Düşünce Eğitimi * Mehmet Hekim

Yeni programlarda okutulan ?Düşünme ?Eğitimi? dersi okutulmaya devam etmektedir. Son yıllardaki programların en farklı olumlu yanlarından biri de bu ders olmuştur. Çünkü içinde yaşadığımız dünya ve toplumda gereksinim arz etmektedir.

Aklın alanını ve gücünü genişletmek ve bir sorun çözümü için nasıl düşünüleceğini kısacası düşünmeyi çok iyi bilmek gerekir. Doğru düşünmeyi bilmek, eğitimciler için kazandırılacak bir beceri olmalıdır. Düşünme becerimiz, yeni ham bilgiyi etkili bir iletişimle alabilmemiz ve onu işleyebilmemiz üzerinde etkilidir.

Düşünme becerilerinin geliştirilebilmesi için sınıfta kullanılan zamanın bir bölümü öğrencilere bir konuyu sadece hatırlamaları için değil, bunun nedeninin sorgulamaları, tartışmaları ve düşünmelerini sağlamak için kullanmaları Bilgi Toplumunu aştığımız günümüzde acil bir gereksinimdir.

Düşünmeyi öğretmek için konu üzerinde pratik yapmayı gerektirir. Artık zeki çocuklar daha iyi düşünür fikri çok doğru değildir. Zira zeki çocuklar çabuk cevap verme yeteneklerine sahip oldukları için düşünme alışkanlığından oldukça uzaktır.

Eğitim yaşantımızda düşünme olgusunu nasıl işe koşabiliriz? Öncelikle öğrencilerimize düşünecekleri konular vermemiz gerekir, onları sanatla tanıştırmak, sergilere, fuarlar, müze ve konserlere izletmek gerekir. Onlara gördükleri ve duydukları yaşantılar hakkında düşünmeleri için güdülemek gerekir. Yine onlara çok sayıda ?Eğer? olsa ne olurdu? ya? ise gibi sorular sorarak düşünme egzersizleri yaptırılmalıdır.

Öğrencilerimiz diğer bakış açılarını dikkate almalarını teşvik etmek yararlı olur. Farklı bakış açılarını dinlerken görüş açılarımız genişler. Aynı olay üzerine yazılmış kitapların olayı ne kadar farklı yorumlar ile ele aldığını örneklerle göstermek öğrencilerimizin ufuklarını açar.

Diğer bir düşünme yolu da öğrencilerin kendilerini başkalarının yerine koymamız anlayışıdır.Bu başkalarının nasıl düşündüğünü ve hissettiğini anlamaya çalışma alışkanlığı geliştirir.

Yazmak eylemi yeterli bilgi birikimini sağlamış kişilerin uğraşısı olmasından öte bir düşünme etkinliğidir.Yazmak,sistematik düşünmeyi kazandırır.Sıklıkla düşüncelerimiz onları kağıt üzerine dökünceye kadar karışıktır ve net değildir.Bu durumu dikkate alarak öğretmen,öğrencilerini geçmiş bilgileri ile nasıl yorumladıklarını ve güncel olaylar üzerindeki düşüncelerini yazmaları için teşvik edilmelidir.

Venedik?te ikamet eden Maltalı düşünür Edward de Bono ? Bilgi çok önemli; bilgiyi öğretmek çok kolay;bilgiyi test etmek çok kolay;eğitimin büyük bir bölümünün bilgiye dayandığını görmek şaşırtıcı değil ? diye başlıyor ve bilgili olmanın düşünebilmeyi bilmekle ilgisi olmadığını vurguluyor.

Bilgiyi, düşüncenin malzemesi yapmalı, öncelikli olarak düşünmeyi öğretmeliyiz.