Türkan Saylanı Uğurlarken

74 yıllık dolu dolu bir yaşam…Hayatını bilime, eğitime, toplumuna adamış bir insan, bir Cumhuriyet kadını. Önce cüzzamla savaş, sonra eğitimsizlikle, cehaletle savaş…Günümüzdeki bu savaşın önderi 19 Mayıs 2009 günü yüzbinlerin katılımıyla papatyalarla, karanfillerle İstanbul’da sonsuzluğa uğurlandı.Yaklaşık yirmi yıldır kanserle beraber yaşayarak çağdaş yaşam, yoksul halk çocuklarının eğitim hakkı, kız çocuklarının eğitim hakkı mücadelesinde verilen çetin bir mücadele…

XXX Sayın Türkan Saylan Köy Enstitülerinin dostuydu. Sayın Türkan Saylan’a 2008 yılında Balçova’da Ekonomi Üniversitesi konferans salonunda Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği(YKKED) 2008 Aydınlanma Onur Ödülü vermiştik. O gün akşam yemekte ortak projeler üzerinde ne yapabileceğimizi konuşmuştuk. Mekansal anlamda yok olması beklenen Köy Enstitüleri Mekanlarını korumak, eğitim kurumuna dönüşümü için YKKED ve ÇYDD olarak ortak bir proje üretme konusunda fikir birliği oluşturmuştuk. Ülkede yaşanılan sıkıntılar, sağlık problemleri bu konuda fazla yol almamızı engelledi. Ama bu projeyi gerçekleştirmek artık Türkan Hocanın ardından bir borç, bir görev haline geldi. 17 Nisan 2008 tarihinde 6. YKKED Aydınlanma Onur Ödülünü dernek adına Sayın Saylan’a Sayın Engin Tonguç vermişti. Türkan Hanımın vefatı sonrası Sayın Tonguç bana attığı e-postada “Kemal Bey Kardeşim,"Ben görevimi yaptım. Artık ölebilirim"…Son zamanlarda duyduğum en kısa, en yalın, en anlamlı söz. Keşke hepimiz, sıra geldiğinde böyle söyleyebilsek! Yaşamak da, adam gibi ölebilmek de yürek ister. Saylan, çok cesur, çok yürekli, tam bir insandı. Hizmetleri bir yana, sanırım herkese giderek gözardı edilmekte olan bir şeyi anımsattı ve yaşamıyla kanıtladı: Bu ülkenin yetiştirdiği her gerçek aydının, son soluğuna kadar bu ülkenin halkına bir şeyler vermekle yükümlü olduğunu. İyi ki iki yıl önce dernek olarak O'na ödül vermişiniz ve o ödülü sunmakla beni görevlendirmişiniz. Bununla hep onur duyacağım. Hepimizin başı sağ olsun.” XXX
Sayın Saylan bundan böyle yüreklerimizde yaşayacak. Herkes O’nda kendisini arayacaktır. O; bir ışık yakarak aramızdan ayrılmıştır. Tıpkı Yücel’lerin, Tonguç’ların 1940’larda yaktığı ışık gibi. Sayın Saylan yaptıklarıyla, projeleriyle insanlarımızın yüreklerinde, beyinlerinde, bilinçlerinde iyiden, güzelden, çalışmaktan, üretmekten, mücadele etmekten yana emeğin ve yurtseverliğin simgesi olacaktır. Türkan Saylan ülkemiz kadınlarına ÇYDD örgütlenmesi ile çok anlamlı bir özgüven kazandırmıştır, onları toplumsal sorumluluk bilinci kazandırmıştır. Kadınları iş üreterek ülkenin aydınlık geleceğine sahip çıkma, birlikte iş üretme bilinci kazandırmıştır. Kendi yaşamıyla da bu ülkede laf eden aydın yerine iş yapan, iş üreten, sorumluluk alan simgesel bir aydın profili üretmiştir.
XXX
Türkan Saylan kendisini toplumuna adamış bir ilericiydi, bir yurtseverdi. Kemalist -Sol düşüncenin günümüzdeki çok önemli bir ismiydi. Kemalist idi. Çünkü Cumhuriyet aydınlanmasından ve onun geliştirilmesinden yanaydı. Solcuydu; çünkü emekten yanaydı. Sağlığı yerinde olsaydı 1 Mayıs günü Taksim Meydanında olacaktı. Temiz bir çevre ve doğadan yanaydı. Temiz toplumdan yanaydı. Türkan Saylan her tür gericiliğe karşı aydınlanmanın yanındaydı. Ne darbe-ne şeriat söylemiyle demokratik-laik hukuk devletinden yana taraftı. Çetelere karşıydı. Bu söylemiyle sivil demokratik bir örgütün olması gereken çizgiyi hep işaret etti.
XXX
Ölümünden beş hafta önce ÇYDD’nde, evinde yapılan aramada evinin balkonundan verdiği fotoğraf ve konuşma hiç O’nun “yiğitliği, hümanistliği ve kararlığı” anlamında asla unutulmayacaktır. O’na son günlerinde yapılan hukuk-insanlık dışı davranış, bazı medya organları tarafından yapılan yakışıksız tanımlamalar, suçlamalar tüm insanlarımızın vicdanlarını yaralamıştır. Ülkeyi yönetenlerin Sayın Saylan’a bu konuda insanlığın evrensel değerleri adına bir özür borcu vardır. O; bizlere ülkesi için, halkı için, aydınlık ve demokrat bir Türkiye için fedakarlığın, çalışmanın ne demek olduğunu gösterdi. Çabaları, arayışları unutulmayacaktır… Bu satırlardan ona binlerce selam ve saygı…