uzayda milyonlarca yıldızın, gaz ve toz bulutlarının kümeleştiği uzay odaklarının genel adı. Gökada olarak da bilinir. Bol yıldızlı sakin bir gecede gök yüzüne bakıldığı zaman, bir uçtan diğer uca uzayan parlak bir şerit görülür. Gök yüzünün diğer kısımlarına nazaran çok daha parlak olan bu yıldızlar topluluğu, bizim galaksimiz samanyolundan başka bir şey değildir. Ancak görülebilen, Samanyolunu meydana getiren kollarından birisidir

Uzayda yer alan galaksiler içinde en çok bilineni Samanyoludur. Yaklaşık olarak yüz bin ışık, yılı ışık yılı ışığın bir yılda gittiği yoldur ki, 96×1010 km çapında olan samanyolu galaksisi ortalama iki yüz milyon yıldızdan teşekkül etmiştir. galaksi disk şeklindedir ve bu şekil çıplak gözle bile fark edilebilir. samanyolunun ekvatoru boyunca çevreye göz gezdirilirse, yıldızlar arası madde plazma ve yıldızlar
açıkca görülebilir. Yukarıda belirtildiği gibi bu galakside bulunan iki yüz milyon yıldızın büyük çoğunluğu, diskin merkezinde toplanmıştır. Yaklaşık otuz bin ışık yılı çapında olan bölgeden çevreye doğru uzaklaştıkça yıldız küresinin ve parlaklığının azaldığı görülür. galaksilerin yaklaşık % 80 kadarı disk biçimlidir.
Bu disklerin içerisinde bulunan yıldızlar, genellikle iki şekilde sıralanmıştır. Bu sıralama ya düzenli bir şekildedir veya spiral biçimde bir kol üzerinde dizilmiştir. Mesela galaksimizde, bu spiral şekil açıkça göze çarparken, bazı galaksiler, hiçbir şekle girmemekte ve nizam dışı bir diziliş göstermektedir. Diğer galaksi tipleri başlıca çubuk şeklinde galaksiler, eliptik galaksiler bütün galaksilerin yaklaşık % 20si ve düzensiz irregular galaksilerdir. galaksiler umümiyetle, galaksi, kümeleri olarak gruplanmışlardır. Bu kümeler içinde en çok bilineni Başak Takım yıldızı içindeki Virgo kümesidir.
Sistemimizin yıldızı olan güneşin Samanyolundaki yeri de her zaman merak konusu olmuştur. galaksimizin merkezinden oldukça uzakta yer alan güneş, kendi merkezi çevresinde dönmektedir. güneş sistemimizin bulunduğu mevkide galaksinin kalınlığı üç bin ışık yılı civarındadır.
Samanyolu galaksisinin dışına çıkılıp birkaç milyon ışık yılı gidildiğinde, bu gibi başka gök adalara da rastlanılır. Biçimleri ve büyüklükleri değişiktir. Birbirine az çok benzeyenler varsa da eş olanı yok gibidir. Küçük dürbünlerle gökyüzünü taradığımız zaman, ışık veren gaz bulutu gibi gözükürler. Onun için çoğuna nebülöz denmiştir. Büyük teleskoplarla, bazılarının yıldızları tek tek ayırt edilebilir.
Bizden 1,5 veya 2 milyon ışık yılı uzaklığındaki andromeda nebölozu gerçekte bir galaksidir. Üstelik boy ve biçim bakımından bizim galaksimiz samanyoluna çok benzer ve yaklaşık üç yüz milyon yıldızdan meydana gelmiştir.
galaksilerin uzayda rastgele dağıldıklarını ileri süren teoriler, modern araçlarla yapılan gözlemler neticesinde önemini kaybetmiş, hepsinin belli bir intizam içinde yer aldıkları, ayrıca galaksileri teşkil eden yıldızlar ve diğer gök cisimlerinin de hepsinin belli bir kanun içinde hareket ettikleri, içinde bulunduğumuz Samanyolu galaksisi, gibi milyonlarca galaksinin, var olduğu, bütün bunların saniyede
binlerce kilometre hızla hareket ettikleri anlaşılmıştır. Günümüzde imal edilen geliştirilmiş uzay aletleriyle yapılan gözlemlerde, galaksilerin spektrumunda görülen kırmızıya yakın kayış, bu kaçışın devam ettiğini göstermektedir. Bu gök adalarının spiral şekli, söz konusu kaçışı açıkça ifade etmektedir.
Astrofizikçilerin yapmış olduğu son araştırmalarda galaksilerin milyarlarca yıllarla ölçülen ömürleri içinde birbirleriyle çarpıştıkları açıklanmıştır. Çekim güçlerinin galaksileri birbirine yaklaştırması neticesinde meydana gelen bu dev kozmik olay sonucunda spiral eliptik galaksilere dönüştüğü ileri sürülmektedir. Diğer bir görüşe göre de eliptik galaksiler, çoğu büyük galaksi kümeleri içinde bulunurlar. Bu gruplar içindeki yalnız galaksiler diğer galaksilerce hızla çekilir. Bu durumda bir galaksi diğerine çarpmaktansa yanından geçmeyi tercih eder.
Son zamanlarda bir Amerikan astronom grubu, dünyadan 150 milyon ışık yılı uzaklıkta yeni bir galaksi gruplaşmasının çapı 250 milyon ışık yılı, çok büyük bir kütle çekimi uyguladığını buldu. Öyle ki, aralarında Samanyolu ve andromedanın da bulunduğu binlerce galaksi bu merkeze doğru çekilmektedir. Bu merkez ve çevresindeki galaksiler sisteminin hepsine uzayın büyük çekim merkezi adı verilmiştir. Ancak bu akıl almaz büyüklükteki çekim merkezi, uzayın kestirilen kütlesinin ancak binde biri kadardır.
Yukarıda izah edilen galaksilerin, ve galaksi gruplarının büyüklüğü ve çok sayıda gök cisminden teşekkül etmiş olması, insan hafızasının anlayabileceği boyutların dışında olup, ancak her şeyi yaratan Allahü tealanın bildiği bir büyüklüktür. Bütün bu yıldızlar ve gök cisimleri, bu kadar çok ve büyük olmalarına rağmen, hepsinin birinci gökde oldukları Kuran-ı kerimin Mülk süresinde haber verilmektedir. insan aklının dışına çıkan bu hesaplar sadece birinci gök ile alakalıdır. Diğer altı gök, şüphesiz aklımızın dışındadır ve nasıl olduğunu bilemiyoruz.
Başlıca galaksiler
Uzaklığı Çapı Yıldız Sayısı
galaksi 1000 ışık yılı ışık yılı 1000 adet

Samanyolu ???. –

.. 100.000 ?. 200.000
Andromeda ?? 2.250 .. 130.000 ?. 300.000
LMC???????.170 ?. 30.000 ??25.000
SMC ??????..190 ?. 25.000 ??..6.000
Fornox Sistemi ?.650 ?. 20.000 ???? 20
NGC 598 ???. 2.350 ?. 60.000 ?? 40.000
Maffei I????.. 3.300 .. 100.000 ?. 200.000
NGC 6822 ??.. 1.630 ?. 10.000 ???. 350
NGC 205 ???. 2.250 ?. 16.000 ??.. 3.000