Balıkesir Anıları * Haydar Aksakal

12.05.2014 / 00:00

Balıkesir kentinin yaşamımda ayrı bir yeri bulunmaktadır. Yıl 1967, Balıkesir Ordu Donatım Okulu'nda Yedek subay öğrenciyim. Okulda evci olmak zor, evci olanlar Çarşamba ve Cumartesi günleri öğleden sonra izinli sayılıyordu. Talihliler arasında ben de vardım. Çarşamba günleri Balıkesir Tenis Kulübü'nde tenis oynuyor, Cumartesi Manisa'ya gelerek Pazar günü geriye dönüyordum. Okulda, açıkhava basketbol ve voleybol sahası yapımına yardımcı olmuştum. Okulun kütüphanesine Manisa'dan kitap da getiriyordum.

Okulda 150 kişiydik. Her biri kendi dalında yüksek eğitim almış, birkaç dil bilen kişilerdi. Günlerimiz askeri eğitim ve boş zamanlarında satranç oynayarak geçiyordu. Satranç oyununda okulun ilgi odağı olmuştuk. İstanbullu bir arkadaşımız gözleri kapalı, sırtı satranç tahtasına dönük oynarken tüm öğrenciler etrafımızda toplanıyordu.

Kenti ve okulu sevmiştim. Okul yönetimi, okulda eğitmen olacak 15 kişi seçti, içlerinde ben de vardım. Ama kurada ilk 10'na giremedim ve Balıkesir'de kalma şansını yitirdim. Daha sonra genel kurada İstanbul Rami Kışlası Ordu Donatım taburunu çektim ve Balıkesir'den ayrıldım.

Askerlik yıllarından sonra bir kaç kez Balıkesir'e gittim, her gidişimde kenti değişmiş buluyordum. İşte bu yazıyı yazmama sebep olan 17 Ocak 2014 tarihinde Balıkesir Yeni Haber Gazetesinin 47. kuruluş yıldönümü için yıllar sonra Balıkesir'e gitmem oldu.

Gazetenin organize ettiği “Ekrem Balıbek Köşe Yazısı Ödülü” kokteyl ve töreni, Balıkesir Basri Otel'de yapıldı. Ödülü Manisa Hayat Gazetesi köşe yazarı Osman Özbaş kazandı. Türkiye'nin en iyi eleştirmenlerinden Halil Şahan da bizi yalnız bırakmadı. Ödül töreninden sonra, kentin caddelerinde dolaştık, yenilenen kenti bir daha izledik.

Balıkesir, Anadolu yarımadasının kuzeybatısında, 19 ilçesi ve 31 beldesi olan bir ilimiz. 2012 nüfus sayımına göre kentte 267 bin 903 kişi yaşıyor. Kuzeybatısında Çanakkale, doğusunda Bursa, Güneydoğusunda Kütahya, Güneyinde Manisa, Güneybatısında İzmir yer alıyor.. Kuzeyinde Manyas, doğusunda Susurluk ve Kepsut, batısında İvrindi ve Balya, güneybatısında Savaştepe, güneydoğusunda Bigadiç ve Sındırgı, güneyinde Manisa'nın Kırkağaç ilçeleri ile çevrili.

13. yüzyılda Karesi Bey tarafından kurulmuş ve bölge Karesi adını almıştır. Türkmenler, 1290 yılında Bizans döneminden kalan eski kalıntıların üzerine bugünkü Balıkesir kentini kurarak yerleşmişlerdir. 1361 yılında Osmanlı Devleti'nin eline geçmiş,1923'de bir kanunla kente Balıkesir adı verilmiştir. Adı hakkında söylenceler çoktur. Balıkesir ismi, Paleo Kastron isminden geldiği de anlatılır. Çevresinde ilk defa adı geçen kent ismi Achiraus'dur. Bölge Antik Çağ'da Mysia, Işık Ülkesi İnsanları olarak anılmıştır. Mysialıların Trakya kökenli olduğu söylenmektedir. Şehir devleti kurarak yaşamışlardır. Hititler, Balıkesir ve çevresine Assuva adını vermişler, Truva hâkimiyetinden sonra Lidyalıların egemenliği altında yaşadnılmiştır.

MÖ 546'dan sonra Batı Anadolu'yu hâkimiyetleri altına alan Persler, Mysia'yı Ahamenis İmparatorluğuna bağladılar ve MÖ 500'de İonya ayaklanması başladı, MÖ 494'de isyan bastırılınca Mysia halkı cezalandırıldı. MÖ 334 yılında Büyük İskender'in Persleri, Biga Çayı civarında yapılan savaşta yenmesiyle Balıkesir kentinin bulunduğu topraklar İskender İmparatorluğu'na bağlandı. İskender'den sonra, Balıkesir toprakları Seleykos, Bergama Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bizans ve 1076'da Selçukluların eline geçti. 1115 yılına kadar bölgede Türkler ve Bizanslılar arsında savaşlar yaşandı.

Karesi ve Mysia yöresinde Türkmenler, Ege ve Marmara'nın sahil kesimlerinde ise Rumlar çoğunluktaydı. Karesi Beyliği döneminden kalma en eski kitabe 1300 tarihini taşımaktadır ve Kurşunlu Camii kurucusu Mevlana Yusuf Sinan'ın mezar taşıdır.

Ünlü seyyah İbn-i Batuta, Karesi Beyliği'ni dolaşmış, yeni kurulmakta olan bir kent ve inşa edilen bir camiden söz etmiştir. Karesi çarşısının bolluk ve ucuzluk içinde olduğunu, Beyliğin yöneticisi Demir Han'ın halk tarafından sevildiğini de yazmıştır. Balıkesir ve çevresinde birçok höyük ve mağara bulunmaktadır. Arkeolojik ve yüzey araştırmalarında, MÖ 8.000-3.000 arasında yöreye yerleşim olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Bu dönemde Balıkesir'in 30'a yakın gemisi vardır ve Beylik, ünlü komutanlarıyla yeni topraklara uzanmak için arayış içindedir.

Kent halkı köken olarak Manav, Yörük, Çepni ve Muhacirlerden oluşmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışından sonra, Balkanlardan büyük göç almıştır. 1897'de büyük bir deprem, 1950'de ise büyük bir yangın felaketi yaşanmıştır Balıkesir'de.

Şehrin femel geçim kaynağı ticaret, sanayi, tarım ve hayvancılıktır. Yağcı bedir halısı, kolonyası ve höşmerim Balıkesir'in yöresel ürünlerdir.