Kıyı Ege Şivesi

1) -sevgili babaannem sokakta güneşin altında oynayıp terleyen kuzenime kızmaktadır:
-demingkden ben sene kölgelerde oyna dimedim mi?
– …..
-geberdirin çocuk seni
– …..
-git önkü yüzünü yuuka gel. sırtındakini de değiştir.koş baken!!!!

2) önkü tası horaya go = şu tabagı oraya götür hangırıya goycem teeze ? (Hangi yere koyacağım teyze..)
Hönkürüye gıı.. (Oraya işte..)
needip goyyonuz (ne yapıyorsunuz?)
3) Otobus yolculugunda kendinden cok su istenen denizlili bir muavinin;
'sayin yolculaamiz duz mu yaladingiz? hareme kadar su yok gaari'
4) senin oğlan hangi bölümü kazandı?
tıpa kazandı
5) al bunu götüvecesen götürüve, götüvemicesen götüvecek vaa?
Bu paraya götüreceksen götür,götürmeyeceksen,götürecekler var.
6) nerem deding ? : hasta birisinin şikayetinin ne olduğunu sormak için kullanılır.
örnek:
kişi a: nerem deding bizim gıız?
kişi b: sooma gareee, öskürü öskürü bitmediii. soonuda hurama hööle bi ağrı girdi. kıpırdeyemeyyon. tokturu gitçen hindi?
7)hööle bi yürüyüp gelive biyo , irahmat yaaiyosa semsiyeni de alive-
8) gülü gülü deezem (güle güle teyzem) dedigi de bir arkadas tarafindan test edilip onaylanmıştır
9) 'sıranızı geçin'
-denizli anafartalar lisesi müdürünün öğrencileri hizaya sokmak için söylediği emir cümlesi:)
10) bu yorelerde pazar yerinde dolasmak da cok keyiflidir. yasli teyzecikleri opmemek icin zor tutar bazen insan kendini. ortalikta bir saat dolasip diyaloglari dinlemek bile meditasyon etkisi yapabilir.
ornek:
– domat dativeecenmi iki gilo.
– dattim dattim. aha suracikta. aliveecen mi?
– alcem de tobayi aciveecen mi?
– accem de parami cikariveemedim bi dakka bekleyiveecen mi?
– bekleyiveririm nolcekki…
seklinde uzar gider.
bir sure ortalikta dolastiktan sonra 'beni bak' denilmesi normal gelmeye bile baslayabilir…
11)Denizli'de iki kadın pazarda karşılaşırsa
-ne buuuu neree gidik gidesiiin??
-çocuklaaa döndeeme (dondurma) isteepturuu ne zımandıı..
12) – biyol ötüvee çil horozum (bir kere öter misin çil horozum?
'dinelmek' vardır, (ayakta) durmak anlamında:
– bizimoğlan orda dinelme de beni bi çay yap. (arkadaşım/çocuğum ayakta durma da bana bir çay koy.)
gahpeerif (kahpe + herif) sık kullanılan bir küfürdür. gahpecik, gahpenin doğurduu, gahpe garı gaşlı (kahpe karı kaşlı) gibi türevleri mevcuttur. denizli şivesi ortamda denizlililerle fazla bulunulduğu vakit dillere pelesenk olmakta, dilin ayarı kaçabilmektedir
14) eşsiz bir şivedir. gapçık ağızlı diye bir kavram vardır misal. beni bırakın, hala ne olduğunu anlayabilmiş bir nene, dede yoktur. bu şivenin özü komedi üzerine kurulu gibidir sanki. misal dedeniz size küfreder ama belki anlayamadığınızdan belki de söylediği şeyin komikliğinden dedenize kızamazsınız bile.
-dede neden bu böyle?
-sus bakem gapçıkaazlı!
-o ne demek dede?
-höyt höyt edip durma bakem gömüveğcem şimcik depçiğine
işte böyle. bu ve bunun gibi kendine ait söylenişi son derece komik, ama ne anlama geldiği tam bir muamma olan kelimeler içerir bu şive J
15)Mersindeyiz,Denizlili bir hemşehrimiz ögretmen..Sınıfta gürültü yapan bir öğrenciye bağırır,
-Kızdırmeyin bene,şindi sene tahtaya kaldırır,sıfıra bascen.
16)İstanbul'da hamamda başı sabunlu gözleri kapalıyken sabun kalıbını yürütmüşler bizimkinin.Olayı arkadasına anlatmış,-Gahpaçocukları..hamamda bana sabunsuz kodular?(hamamda beni sabunsuz bıraktılar)
AYFER AKŞİT
SOSYAL HİZMET UZMANI Hasta Hakları Birim Sorumlusu