30.12.2013 / 00:00
Atatürk, Türkiye'nin çağdaşlaşması için “çağdaş köyler” kurulmasını istemiştir. Daha sonra 1937 yılında “İdeal Cumhuriyet Köyü” projesi, Trakya Umumi Müfettişi General Kazım Dirik tarafından hazırlanarak, Atatürk tarafından onaylanmıştır.
Prof. Afet İnan, Cumhuriyetin 50. yılında yazmış olduğu “Köylerimiz” adlı kitabında bu konuya değinmiştir. Prof. Afet İnan, Cumhuriyetimizin 50. yılında, bu proje için Bayındırlık Bakanlığı ve valiler gözetiminde girişimlerde bulunmuştur. 70'li yıllarda projenin hayata geçirilmesi için, çalışma atölyeleri kurmuş, finansman sorununu çözmek için uğraş vermesine rağmen, düşünce yaşama geçirilememiştir. Bu çalışma partilerin, köy kent ve tarım kent kurucularına esin kaynağı olmuştur.
Araştırmacı yazar Sinan Meydan, Atatürk ve Cumhuriyet dönemi projelerini on yıl süren bir çalışmanın ürünü olan “Akl-ı Kemal-Atatürk'ün Akıllı projeleri”, dört ciltlik kitabının, 2. Cildinin 42. sayfasında “Cumhuriyet Köyü” projesi anlatılıyor. 44. sayfada da “İdeal Cumhuriyet Köyü” resmi yer alıyor.
İDEAL CUMHURİYET KÖYÜ PROJESİ:
Atatürk, İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi ile “çevreci köy”, çağdaş bir köy düşünüyordu. Projede, hazırlanan yerleşim yerleri, dairesel planda, kent merkezinin etrafında, gittikçe genişleyen dört daire şeklinde gösterilmişti. Merkezden çevreye doğru gittikçe genişleyen 4 parçalı köy planı, dışa doğru 6 yolla ulaşımın düzgün olmasını sağlayacaktı.
Projede okul, cami, köy konağı, sağlık ocağı, otel, han, çocuk bahçesi, öğretmen evi, köy parkı, gençler kulübü, hamam, kooperatifler, değirmenler, fabrika ve asri mezarlık dâhil toplam 43 yapı bulunmaktadır. Hazırlanan plana göre köyün orta yerine yapılacak anıtın etrafında, sosyal tesisler ve işyerleri yer almaktadır.
Projede, çocuklar unutulmamış köy meydanı ve çocuk bahçesi de projede yer almıştır. Planın dış çemberinde bir koruluk görülmektedir. Değirmenler, hayvan mezarlığı ve asri mezarlıkta yerleşimin içindedir. Projenin aslı, Türk Tarih Kurumunda saklanmaktadır. Bir kopyası 2008 yılında Aysel Finnegan tarafından Çeşme-Alaçatı Belediye Başkanlığına armağan edilmiştir.
“Köylü bu milletin efendisidir” diyen Atatürk'ün üzerinde çalıştığı İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi, Anadolu insanı için, ekonomik ve sosyal bir kurtuluş olacaktı.
Atatürk'ün üzerinde düşündüğü ve emek verdiği bu proje, bir dünya projesi olmuştur. “Şöyle ki, Atatürk'ün “İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi”, dünya çapında bir hareket olan ve tüm insanlığın iyiliği için bilimsel yöntemlerle büyük bir sosyal kalkınmayı savunan Zeitgeist Hareketi tarafından geleceğin “Venüs Projesi” olarak dünyaya sunulmuştur. Geleceğin projesi olan Venüs Projesini hazırlayanlar Atatürk'ün İdeal Cumhuriyet Köyü Projesinden esinlenmişlerdir.” (1)
Jacque Fresco. Venüs Projesi'nin yaratıcısı olarak anılmaktadır. Dünya'da büyük ilgi gören Zeitsgeist filmlerinde de Venüs Projesi'ni anlatmıştır. Gösterilen filmlerde Venüs Projesi ile ilgili çizimlere de yer verilmiştir. Gelecekte, medeniyetin nasıl olması gerektiğine dair ön görüler vardır. İnsanlığın iyiliği için, bilimsel yöntemlerle sosyal kalkınmayı savunmuştur.
Atlantis Medeniyeti ve Uygarlığı ile ilgili tek bir kaynak vardır: O da Platon'un MÖ 360 yılında yazdığı “Kritias ve Atlantis” kitabı. Platon, bu eserinde Denizler Tanrısı Poseidon'un İdeal Kenti Tantalis'i tüm ölçüleriyle anlatmaktadır…
Atatürk, bu yapıtı kanımca, yabancı kaynaklardan okuduğu ve incelediği şüphesizdir. (Kritias (Atlantis) kitabının Türkçesi, Atatürk'ün vefatından sonra 1.08.1941'de Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün sunumuyla Maarif Vekilliği tarafından yayımlanmıştır.)
Atlantis'in tüm sürümlerini ve var olduğu iddia edilen yerleri incelerken, Ünlü Ressam Yakup Hayro, Platonun anlattığı “İdeal Kenti”, ölçülerine ve anlatıma uygun şekilde çizdi ve büyük ilgi gördü. Bize Göre: Atatürk'ün İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi, Fresco'nun Venüs Projesi, Yakup Hayro, ve diğer Atlantis çizimlerdeki kaynak aynıdır.
Kaynakça: (1) Sinan Meydan, Akl-I Kemal, Atatürk'ün Akıllı Projeleri, 2. Cilt, sh 61. yıl 2012, İnkılap Kitapevi, İstanbul