunu belki genel kültürünüzle de başarabilirsiniz ). Sorular ; Kim? Ne? Ne zaman? Nerede? Niçin?’den oluşmalıdır. Aslında bu sorular sizin okumanıza da yön verecek, hatta belki de sınavlarda sorulacaktır.

3)OKUMA : Daha sonra okumaya geçilmeli, konuyu dikkatlice okumalı ve bu arada ikinci adımda düşünmüş olduğunuz soruları cevaplamaya çalışmalısınız. Aktif okuma denilen teknikle okurken konunun ana fikrini bulmaya çalışmalı, önemli noktaları aramalı, kalın harfler, italikler, grafikler, resim ve tabloları dikkatlice incelenmeli yani yazılar kadar resim ve grafikleri de okumalısınız. Ayrıca okurken önemli noktaları not almayı da ihmal etmemelisiniz. Her paragraf bitiminde durmalı ve bir an için okuduklarınızdan ne anladığınızı düşünmelisiniz.

4)TEKRAR ETME : Okumayı bitirdiğinizde küçük aralar verip öğrenilenleri kendi cümlelerinizle yüksek sesle özetlemeli ve özellikle ana noktaları hatırlamaya çalışmalısınız. Bu aşamada iki ve üçüncü basamaklardaki cevaplarınızı da yazabilir veya yüksek sesle söyleyebilirsiniz.

5)TEKRAR GÖZDEN GEÇİRME : Bu aşamada geri dönüp konuyu tekrar okumalı, cevaplarınızın doğru olup-olmadığını kontrol etmeli, önemli noktalar ya altı çizilerek ya da tekrar not alınarak gözden geçirmeli ve öğrendiklerinizi belleğinizde pekiştirmelisiniz. Bu aşama bir tür öğrenilenlerin tekrar incelenmesi ve ulaşılan noktanın belirlenmesi olarak da adlandırılabilir. Unutulmamalıdır ki öğrenilecek materyal mümkün olduğu kadar çok ve mümkün olduğu kadar çabuk ve mümkün olduğu kadar çok tekrar edilmelidir. Öğrenildikten hemen sonra yapılan tekrar, 1 hafta sonra yapılan tekrardan 5 kat daha iyidir.

Mehmet Hekim
İnternetten
15.09.2003