25.03.2014 / 00:00
Çataloluk Köyü, Manisa merkeze 200 km Salihli'ye 80 km Demirci'ye 30 km ve Borlu Beldesi'ne 25 km uzaklıkta, deniz seviyesinden 740-800 metre yüksekliktedir. Manisa Dağcılık Tenis Spor Kulübü sporcularıyla Delikliyar'a, başka bir parkurdan çıkmak için şafak vakti Manisa'dan ayrıldık.
Borlu Beldesi'nden Demirci'ye ulaşan karayolunun, Armutlu Köyü çıkışındaki, sola dönen sapaktan 11 km sonra Çataloluk Köyü'ne ulaştık (Manisa ile sapak arası 150 km).
Saruhanoğulları döneminde (14. yüzyıl sonları), Çöğürlü Türkmenleri bölgede iskan edilmiş, Ortapare Ali Bey'in de izin vermesiyle Çöğürler Köyü kurulmuştur.
1960 yıllarında, Çöğürler Köyü'nden aşağıya inerek, Çataloluk Köyü'nün bulunduğu araziye yeni yerleşim yerlerini kurmuşlar. Köyün iklimi, Akdeniz iklimi etki alanındadır.
2000'li yıllarda 1085 kişi olan nüfus, günümüzde gittikçe azalmıştır. Çataloluk'ta 300 hane olduğu söyleniyor. Konutların yarısı boş. Gençler ve köyde yaşayanların bir kısmı iş bulmak umuduyla köyü terk ederek büyük kentlere yerleşmiş.
Köyde bir ilköğretim okulu, camisi, köy konağı, kahvehanesi ve bir de bakkal dükkanı bulunmaktadır. Köyde okuma yazma oranı yüksek. Çoğunluk zeytinciliğe yönelmiş. Büyük ve küçükbaş hayvanların beslenmesiyle ekonomilerine katkı sağlamaya çalışıyorlar.
Köyün ekonomisi meyvecilik, yayla bağ üzümü, zeytin, kayısı, badem, ceviz ve dokumacılığa dayalı. Köyün içme suyu ve kanalizasyon şebekesi var. PTT acentesiyle iletişim sağlanmaktadır. Sağlık ocakları yok. Tarım Kredi kooperatifi de kapanmış.
Köyde muhtarlık seçimlerinin yanı sıra Hıdrellez şenlikleri de yapılmaktadır.
“Türkmen aşiretlerinden Yörükler konar-göçer bir hayat tarzı ile yaşamışlar, yaylaklarda hayvanlarını otlatarak, kışlıkta ise küçük çaplı ziraat yapmaktaydılar. 17 Aralık 1579 tarihinde Bozok Bey'ine gönderilen hükümde; “göçer yörük” tabiri geçmektedir.” Sayfa 127 (1)
Saruhan Vilayeti'nde kadı sicilleri yazılırken, Hükümet, Demirci Yörüklerinin “Hassa Yörükleri” olduğunu “Aydın ve Saruhan ikinci cedit hasları mukataası müfettişi Hacı İlyas ile Mukataa nazırı Ahmet Çavuş'a 29 Ekim 1579 tarihli hükümle bildirmişti. Fakat hassa tabi olmayıp 10 yıldan ziyade bir köyde sakin olan Yörükler, o yerin sipahisine raiyyet yazılabilirdi.” Sayfa: 128 (2)
Manisa kazasında yaşam bulan konar-göçerler padişah ve şehzadelerin haslarına giriyordu. XVI. yüzyılda yerleşik bir hayat ile göçerlik arasında yaşamışlardır.
Saruhan Sancağı'nda yaşayan Yörükler, 1531 tarihli defterlerde cemaat isimlerine göre belirli iskan merkezlerine tabi oldukları yazılmıştır. 1575'de ise nahiye sistemine geçilerek kayıt altına alınmışlardır.
Kanuni Sultan Süleyman'ın oğlu Şehzade Mehmet'in 14 Ocak 1984 tarihinde Manisa'ya geldiği dönemde, devletin kurulu düzeni sarsan bir eşkıya, Demirci'den Manisa'ya kadar uzanan bir coğrafyada, halkın harmanını, bağını ve evlerini yakıyor. cana kast ediyordu. Adı Demircioğlu olan şaki, Manisa'nın köylerine verdiği zarardan sonra yakalanarak idam edildi.
Köyün bulunduğu coğrafya, bir gizemler diyarı olan Delikliyar'a 4 km uzaklıktadır. Buraya Frigya Ören yeri isminin verilmesinin doğru olmadığı söylenmektedir.
Frigler MÖ 12-7. yüzyıllarda Sakarya Irmağı çevresine, daha sonra Batıda Gediz, Büyük Menderes'in yukarı vadileri ve doğuda Kızılırmak yöresine yerleştiler. Geçmiş dönemleri hakkında bilgi yoktur. Orta Anadolu'nun batısına da egemen oldular. En meşhur kralları Midas'tır. Batıda Gordion Kenti'ni başkent yaptılar. MÖ 700 yıllarına doğru Kafkaslardan gelen Kimmerler tarafından krallıklarına, MÖ 676 tarihinde son verildi.
Hitit uygarlığından etkilenmişlerdi, kendilerine özgü ve güçlü bir uygarlık yarattılar. Frigler kaya anıtlarını çeşitli hayvan ve insan motifleriyle bezediler. Frigya yazısı halkın çoğunluğu tarafından kullanıldı. Kybele tapınaklarının duvarlarını pişmiş topraktan yaptıkları levhalarla bezemişlerdi.
Oysa Delikli yar ve civarında Frigler'e ait herhangi bir kayıt ve mimari obje yoktur. Delikliyar ve çevresinde yaşamış olan insanların, yaşamlarını avcılıkla sürdüren Avcı Toplumundan oldukları söylenmektedir…
Çataloluk köyü muhtarı Ali Göktepe diyor ki: “Köyümüz birlik ve beraberlik içinde yapılan tüm çalışmalarda öncü niteliğindedir çünkü Çataloluklular ne kadar uzakta da yaşasalar köyleri için uzakları yakın eder, birbirlerine olan bağlılıklarını devam ettirirler. Bizler genç nesilleri bu şenlikte bir araya getirip onlara örnek olmayı, birbirlerinden ve köylerinden kopmamalarını hedeflemekteyiz” dedi.
Kaynakça: (1-2-3) XVI. Asırda Manisa Kazası, Feridun M. Emecan, 1989, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.